DANH MỤC TÀI LIỆU
Bài giảng môn quản trị doanh nghiệp của Đại học Phạm văn Đồng
Bài gi ng môn Qu n tr doanh nghi p ả ị
Ch ng 1 : T NG QUAN V QU N TRươ Ề Ả
Khoa Kinh t - Tr ng ĐH Ph m Văn Đ ngế ườ Trang 1
TR NG Đ I H C PH M VĂN Đ NGƯỜ Ạ Ọ
KHOA KINH T
***
BÀI GI NG
QU N TR DOANH NGHI PẢ Ị
Bài gi ng môn Qu n tr doanh nghi p ả ị
1.1- Khái ni m và b n ch t c a qu n tr , nhà qu n tr ả ị ả ị
1.1.1- Quan ni m v qu n tr ề ả
Qu n tr (Management) t th ư ng đưc dùng ph bi n trong nhi u sách giáo khoa ổ ế
và nhi u tài li u khác. N u xét riêng t ng t m t thì ta có th t m gi i thích nh ế ể ạ ư sau:
- Qu n: là đưa đ i t ư ng vào khuôn m u qui đ nh s n. ị ẵ
d: Cha m b t đ a ph i làm theo m t k ho ch do mình ộ ế đ nh ra; sáng ph i đi
h c, bu i tr ổ ưa ngh ngỉ ơi, bu i chi u h c bài, tr ư c khi đi ph i thả ưa v ph i chào, ề ả Đó
cái khuôn m u chúng ph i th c hi n ch không ả ự đ đ i t ư ng t do ho t đ ng m t cách tùyộ ộ
thích.
- Tr: dùng quy n l c bu c đ i t ư ng ph i làm theo khuôn m u đã đ nh. N u ế đ i
tưng không th c hi n đúng thì s áp d ng m t hình ph t o ẽ ụ đó đ m nh, ủ ạ đ s c thuy tủ ứ ế
ph c đ bu c đ i t ư ng ph i thi hành. Nh m đ t t i tr ng thái mong ạ ớ đ i, th c nợ ể
ph i có mà ng ư i ta g i m c tiêu.
Sau đây là nh ng khái ni m v Qu n tr c a m t s tác gi Giáo s ị ủ ư, Ti n sĩ qu nế ả
tr h c trong và ngoài n ư c.
- Theo GS. H.Koontz Qu n tr m t ho t đ ng t t y u; ấ ế đ m b o ph i h p ố ợ
nh ng n l c nhân nh m ổ ự đ t đưc nh ng m c đích c a nhóm (t ch c). M c tiêu c a ổ ứ
qu n nh m làm con ng ư i th đ t đưc các m c tiêu c a nhóm v i th i gian, ti n ớ ờ
b c, v t ch t và s b t mãn c a cá nhân ít nh t”. ự ấ
- Theo thuy t hành vi c a Mary Parker Follet,ế ủ m t tri t gia qu n tr hàng đ u, thì: ế ả ị
Qu n tr hoàn thành công vi c thông qua ng i khácả ị ườ . Đ nh nghĩa này đã đ a ra cách th c ư ứ
ti n hành các ho t đ ng qu n tr thông qua ng i khác, qu n tr ho t đ ng m c đíchế ạ ộ ườ ạ ộ
và mang tính t p th .ậ ể
- Theo GS. Th Phú: ếQu n tr m t ti n trình làm vi c v i con ng ế ư i thông
qua con ngưi đ hoàn thành m c tiêu c a m t t ch c trong m t môi tr ư ng luôn luôn
thay đ i. Tr ng tâm c a ti n trình này s d ng hi u qu nh ng ngu n tài nguyên ế ử ụ
h n”.
T các khái ni m trên, chúng ta th khái quát: Qu n tr quá trình tác ả ị đ ng
thưng xuyên, liên t c t ch c c a ch th qu n tr (h th ng qu n tr ) đ n ếđ i
tưng qu n tr (h th ng b qu n tr ) nh m ph i h p các ho t đ ng gi a các b ph n, các ộ ậ
cá nhân, các ngu n l c l i v i nhau m t cách nh p nhàng, ự ạ ớ ăn kh p đ đ t đ n m c tiêu c aế ụ
t ch c v i hi u qu cao nh t. ứ ớ
Th c v y, qu n tr th c ch t m t quá trình tác ị ự đ ng quá trình đó không ph i
ng u nhiên mà đưc ti n hành m t cách có t ch c và có ch ế đích c a ch th qu n tr (h ủ ể
th ng qu n tr ) đưc th c hi n m t cách th ư ng xuyên, liên t c nh m làm cho các ho t ụ ằ
Khoa Kinh t - Tr ng ĐH Ph m Văn Đ ngế ườ Trang 2
Bài gi ng môn Qu n tr doanh nghi p ả ị
đ ng c a t p th (t ch c) mang l i k t qu cao nh t v i chi phí th p nh t, th a mãn ngày ể ổ ế
càng nhi u hề ơn nhu c u v v t ch t và tinh th n c a c c ng ả ộ đ ng.
1.1.2- B n ch t c a qu n tr ấ ủ
Qu n tr m t lo i lao đ ng trí óc đ c thù nh m t ch c, đi u khi n ph i h p các ố ợ
ho t đ ng doanh nghi p ph i th c hi n đ đ t m c tiêu kinh doanh. không ch d a ả ự ạ ụ
trên kinh nghi m ph i c s khoa h c (t ng k t t th c ti n qu n tr s v n ơ ở ế
d ng các quy lu t, nguyên t c, ph ng pháp công c qu n tr ). M t khác, còn m t ươ ụ ả
ngh thu t trong x các tình hu ng đa d ng không th d tính đ y đ ; c n h t s c linh ể ự ế
ho t, sáng t o, tuỳ c ng bi n sao cho hi u qu cao nh t. Chính v y qu n tr v a ơ ứ ế
khoa h c v a là ngh thu tọ ừ
Qu n tr v a là khoa h c ị ừ . Tính khoa h c c a qu n tr th hi n các đòi h i sau: ị ể ệ
- Qu n tr ph i đ m b o phù h p v i s v n ự ậ đ ng c a các qui lu t t nhiên, xã h i. ậ ự
- V n d ng t t nh t các thành t u khoa h c, tr ư c h t tri t h c, kinh t h c, toán ế ế ế ọ
h c, tin h c, đi u khi n h c, công ngh h c, các kinh nghi m trong th c t vào th c ệ ọ ế
hành qu n tr .ả ị
- Qu n tr ph i đ m b o phù h p v i đi u ki n, hoàn c nh c a m i t ch c trong t ng giai ỗ ổ
đo n c th . ụ ể
Tóm l i, khoa h c qu n tr cho chúng ta nh ng hi u bi t v các quy lu t, nguyên t c, ế ề
ph ng pháp, k thu t qu n tr ; đ trên c s đó bi t cách gi i quy t các v n đ qu n trươ ả ị ơ ế ế ả ị
trong các hoàn c nh c th , bi t cách phân tích m t cách khoa h c nh ng th i c nh ng ế ờ ơ
khó khăn tr ng i trong vi c đ t t i m c tiêu. Tuy nhiên, ch m t công c ; s d ng ử ụ
càng ph i tính toán đ n đi u ki n đ c đi m c th t ng tình hu ng đ v n d ng sáng t o, ế ề ệ
uy n chuy n (đó là ngh thu t). ệ ậ
Qu n tr v a là ngh thu t. ị ừ
Ngh thu t k n ăng, k x o, quy t, cái ỹ ả ế m o c a qu n tr . N u khoa h c s ị ế
hi u bi t ki n th c có h th ng thì ngh thu t s tinh l c ki n th c ể ế ế ứ ệ ậ ế ứ đ v n d ng phùể ậ
h p trong t ng lĩnh v c, trong t ng tình hu ng. Ví d : ố ụ
- Trong ngh thu t s d ng ng ư i. trưc h t ph i hi u ế đ c đi m tâm lí, năng l c
th c t c a con ng ế ư i, t đó s d ng h vào vi c gì, lĩnh v c gì, c p b c nào phù h p ở ấ
nh t; có nhấ ư v y m i phát huy h t kh n ế ăng và s c ng hi n nhi u nh t c a m i nhânự ố ế
cho t p th .ậ ể
- Ngh thu t giáo d c con ng ư i. Giáo d c m t con ng ư i th thông qua nhi uờ ể
hình th c: khenchê, thuy t ph c, t phê bình và phê bình, khen th ế ư ng và k lu t đ u đòi
h i tính ngh thu t r t cao. Áp d ng hình th c, bi n pháp giáo d c không phù h p ch ngỏ ở
nh ng giúp cho ng ư i ta ti n b h ế ộ ơn ngưc l i làm ph n tác d ng, tợ ạ ăng thêm tính tiêu
c c trong tự ư tưng và hành đ ng.
