CHƠI CHỮ
I . Mục đích yêu cầu:
Giúp HS:
_ Cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa một thứ quà độc đáo và giản dị
của dân tộc.
_ Thấy và chỉ ra được sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tùy bút của
Thạch Lam.
II. Phương pháp và phương tiện dạy học
- Đàm thoại, diễn giảng
- SGK + SGV + giáo án
III. Nộidung và phương pháp lên lớp
1. Ổn định lớp: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: 5 phút.
2.1. Cốm có giá trị đặc sắc gì?
2.2. Tác giả nhận xét như thế nào về tục lệ dùng hồng, làm đồ siêu tết của nhan
dân ta?
2.3. Tác giả bàn về sự hưởng thức cốm như thế nào?
3. Giới thiệu bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Tìm hiểu thế nào là chơi chữ và tác
dụng của chơi chữ:
Gọi học sinh đọc bài ca dao và trả
lời câu hỏi:
Em có nhận xét gì về nghĩa của từ lợi
trong bài ca dao này?
Thầy bói đã chơi chữ bằng cách lợi
dụng hiện tượng đồng âm
Lợi ở đây có nghĩa là “thuận lợi, lợi
lộc”
Nhưng đọc đế về sau nhưng răng
không còn ta mới thấy được cái ý thích
thực của thầy bói, bà đã quá già rồi tính
chuyện chồng con làm gì?
Câu trả lời của thầy bói là một câu
trả lời gián tiếp đợm chút hài hước
Chơi chữ như thế nào?
Đọc ví dụ 1 SGK trang 164 em hãy
chỉ rõ chơi chữ trong các câu ở ví dụ?
1. Trại ạm.
2. Điệp âm.
3. Nói láy.
4. Từ trái nghĩa.
I. Thế nào chơi chữ ?
Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm thanh, về
nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài
hước… làm cho câu văn hấp dẫn và thú vị.
Ví dụ:
Chiều chiều nhái lặn chà quơ
Chà quơ nhái lặn chà quơ, quơ chà
II. Các lối chơi chữ.
Có các lối chơi chữ thường gặp là:
_ Dùng từ ngữ đồng âm.
_ Dùng lối nói trại âm (gần âm)
_ Dùng cách điệp âm
_ Dùng cách nói láy.
_ Dùng từ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa.