Điểm bùng phát của Malcolm
MALCOLM GLADWELL
ĐIỂM BÙNG PHÁT
Lời giới thiệu
Đối với sản phẩm giày Hush-Puppies - loại giày da mềm kiểu Mỹ cổ điển có
lớp đế kếp nhẹ, Điểm Bùng Phát mới xuất hiện đâu đó giữa thời điểm cuối
năm 1994 và đầu năm 1995. Trước thời điểm đó, nhãn hiệu này gần như đã
chết. Con số bán ra giảm xuống còn 30.000 đôi một năm và chỉ được tiêu
thụ chủ yếu ở các đại lý vùng sâu vùng xa và các cửa hiệu gia đình ở những
thị trấn nhỏ. Wolverine - công ty làm nên nhãn hiệu Hush-Puppies đã nghĩ
tới việc loại bỏ sản phẩm từng giúp họ nổi tiếng. Nhưng kỳ tích đã xảy ra.
Tại một buổi trình diễn thời trang, hai thành viên trong Ban quản trị của
Hush Puppies, Owen Baxter và Geoffrey Lewis, tình cờ gặp một nhà tạo
mẫu đến từ New York. Nhà tạo mẫu này cho họ biết sản phẩm Hush Puppies
theo kiểu cổ điển bất ngờ trở thành mốt tại các câu lạc bộ và quán rượu trong
khu thương mại Manhattan. Baxter nhớ lại: “Chúng tôi được biết rằng sản
phẩm của công ty được bày bán ở rất nhiều cửa hàng bán lẻ tại Village và ở
Soho. Mọi người tìm đến các cửa hàng Ma&Pa - những gian hàng nhỏ vẫn
còn bày bán giày Hush Puppies kiểu cổ điển - để mua bằng được”. Cả
Baxter và Lewis đều bất ngờ. Trong suy nghĩ của cả hai người chưa bao giờ
có việc những đôi giày rõ ràng quá lỗi mốt lại có thể làm nên cuộc hồi sinh.
“Chúng tôi còn nghe nói cả Isaac Mizrahi cũng đang đi những đôi giày của
chúng tôi”, Lewis phấn chấn, “Dù thực tình mà nói, lúc bấy giờ, tôi cũng
không biết Isaac Mizrahi là ai!”.
Mùa thu năm 1995, mọi chuyện bắt đầu xảy ra rất nhanh. Đầu tiên là nhà
thiết kế John Bartlett lên tiếng. Nhà thiết kế này muốn đưa giày Hush
Puppies vào bộ sưu tập mùa xuân của mình. Rồi sau đó, Anna Sui - một nhà
tạo mẫu có tiếng của Manhattan - cũng nói chắc nịch rằng, cô rất muốn
những sản phẩm mang nhãn hiệu Hush Puppies xuất hiện trong buổi trình
diễn của mình. Tại Los Angeles, nhà thiết kế Joel Fitzgerald đặt biểu tượng
của nhãn hiệu Hush Puppies - chú chó con giống Basset mình dài - lên mái
gian hàng Hollywood của ông và bỏ hẳn một gian triển lãm nghệ thuật kế
bên để chuyển thành một hiệu giày Hush Puppies. Trong lúc ông đang lúi
húi sơn sửa và lắp đặt các kệ bày hàng, ngôi sao điện ảnh Pee-wee Herman
bước vào hỏi mua hẳn hai đôi. “Đó hoàn toàn là do lời truyền khẩu”,
Fitzgerald quả quyết.
Năm 1995, số giày Hush Puppies kiểu cổ điển bán được là 430.000 đôi.
Doanh số tăng lên 4 lần trong năm tiếp theo và thêm một lần nữa Hush
Puppies lại chiếm chỗ trên giá giày của các thiếu nữ Mỹ. Năm 1996, Hush
Puppies giành được giải thưởng cho phụ trang xuất sắc nhất trong buổi trao
giải của Hội đồng các nhà thiết kế thời trang tại Lihncon Center. Vị chủ tịch
hãng bước lên sân khấu cùng với các đại gia Calvin Klein và Donna Karan
nhận giải thưởng cho thành tựu này - như chính bản thân ông là người đầu
tiên phải thừa nhận, công ty của mình gần như không làm gì để đạt được
điều đó. Hush Puppies đã vùng dậy thần tình với tác nhân là những cô nhóc,
cậu nhóc ở East Village và ở Soho.
