CHÍNH SÁCH ĐÔ THỊ VÀ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ_PHẦN 2
Chương 4
CHÍNH SÁCH VỂ NHÀ ở
4.1. TẦM QUAN TRỌNG CỦA CHÍNH SÁCH NHÀ ở
4.1.1. Vai trò của nhà ở
4.1.1.1. N hà ở là một phần quan trọng của cuộc sống
Tục ngữ có câu "Tậu trâu, lấy vợ, làm nhà". Từ xa xưa chỗ ở đã trở thành nỗi lo
toan của các gia đình. ''Con trâu là đầu cơ nghiệp'' nhưng phải "an cư mới lạc nghiệp".
Xét theo thang bậc nhu cầu của con người, ta cũng thấy chỗ ở là một nhu cầu cơ
bản, chỉ đứng sau nhu cầu an toàn, ăn, mặc (hình 4-1). Nhà ở là nơi cư ngụ, là thế
giới riêng tư, là nơi sum họp, là tổ ấm hạnh phúc của mỗi gia đình. Nói chung thời
gian ở nhà của con người chiếm từ 1/2 đến 2/3 thời gian sống. Phần lớn thời gian của
trẻ em và người già là ở nhà.
Nhà ở không chỉ là nơi Iránh mưa nắng, mà còn là nơi tạo ra chất lượng cuộc
sống. Nhiều nhu cầu cuộc sống cao được thỏa mãn ngay tại nhà như nhu cầu hưởng
thiụ vãn hóa, giải trí, v.v... Môi trường ở, điều kiện vi khí hậu, kiến trúc mỹ quan của
lòia nhà, vé đẹp và chất lượng irang thiết bị nội ihất đem lại hạnh phúc cho con người
(hioặc cũng có thể gáv sự bất hạnh). Thu nhập càng cao, nhu cầu về môi trường ở
càng cao. ở các nước phát Iricn hiện nay dàn số không lăng nhưng nhu cầu về nhà ở
vẫn tiếp lục tána.
77
Trong nền kinh tế ihị trường, nhà ở còn có những vai trò quan trọng hơn là chỗ ở.
Trước hết nhà ở trở thành một mục tiêu tiết kiệm và bảo hiểm. Do chi phí cho chỗ ỏ'
lớn, tính chung chiếm khoảng 1/3 thu nhập của mỗi người. Để có chỗ ở, dù là thuê
hay sở hữu, buộc mọi người phải có ý thức tiết kiệm. Hơn nữa, nhà ở còn là một tài
sản bảo hiểm. Nhiều người, nhất là ở các nước phát triển đã chú trọng đầu tư cho
ngôi nhà thứ hai. Ngói nhà thứ hai có mục tiêu bảo hiểm rõ ràng. Trong nền kinh tế
thị trường rủi ro cao, có ngôi nhà có thể chuyển thành tiền để trang trải lúc khó khăn
trở nên cần thiết. Việc mua ngôi nhà thứ hai còn có mục tiêu kinh doanh (mặc dù có
tính đầu cơ, chờ giá lên bán kiếm lời).
Tuy nhiên quan trọng nhất về mặt kinh tế, nhà ở với vai trò là một hàng hóa
trong thị trường bất động sản, có thể thế chấp để vay vốn, nên nhà ở trở thảnh nguồn
vốn để sản xuất kinh doanh của các gia đình.
Sau cùng, nhà ở là mặt bâng trực tiếp đ ể sản xuất kinh doanh, đặc biệt như ở
nước ta, hầu như tất cả nhà trên phố chính đều được dùng tầng trệt để kinh doanh
buôn bán, trụ sở văn phòng, v.v... Nhiểu nhà ở khác được kết hợp làm nơi sản xuất
nhỏ, thú công không ô nhiễm.
4.1.1.2. Nhà ở là một ngành kinh tế trọng yếu
Trước đây, trong nền kinh tế hành chính bao cấp, nhà ở được xếp vào lĩnh vực
phúc lợi. Nhà nước xây nhà để phân phối phúc lợi xã hội cho cán bộ công nhân viên,
do đó tạo nên mặc cảm rằng nhà ở là lĩnh vực tiêu hao, bòn rút của cải xã hội.