Khoa Kinh t - Tr ng ĐH Ph m Văn Đ ngế ườ Trang 3
Bài gi ng môn Qu n tr doanh nghi p ả ị
- Ngh thu t giao ti p, ế đàm phán trong kinh doanh. Cũng đòi h i tính ngh thu t ệ ậ
r t cao. Trong th c t không ph i ng ế ư i nào cũng có kh n ăng này, cùng m t vi c nhộ ệ ư nhau
đ i v i ng ư i này đàm phán thành công còn ngưi khác thì th t b i. ấ ạ
- Ngh thu t ra quy t ế đ nh qu n tr . Quy t ếđ nh qu n tr m t thông ả ị đi p bi uệ ể
hi n ý chí c a nhà qu n tr bu c đ i t ư ng ph i thi hành ợ ả đưc di n đ t b ng nhi u hìnhạ ằ
th c nhứ ư: văn b n ch vi t, l i nói, hành ữ ế đ ng, Ngoài đ c đi m chung c a quy t ế đ nh
qu n tr mang tính m nh l nh, c ư ng ch ra thì m i hình th c c a quy t ế ế đ nh l i nh ngị ạ
đ c đi m riêng, ch ng h n nh ẳ ạ ư quy t ếđ nh b ng l i không mang tính bài b n, khuôn m u ằ ờ
như quy t ếđ nh b ng vị ằ ăn b n ch vi t nh ữ ế ưng l i đòi h i tính sáng t o, thích nghi tínhỏ ở
thuy t ph c hế ụ ơn.
- Ngh thu t qu ng cáo.ệ ậ ả Trưc h t gây n t ế ư ng cho ng ư i nghe, ng ư i đ c.
Nhưng trong th c t không ph i doanh nghi p nào cũng làm ự ế đưc đi u đó. Có nh ng qu ngữ ả
cáo chúng ta xem th y vui vui, thích thú, c m tình s n ph m c a h . Nh ủ ọ ưng cũng
qu ng cáo l i th y chán ngán, gây b c b i, phi n mu n cho ng ư i nghe, ng ư i đ c, … Vì
sao như v y? Đó chính ngh thu t qu ng cáo. ệ ậ ả Ngh thu t ệ ậ đ i nh t c a ngh qu ng ấ ủ
cáo, n sâu vào đ u óc ng ư i ta m t ý t ư ng nào đó nhưng b ng cách th c ng ư i ta
không nh n th y đưc đi u đó - khuy t danh” (trích trong ếL i vàng cho các nhà doanh
nghi p” – nhà xu t b n tr n ăm 1994)
- Ngh thu t bán hàng: ệ ậ Ngh thu t bán t c ngh thu t làm cho ngệ ậ ệ ậ ư i mua tin
ch c r ng h l i khi h mua - SHELDONắ ằ (trích: “L i vàng cho các nhà doanh nghi p ” –
nhà xu t b n tr n ăm 1994).
