CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN: Bài 6 - Tranh luận lớn
Chính sách phát triển
Tuần 3: Lý thuyết tăng trưởng và thực tiễn
Bài 6: Tranh luận lớn
James Riedel
Tranh luận lớn
Lý thuyết tăng trưởng hiện đại là nói về chính sách— nâng tỉ lệ tiết
kiệm, giảm tăng trưởng dân số, mở cửa nền kinh tế và tốc độ tăng
trưởng thu nhập bình quân đầu người sẽ tăng, theo như lý thuyết
tăng trưởng hiện đại.
Nhưng điều gì quyết định chính sách?
•Chính trị? Vậy thì điều gì quyết định chính trị?
•Thể chế? Vậy thì điều gì quyết định thể chế?
•Lịch sử? Vậy thì điều gì quyết định lịch sử?
•Địa lý? Vậy thì điều gì quyết định địa lý?
•Chúa Trời? Hãy để Chúa sang một bên, và giả định địa lý là
ngoại sinh, có sẵn, do đó là ứng viên tốt để xác định tăng
trưởng sự thịnh vượng, và để bắt đầu xem xét.
Địa lý, tăng trưởng và sự thịnh vượng
Địa lý từ lâu đã được xem là yếu tố quyết định trên hết “sự giàu có của các quốc
gia”. Adam Smith dạy rằng năng suất phụ thuộc vào chuyên môn hóa và mức độ
chuyên môn hóa phụ thuộc vào qui mô thị trường và qui mô thị trường phụ thuộc
vào tiếp cận các trung tâm thương mại toàn cầu, rồi lại phụ thuộc vào vị trí (gần đại
dương) – nói cách khác, sự giàu có phụ thuộc vào địa lý.
Một số dữ kiện: Chỉ 17% đất liền trên thế giới là trong phạm vi 100km so với biển,
nhưng 17% này là nơi sinh sống của 50% dân số thế giới và chiếm đến 68% GDP
thế giới.
Địa lý còn có ý nghĩa hơn là cự ly gần với giao thông đường thủy. Những người
ủng hộ “giả thuyết địa lý” còn nhấn mạnh yếu tố khí hậu (Jarard Diamond, Jeffrey
Sachs).
Một số dữ kiện: các nước nằm ở vùng khí hậu ôn đớn có (vì lý do sinh học) mức
năng suất nông nghiệp cao hơn và mức độ bệnh tật ở người, động vật và thực vật
thấp hơn so với các nước ở vùng nhiệt đới. Các nghiên cứu kinh tế lượng phát hiện
mối tương quan nghịch biến có ý nghĩa thống kê giữa phần trăm dân số ở nhiệt đới
với thu nhập bình quân đầu người.
GGS cố gắng trả lời câu hỏi của nhân vật Yali
Jared Diamond, Súng, Vi trùng và Thép: Vận mệnh của Xã hội
loài người (viết tắt GGS), 1997
Súng, vi trùng và thép là phương tiện mà người Âu-Á dùng để chinh phục
và nô dịch các xã hội khác, nhưng tại sao người Âu-Á có được GGS mà
không phải là xã hội khác? câu trả lời của Diamond là địa lý.
Tại sao người da trắng tạo ra nhiều hàng hóa và mang
đến Tân Guinea, nhưng người da đen chúng tôi có ít
hàng hóa hơn?
…tại sao sự giàu có và quyền lực được phân bổ như
thực tế hiện nay, mà không phải khác đi? Ví dụ, tại sao
người châu Mỹ, châu Phi và người Úc bản xứ không
phải là những người triệt hạ, nô dịch hay diệt chủng
người châu Âu hay châu Á?
Jared Diamond, Guns, Germs and Steel, 1997
11,000 BP 9,000 BP
5,000 BP
4,500 BP
3,000 BP
8,000 BP
Quay trở lại thời kỳ cách mạng đồ đá mới (Neolithic Revolution), bắt đầu
12.000 năm trước, khi tộc người tiền sử (loài săn bắn hái lượm 100.000
năm trước) bắt đầu tham gia vào nông nghiệp. Nông nghiệp giải phóng loài
người khỏi nguồn thu vừa đủ tồn tại nếu phải săn bắn và hái lượm.
4,500 BP
BP = before the present
Nông nghiệp khởi phát ở đâu và khi nào
Fertile Crescent
Nông nghiệp bắt đầu độc lập ở nhiều địa điểm trên khắp thế giới, nhưng khởi đầu và
phát triển nhanh hơn ở Âu-Á (vùng Trăng khuyết màu mỡ) so với nơi khác. (Ghi
chú: những khác biệt nhỏ trong tăng trưởng trong một thời gian dài sẽ có tác động
lớn)
Lợi thế vùng Âu-Á
1. Sự hiện hữu đa dạng thực vật nhiều protein có thể trồng được (như lúa mì, lúa
mạch, các loại đậu)
2. Khí hậu khô ráo cho phép lưu trữ hạt
3. Nhiều giống loài động vật to lớn có thể thuần nuôi (13 loài được thuần hóa ở Âu-
Á, chỉ có 1 ở Nam Mỹ, không có ở châu Phi).
4. Việc thuần hóa động vật giúp người Âu-Á phơi nhiễm với các loại vi trùng (như
đậu mùa) và dần trở nên miễn nhiễm. Các xã hội khác không phát triển hệ miễn
dịch với các loại bệnh này nên đã bị triệt tiêu 1/10 trong các đợt dịch bệnh khi họ
tiếp xúc với người Âu-Á.
5. Người Âu-Á chiếm lĩnh vùng Đông Tây, trong khi người châu Mỹ, Phi và Úc sinh
sống ở phía Nam. Âu-Á mở rộng trong phạm vi vĩ tuyến ôn đới, trong khi sự mở
rộng sang những vùng khác bị giới hạn bởi “rào cản nhiệt đới”.
6. Ở vùng Tây Âu-Á (châu Âu) địa lý tạo điều kiện hình thành nhiều nhà nước nhỏ
cạnh tranh với nhau, trong khi địa lý vùng Đông Âu-Á (Trung Quốc) thuận lợi cho
các đế chế thuần chủng lớn đôi khi phạm những sai lầm to lớn (như cấm đóng
tàu đi biển ở Trung Hoa)
có thể bạn quan tâm
Luận văn tiến sĩ kinh tế: Cơ sở lý luận và thực trạng của chính sách t...
233
996
446
Thạc sĩ cao học
233
(New)
Tiểu luận: Nghiên cứu chính sách “ Phát triển khu đô thị mới Thủ Thiêm...
10
751
253
Kinh tế quản lý
10
(New)
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN: Bài 1 - Mô thức phát triển và các vấn đề của CS...
32
929
359
Bài giảng, giáo trình
32
(New)
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN: Bài 3 - Lý thuyết phát triển
17
922
360
Bài giảng, giáo trình
17
(New)
Đề tài: tìm hiểu và đưa ra những con số thống kê cũng như mô hình phát...
46
1.108
421
Kinh tế quản lý
46
(New)
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN: Bài 10 - Thoát nghèo
30
904
302
Bài giảng, giáo trình
30
(New)
Các vấn đề về chính sách và thể chế phát triền nông thôn mới
4
525
222
Kinh tế quản lý
4
(New)
Chính sách thương mại ở các nước đang phát triển
42
903
388
Bài giảng, giáo trình
42
(New)
thông tin tài liệu
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN: Bài 6 - Tranh luận lớn
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