Trong thực tế, nhất là trong nền kinh tế thị trường, nhà ở là một ngành kinh tế
trọng yếu. Tỷ trọng công nghiệp xây dựng nhà ở chiếm từ 2h-8% GDP và từ ÌO-i-30%
vốn đầu tư của các quốc gia. Các sản phẩm kéo theo như đồ gỗ, vệ sinh, điện tử ...
chiếm thêm 5-^10% vốn đầu tư xã hội (nguồn WB).
ở Việt Nam, đối với các thành phố đang đô thị hóa, sản xuất xây dựng luôn
chiếm tỷ trọng cao trong sản xuất công nghiệp, xây dựng nhà ở chiếm tỷ trọng cao
trong sản xuất xây dựng.
Nhà ở còn tham gia vào thị trường bất động sản. Thị trường này cũng đóng vai
trò rất lớn trong nền kinh tế, khoảng 1/3 ngân sách nhiều quốc gia có được là từ thị
trường bất động sản.
4.1.1.3. Thuộc tính xã hội của nhà ở
Do nhà ở là nhu cầu cơ bản của con người, nên nhà ở cũng như đất đai, là một
loại tài sản mang thuộc tính xã hội cao.
78
Tnh trạng nhà ở phản ảnh nhiều mặt về một đô thị, một quốc gia. Trước hết là
ưình ínng phân ccich giàu nghèo, trong nền kinh tế thị trường, nếu thiếu sự can thiệp,
điều tiỉ't của Nhà nước, theo quy luật cạnh tranh mạnh được yếu thua, khoảng cách
inày sĩ ngày một lớn. Tinh trạng chỗ ở phản ảnh khoảng cách này. Thứ đến, tình
Itrạng :inh sống của người dân cũng phản ảnh bản chất của một chế độ chính trị, khả
măng cuản lý của chính quyền.
M)t chính quyền có hiệu lực, quản lý có hiệu quả, theo mục tiêu chính trị vì con
ingười. không thể để tình trạng nhân dân không có chỗ ở trong khi kinh tế đang phát
Uriển árợc. Sự bất công về chỗ ở có thể dẫn đến bất ổn về chính trị.
Tnh trạng nhà ở góp phần tạo nén bộ mặt mỹ quan của đô thị. về mặt này, bên
•cạnh \ai trò của chính quyền, ý thức và trình độ người dân có ý nghĩa rất quan trọng.
^Ngườidân có tiền nhưng không được giáo dục thẩm mỹ mà làm chủ xây dựng các
ttòa nhi "đặc sắc" theo ý mình trong nhiều trường hợp kiến trúc sư đành chào thua !
Scu cùng lối sống, cách ăn ở trong các cộng đồng dân cư trong nhiều trường hợp
iphụ thiộc vào cấu irúc nhà ở và đô thị. Cấu trúc đó có tạo được điều kiện cho giao
uiếp Xc hội, có tạo được quan hệ xã hội thân thiện (íViendly) hay không. Môi trường ở
;gò bó,chật chội kéo dài ảnh hưởiig như thế nào đến tâm Iv, đêVi nhân cách con người.
Tii cả những yếu tố trên tạo nôn giá trị xã hội cùa nhà ở.
4. .2. Tầm quan trọng ciia cliíiìh sách nhà ơ
4. .2.1. Nhà ở vừa lù iniir liên vừa lù íỉiái pháp quản lý dỏ thị
V sai) chính sách nỉia (í có lam tỊuan liọnu đãc biệl Iroim các chính sách quản lý
dỏ ilii ì Có nhữnu Iv clo Siiii da\ :
+ \'hà ỏ' có Viii !rò dăi' hicỉ tuìi)” CLIỘC sốrm Cdii ncười và trong nền kinh tế-xã
họi (ti. ihị. Điều này (tã dirơc Ị-)hãn !iVh (V phần Ircn.
+ \]ục ticu cứa LỊuán lý tỉò ihị ià mục liêu con níitròi. Trong các tiêu chí cụ thể
ciia m.ic liéu nàv là phái lạo dưực cttùc SOÌIÍ’ lóì cho Iiiiười dân. Chính sách về nhà ở
!à uiai pháp cỏ lầm cỊLian lroii<j hànu daii đc tao nên cuộc sống lốt đó.
+ Ì) đò thị khác ớ nònu ihón. Nhà ứ ở đô Ihị đòi hỏi phai có bộ mật kiến trúc,
phái c ) hạ lầne kỹ ihuật. dat đai O’ dó thị đắi đó. do dó dối với đa số niỊười dân không
thểĩự'ìùnlì hành dộnu một cách liCMitỉ lé đế tạo lập nhà. ở nòng thôn đất rộng, người
thưa, các gia đình có iliò ur lạo nén neói nhà đon «ián của mình.
+ Nếu ihicu chíiih sách về nhà ờ, nghĩa ỉà bỏ mặc cho dân mạnh ai nấy lo, thì
hậu qiá Iĩi>i(()i cùììi’ iiỊ^liừo càiì;4 l)Ị llìiệt lỉìòi. Người nghèo sẽ chịu hậu quả đầu tiên
79
của những chính sách nhà ở sai lầm. Ngay dưới chế độ bao cấp, có mục tiêL vì người
nghèo rõ ràng, người nghèo đô thị cũng còn khó tiếp cận được nhà ở.
+ Chính quyền có quyền lực, có kinh phí, có điều kiện tổ chức huy độig nguồn
lực, hoàn toàn có khả năng đưa ra các giải pháp để đảm bảo nhà ở cho nhâr. dân. Chỉ
có chính sách nhà ỏ đúng đắn mới sử dụng được bộ máy Nhà nước vào sự nghiệp nhà
ở đô thị.
+ Giải quyết tốt vấn đề nhà ở là một mũi tên trúng nhiều mục đích, phát triển
được kinh tế, tạo được bộ mặt văn hóa, cảnh quan kiến trúc đô thị, cải thiện đời sống
nhân dân, ổn định chính trị, ...
4.1.2.2. Mục tiêu và quan điểm cơ bản của chính sách nhà ở
Mục tiêu của chính sách nhà ở là tạo mọi điều kiện để nhân dân ai cũng có nhà
để ở.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói; "Phải làm cho dân ta ai cũng có ccfm ăn, áo mặc, có
nhà ở..."
Cái khó nhất trong mục tiêu này nằm ở hai chữ "ai cũng", nó phản ánh bản chất
nhân đạo sâu sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh.
Mộí s ố quan điểm cơ bàn của chính sách nhà ở
Để xây dựng được hệ thống các chính sách về nhà ở đô thị trong cơ chế thị
trường một cách đúng đắn, cần luu ý một sô' quan điểm sau đây :
1. Phát triển nhà ở phải háo đảm các mực tiêu xã hội, công bâng nhưng klìỏng
bình quân, kích thích được các động lực phát triển.
2. Người nghèo là tầng lớp dễ bị tổn thương nhất khi thực hiện các chính sách
phát triển kinh tế thị trường. Các chính sách nhà ở trước hết phải đảm bảo lợi ích cơ
bản của người nghèo, người có thu nhập thấp.
3. Nhà ở lá một quá trình, cũng như đô thị là một quá trình. Việc tạo lập chỗ ở là
một quá trình phấn đấu, lao động của một đời người. Mỗi thời kỳ lịch sử có thể có
hoàn cảnh riêng, giải pháp riêng. Các thế hệ có nhu cầu riêng. Đầu tư phải bảo đảm
tính vừa sức của nền kinh tế.
4. Bảo đảm giải quyết hài hòa các lợi ích trong phát triển nhà ở, lợi ích riêng
phục tùng lợi ích chung, lợi ích trước mắt phục tùng lợi ích lâu dài, lợi ích cục bộ
phục tùng lợi ích toàn cục. Lợi ích chung và lâu dài của đô thị là bảo đảm cảnh quan
và môi trường, là phát triển bền vững.
5. Sự năng dộng, sáng tạo của cá nhán là động lực cơ bản của sự nghiệp nhà ở.
Tuy nhiên nếu không có sự tạo điều kiện và các hoạt động quản lý của Nhà nước,
80
khôr.g phát huy được nguồn lực từ nhân dân. Cách tiếp cận "tạo điều kiện trong
chíni sách nhà ở là hòn đá tảng của chiến lược toàn cầu về nơi ở đến năm 2000"
đuợc Đại hội đồng liên hiệp quốc thông qua 1998 còn nguyên giá trị.
^.1.2.3. Các tiéu chí đánh giá chính sách nhà ở có hiệu quả
Có 3 tiêu chí cơ bản như sau;
;) Tính công bằng xã hội
'Tiêu chí này được biểu thị bằng các chỉ tiêu về tổng quỹ nhà và tình trạng phân
bô nià ở của các tầng lớp xã hội. Tính công bằng còn thể hiện ở sự bình đẳng của
moi người dân trước cơ hội có nhà, khả năng điểu tiết, hỗ trợ từ tầng lớp có thu nhập
caD cho tầng lớp có thu nhập thấp.
Xu hướng "phán kỳ" tức là khoảng cách giàu-nghèo ngày càng lớn trong thu
nhíp giữa các tầng lớp dân cư là xu hướng phổ biến và tự nhiên trong nền kinh tế thị
trường. Nghĩa là nếu thiếu sự can thiệp của Nhà nước bằng các chính sách và hệ
thống quản lý thì tình trạng bất công xã hội nói chung và trong lĩnh vực nhà ở nói
riêng là ngày càng trầm trọng. Chính sách quản lý tốt là chính sách làm phát triển
tầr.g lớp trung luu (hình 4-2). Tầng lớp trung luii và thượng lưu mới có điều kiện sở
hữ.i nhà.
IIìn h 4-2. Biếu đồ dân số vù thu nhập
2) Tính nhân đạo
Tính nhân đạo biểu hiện bằng các kết quả của chính sách đem lại cho các tầng
lớị- dân cư dề bị tổn thương trong thị trường. Hiệu quả của chính sách được đánh
gic bằng kết quả chăm lo về nhà ở cho người nehèo và người thu nhập thấp của
tom xã hội.
Một Irong những thành tựu quan trọng của chính sách nhà ở ở nước ta thời gian
vừỉ qua là đã tạo điều kiện cho cuộc vận động xảy nhà tình nghĩa, nhà tình thương.
81
Đối tượng được hưởng bởi phong trào này là các gia đình có công với Nước (và cũng
rất nghèo, do lao động chính là thương binh mất sức lao động hoặc là liệt sĩ), và
những người nghèo có hoàn cảnh đặc biệt khác. Tuy nhiên chính sách đảm bảo nhà ở
cho các đối tượng có thu nhập thấp như công nhân, cán bộ công chức chưa tốt. Giá
nhà đất còn quá cao so với thu nhập của đa số người lao động nghèo.
Tính nhân đạo còn biểu hiện ở thái độ đối với người nhập cư, người phải tái định
cư ... Thực tế thời gian qua giữa lý thuyết (xuất phát từ ý thức tốt) với thực tế còn
cách xa nhau. Bản chất của chế độ là nhân đạo, nhưng cách ứng xử thực tế chưa thể
hiện tốt bản chất đó.
3) Tính đô thị
Tính đô thị của chính sách nhà ở biểu hiện ở kết quả góp phần thực hiện các mục
tiêu phát triển đô thị của nó. Trực tiếp nhất là tác động của chính sách nhà ở lới mỹ
quan kiến trúc và môi trường sống của người dân đô thị, thỏa mãn mục tiêu sống tốt
trong các mục tiêu phát triển bền vững của đô thị.
Tính đô thị thể hiện cụ thể ở mục tiêu và phương pháp quy hoạch cải tạo và phát
triển nhà ở trong đô thị. Suy cho cùng quy hoạch đô thị là để phục vụ nơi ăn chốn ở
và chỗ làm việc cho con người, làm sao để mọi sinh hoạt của con người được thuận
lợi nhất. Nếu như có một sự phân định ranh giới trách nhiệm thì bài toán kinh tế sẽ
giải quyết vấn đề việc làm và thư nhập (là ván đê côt tử nhất), còn bài toán đô thị
giải quyết vấn đề sinh sống và làm việc của người dân. Như vậy tính đô thị của chính
sách nhà ở phải được đánh giá bằng môi Irirờng sống lại khu ở của người dân, trong
đó cảnh quan là một phần của môi trường sống.