1.1.3- Nhà qu n trả ị
Khái ni m và phân lo i:ệ ạ
Nhà qu n tr ng i đ ra k ho ch, t ch c, lãnh đ o và ki m tra các ho t đ ng c a ườ ề ế
t ch c đ đ t đ c m c tiêu. ể ạ ượ
Các nhà qu n tr trong các t ch c nh ng không ph i ai trong t ch c đ u là nhà qu n ổ ứ ư ổ ứ ề
tr . Ho t đ ng qu n tr liên quan đ n s ph i h p, đ nh h ng, l a ch n, quy t đ nh… đ ạ ộ ế ố ợ ướ ế ị
đ t đ c m c tiêu chung c a t ch c. Chính v y, các thành viên trong t ch c th ng ượ ủ ổ ườ
đ c chia làm hai lo i theo đ c thù công vi c đó là: ng i th a hành và nhà qu n trượ ườ ừ
Ng i th a hành nh ng ng i tr c ti p th c hi n m t công vi c c th , h khôngườ ườ ế ể ọ
trách nhi m ho ch đ nh, t ch c, lãnh đ o giám sát ho t đ ng c a nh ng ng i khác. ạ ộ ườ
Còn nhà qu n tr có trách nhi m ch huy, đi u khi n, giám sát…ho t đ ng c a nh ng ng i ạ ộ ườ
khác.
Ho t đ ng qu n tr m t ho t đ ng h i nên ph i đ c chuyên môn hoá. Trongạ ộ ạ ộ ả ượ
m i t ch c, các công vi c qu n tr không ch đ c chuyên môn hóa còn đ c s p x p ỉ ượ ượ ế
m t cách có tr t t , th b c ràng. Tuỳ theo quy ph m vi ho t đ ng c a t ch c ứ ậ
Khoa Kinh t - Tr ng ĐH Ph m Văn Đ ngế ườ Trang 4
Bài gi ng môn Qu n tr doanh nghi p ả ị
m t t ch c th nhi u hay ít nhà qu n tr . Các nhà qu n tr th ng đ c chia làm ả ị ả ị ườ ượ
3 c p ch y u: Qu n tr v ên c p cao, qu n tr viên c p trung và qu n tr viên c p th p ế ả ị ả ị ả ị
- Qu n tr viên c p caoả ị : Đòi h i nhi u k n ề ở ỹ ăng nh n th c; bi t cách quan hậ ứ ế
(làm vi c v i con ng ư i) t t; nhờ ố ưng đòi h i k nỏ ở ăng chuyên môn k thu t c th v các ể ề
lĩnh v c qu n tr ít h ả ị ơn so v i qu n tr viên các c p khác. B i vì, vai trò c a qu n tr viên ả ị ả ị
c p cao trong h th ng qu n tr ng ư i ho ch đ nh ra các m c tiêu, đưng l i, chính sách,ờ ố
c a t ch c; các nghi p v chuyên môn c th ph n l n do qu n tr viên c p trung ủ ổ
c p th p th c hi n. ấ ấ ự
- Qu n tr viên c p trung:ả ị Đòi h i các k n ăng qu n tr m c trung bình. B i anh ị ở
ta b ph n trung gian, v i vai trò ch y u chuy n t i “trung chuy n” các thông tin ủ ế
m nh l nh t c p cao xu ng c p th p nh n nh ng thông tin ph n h i t c p th p lên ừ ấ ừ ấ
c p cao.
- Qu n tr viên c p th p: Đòi h i nhi u k n ề ở ỹ ăng chuyên môn nghi p v , nhệ ụ ưng k
năng nh n th c l i ít so v i qu n tr viên các c p khác. B i vì, h nh ng ng ư i tr c ti pờ ự ế
thi hành các nghi p v chuyên môn trong t ng lĩnh v c qu n tr c th . ị ụ
Vai trò c a nhà qu n tr ả ị
Theo m t nghiên c u chuyên sâu c a Henry Mintzberg, nhà qu n tr ba vai trò chính: ả ị
giao ti p nhân s , thông tin và ra quy t đ nh. ế ế ị
Vai trò giao ti p nhân s .ế ự
Vai trò đ u tiên mà Mintzberg đ c p đ n là s giao ti p nhân s . Vai trò này gia tăng t ề ậ ế ế
nhà qu n tr c p tác nghi p đ n nhà qu n tr c p cao. Giao ti p nhân s đ c p đ n quan ị ấ ế ị ấ ế ề ậ ế
h gi a nhà qu n tr v i các thành viên trong và ngoài t ch c. ị ớ
Ba vai trò c a giao ti p nhân s nhà qu n tr ph i ng i đ i di n, nhà lãnh đ o ế ườ ạ
ng i t o ra các m i quan h .ườ ạ
+ V i t cáchng i tr ng b ph n, nhà qu n tr ph i th c hi n các tr ng trách ti pớ ư ườ ưở ế
c n v i các gi i h u quan đ tìm ki m các c h ic a th ng tr ng nh m thúc đ y s ế ơ ộ ủ ươ ườ
thành đ t c a t ch c trong t ng lai. v y, nhà qu n tr ph i ng i đ i di n t ch cạ ủ ổ ươ ườ
đ ti p xúc v i các t ch c bên ngoài, h th tham gia vào các ho t đ ng h i, các sể ế
ki n xã h i. Đ làm đ c đi u đó, nhà qu n tr ph i vai trò c a ng i đ i di n chính ượ ườ ạ
th c c a t ch c. ủ ổ
+nhà qu n tr trách nhi m l n đ i v i nh ng thành công hay th t b i c a các b ạ ủ
ph n, t ch c, h có vai trò c a nhà lãnh đ o trong công vi c c a nhóm. Trong lĩnh v c này, ệ ủ
nhà qu n tr ph i có kh năng làm vi c thông qua ng i khác đ đ t đ c m c tiêu c a ườ ể ạ ượ
t ch c.ổ ứ
+ Cu i cùng, nhà qu n tr ph i ng i gi i quy t các m i quan h n y sinh trong t ườ ế ệ ả
ch c. H ho t đ ng nh chi c c u n i công vi c gi a các nhân gi a các nhóm trong ạ ộ ư ế
Khoa Kinh t - Tr ng ĐH Ph m Văn Đ ngế ườ Trang 5
Bài gi ng môn Qu n tr doanh nghi p ả ị
t ch c, cũng nh trong vi c phát tri n các m i quan h thân thi t v i bên ngoài công ty. ư ế ớ
Nhà qu n tr ph i ng i v ng vàng chính ki n, quan tâm đ n vi c gi i quy t các m i ườ ữ ế ế ế
quan h bên trong và ngoài t ch c. ổ ứ
Vai trò thông tin.