4.1.3. Các nhân tố cư bản trong lĩnh vực nhà ở
4.13.1. Các chủ th ể
Các nhân tô' cơ bản trong lĩnh vực nhà ở là các chủ thể và tác động của các chủ
thể đó trong lĩnh vực này.
Có 4 chủ thể cơ bản:
+ Người tiêu dùng, là người thụ hưởng về nhà ở, là đối tượng mà chính sách nhà
ở phải phục vụ.
+ Nhà cung cấp bao gồm tất cả các tổ chức và cá nhân tham gia vào quá trình tạo
ra quỹ nhà.
+ Ngân hàng và tổ chức tín đụng, là nơi cung cấp vốn và thanh toán trong các
giao dịch về nhà ở.
82
có thể bạn quan tâm
CHÍNH SÁCH ĐÔ THỊ VÀ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ_PHẦN 1
74
817
964
Quy hoạch đô thị
74
(New)
Phục vụ cho chính sách tài chính đất đai và xác định các khoản thu ngâ...
67
740
493
Kinh tế quản lý
67
(New)
Tổng quan về thị trƣờng Hoa Kỳ và chính sách thương mại của Hoa Kỳ và...
80
684
294
Kinh tế quản lý
80
(New)
Phân tích, đánh giá thực trạng chính sách bảo hiểm tiền gửi qua đó chỉ...
101
728
289
Thạc sĩ cao học
101
(New)
Luận án tiến sĩ quản lý hành chính công: Qúa trình cải cách ngân sách...
27
1.094
2.213
Thạc sĩ cao học
27
(New)
Luận văn: Quản lý thu chi và chính sách BHXH ở Việt Nam qua các giai đ...
77
535
232
Kinh tế quản lý
77
(New)
Luận văn thạc sỹ quản lý công: Chính sách cử tuyển đối với học sinh dâ...
23
657
286
Thạc sĩ cao học
23
(New)
Luận văn thạc sỹ quản lý công: Học sinh dân tộc thiểu số và chính sách...
23
551
274
Thạc sĩ cao học
23
(New)
thông tin tài liệu
CHÍNH SÁCH ĐÔ THỊ VÀ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ - TS. VÕ KIM CƯƠNG
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
Chặn cơn sốt đất đặc khu, dòng tiền sẽ đổ về đâu?
Cất nóc dự án The Emerald Mỹ Đình
Bốn nhà đầu tư cùng phát triển giai đoạn 1 khu đô thị Waterpoint
Bộ Tài chính đề xuất đánh thuế tài sản với nhà trên 700 triệu, ô tô giá trên 1,5 tỷ
Bình Dương Chuyển quyền sử dụng đất đã qua đầu tư hạ tầng cho người dân tự xây nhà ở tại Dự án Khu nhà ở thu nhập thấp Tân Bình
tài liệu hot trong mục này
Bình Dương Chuyển quyền sử dụng đất đã qua đầu tư hạ tầng cho người dân tự xây nhà ở tại Dự án Khu nhà ở thu nhập thấp Tân Bình
Đà Nẵng: Đất trung tâm không còn dành cho sản xuất
Hà Nội Đừng để giải phóng mặt bằng là lực cản của sự phát triển
Tích hợp quy hoạch sử dụng đất đồng bộ với quy hoạch giao thông hạn chế ùn tắc
Cất nóc dự án The Emerald Mỹ Đình
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
Mẫu slide chủ đề âm nhạc
MẪU GIỚI THIỆU CHUYỂN SINH HOẠT HỘI
4 đề thi học sinh giỏi Toán lớp 2, có đáp án kèm theo
BIỂU MẪU ĐỀ NGHỊ NHẬP KHẨU THUỐC CHƯA CÓ GIẤY ĐĂNG KÝ LƯU HÀNH THUỐC TẠI VIỆT NAM KHÔNG VÌ MỤC ĐÍCH THƯƠNG MẠI
Trắc nghiệm giao tiếp kinh doanh
Tâm lý xã hội VÀ Hệ tư tưởng
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có
×