Vai trò th hai c a nhà qu n tr mà Mintzberg đ c p đ n là vai trò thông tin. V i vai trò ề ậ ế
này, nhà qu n tr ph i trách nhi m đ m b o lu ng thông tin đ y đ chính xác đ các ị ả ầ ủ
nhân trong t ch c th hoàn thành công vi c c a h m t cách hi u qu . Thông qua ọ ộ
trách nhi m qu n này, nhà qu n tr tr thành trung tâm thông tin c a các b ph n ị ở
đ u m i liên l c cho các nhóm khác trong t ch c. M i ng i đ u trong m t c c u qu n ườ ơ ấ
c a t ch c ng i cung c p kh i x ng thông tin cho vi c hoàn thành công vi củ ổ ườ ướ
c a t ch c chính là nhà qu n tr .ủ ổ
+ M t trong nh ng vai trò thông tin c a nhà qu n tr vi c thu th p ki m tra thông ả ị
tin. V i c ng v c a ng i thu th p ki m tra thông tin, nhà qu n tr ph i ng i ươ ị ủ ườ ườ
th ng xuyên theo dõi nh ng tác đ ng c a môi tr ng bên trong và bên ngoài t ch c đ ườ ườ ổ ứ ể
đ c nh ng thông tin h u hi u. Nhà qu n tr ph i thi t l p đ c các kênh thu th p thôngượ ị ả ế ậ ượ
tin h u hi u, tìm ki m thông tin t nh ng ng i c ng tác th ti p nh n thông tin phi ế ườ ể ế
chính th c. T nh ng thông tin này, nhà qu n tr xem xét các c h i ti m tàng nh ng r i ơ ộ
ro cho nhóm t và t ch c. ổ ứ
+ Trong vai trò c a ng i kh i x ng, nhà qu n tr chia s và phân ph i thông tin mà h ườ ở ướ
nh n đ c và cung c p thông tin cho các thành viên trong nhóm làm vi c. Tuỳ thu c đ t tính ượ ộ ặ
c a thông tin, nhà qu n tr cũng có th cung c p nh ng thông tinliên quan đ n công vi c ả ị ế
c a nhóm. Quan tr ng nh t, nhà qu n tr ph i đ m b o cung c p cho các thành viên nh ng ả ả
thông tin c n thi t đ h hoàn thành công vi c m t cách hi u qu . ế ể ọ
+ Vai trò thông tin cu i cùng c a nhà qu n tr ng i phát ngôn. Nhà qu n tr ph i ườ ị ả
th ng xuyên liên l c v i các nhân c a đ n v khác trong t ch c.Ví d nh , giám đ cườ ạ ớ ủ ơ ổ ứ ư
công ty c n ph i ti p xúc v i các c đông đ tìm ki m nh ng l i khuyên v tài chính ả ế ế
nh ng góp ý chi n l c cho t ch c, ho c gi i quy t các đòi h i c a các c quan chính ph ế ượ ế ỏ ủ ơ
v các nghĩa v cũng nh vi c tuân th pháp lu t. Giám đ c công ty còn ph i cung c p các ụ ư ệ ủ
thông tin v tài chính bên ngoài,nh ng thông tin này đ c yêu c u báo cáo th ng xuyên. ượ ầ ườ
Vai trò ra quy t đ nh.ế ị
+ M t trong nh ng vai trò ra quy t đ nh c a nhà qu n tr đ c th hi n trên c ng v ế ị ượ ươ
m t ng i ph trách. V i vai trò c a ng i lãnh đ o ki m tra nhà qu n tr s phân tích ườ ườ ị ẽ
nh ng thay đ i c a môi tr ng bên trong và bên ngoài t ch c đ th phát hi n ra các c ổ ủ ườ ơ
h i đe do , các đi m m nh đi m y u.V i vai trò ng i ph trách, nhà qu n tr s ế ườ ị ẽ
đ a ra nh ng d đoán c các d án trên c s l ng hoá nh ng c h i đe do m tư ơ ở ượ ơ
cách rõ ràng.
Khoa Kinh t - Tr ng ĐH Ph m Văn Đ ngế ườ Trang 6
thông tin tài liệu
1.1- Khái niệm và bản chất của quản trị, nhà quản trị 1.1.1- Quan niệm về quản trị Quản trị (Management) là từ thường được dùng phổ biến trong nhiều sách giáo khoa và nhiều tài liệu khác. Nếu xét riêng từng từ một thì ta có thể tạm giải thích như sau: - Quản: là đưa đối tượng vào khuôn mẫu qui định sẵn. Ví dụ: Cha mẹ bắt đứa bé phải làm theo một kế hoạch do mình định ra; sáng phải đi học, buổi trưa nghỉ ngơi, buổi chiều học bài, trước khi đi phải thưa về phải chào, … Đó là cái khuôn mẫu chúng phải thực hiện chứ không để đối tượng tự do hoạt động một cách tùy thích.
Mở rộng để xem thêm
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×