Vậy điều gì đã xảy ra? Dù có là ai, những đứa trẻ đầu tiên này không hề có
chủ định quảng bá cho giày Hush Puppies. Chúng đi những đôi giày này chỉ
đơn giản vì ngoài chúng ra chẳng có ai đi nữa. Sở thích trẻ con đó lan tới hai
nhà thiết kế thời trang, và họ đã dùng những đôi giày này tạo bước đà cho
mục tiêu khác - Thời trang cao cấp. Những đôi giày là một cú chạm tình cờ.
Không có ai cố gắng biến Hush Puppies trở thành trào lưu. Song, vì một lý
do nào đó, đây chính xác là những gì đã xảy ra. Những đôi giày này đã vượt
qua một điểm nào đó và rồi bùng phát. Làm thế nào những đôi giày trị giá 30
đô la vốn chỉ đồng hành với dân Hippi và những nhà thiết kế thời trang lại
hiện hữu khắp nơi chỉ trong vòng có hai năm?
1.
Cách đây không lâu, đã từng có thời điểm tại các khu vực lân cận quanh
New York như Brownsville và Đông NewYork, các con phố thường trở nên
u ám khi bóng chiều chạng vạng. Lúc đó, dọc vỉa hè hai bên, dân lao động
không còn ai đi lại, lũ trẻ con không dám đạp xe trên đường, các cụ già cũng
vắng bóng trên những bậc lên xuống hay ghế đá ở trong công viên. Những
phi vụ buôn bán ma tuý, những vụ thanh toán băng đảng diễn ra nhan nhản
khắp mọi ngóc ngách của Brooklyn khiến hầu hết dân chúng vì sự an toàn
của mình đều ở hết trong nhà khi màn đêm buông xuống. Bộ phận cảnh sát
làm việc ở Brownsville trong khoảng những năm 1980 và đầu những năm
1990 thừa nhận rằng, vào thời điểm đó, khi trời vừa tắt nắng là máy bộ đàm
của họ liên tục réo lên những đoạn trao đổi báo cáo giữa các cảnh sát tuần tra
với nhân viên trực tổng đài về đủ loại bạo lực xã hội, tội phạm nguy hiểm
vốn đã quá quen thuộc. Năm 1992, ở thành phố New York xảy ra 2154 vụ
giết người và 626.182 vụ phạm tội nghiêm trọng, gánh nặng tội phạm tập
trung nhiều nhất ở các khu vực như Brownsville và Đông New York. Nhưng
rồi kỳ tích đã xảy ra. Tại một điểm cực kỳ quan trọng nhưng bí hiểm nào đó,
tỷ lệ phạm tội bắt đầu giảm. Xu hướng này bùng phát. Trong vòng 5 năm, số
vụ giết người giảm từ 64,3% xuống 7,70%, tổng số vụ phạm tội giảm gần
một nửa xuống còn 355.893 vụ. Ở Brownsville và phía Đông New York, các
vỉa hè lại đông đúc người đi dạo, lũ trẻ dong duổi đạp xe trên đường, còn các
cụ già lại hàn huyên trên những bậc thềm. “Đã có lúc chẳng có gì lạ khi ta
nghe thấy cả chục tiếng súng liên thanh như thể đang đứng trong một khu
rừng rậm”, thanh tra Edward Messadri chỉ huy lực lượng cảnh sát khu vực
Brownsville tâm sự, “Còn bây giờ tôi không hề nghe thấy một tiếng súng
nào nữa”.
Cảnh sát thành phố New York chắc chắn sẽ nói với bạn rằng, những thay đổi
tích cực đó là do chính sách của thành phố được cải thiện đáng kể. Những
nhà tội phạm học thì quy cho sự thuyên giảm của các hoạt động buôn bán ma
tuý và tình trạng già đi của dân số. Trong khi đó, các nhà kinh tế học lại
khẳng định rằng, chính những cải cách từng bước của nền kinh tế thành phố
trong suốt thập niên 1990 đã tác động đến việc thuê, tuyển những người có
nguy cơ trở thành tội phạm. Cả ba luận điểm trên là những lời giải thích phổ
biến đối với sự tăng giảm các vấn đề xã hội. Nhưng rốt cuộc lại chẳng có
luận điểm nào thuyết phục hơn sự giải thích từ những cô cậu nhóc đã làm
sống lại sản phẩm Hush Puppies ở East Village. Những thay đổi trong các
hoạt động buôn bán ma tuý, dân số, kinh tế là những xu hướng mang tính lâu
dài, xảy ra trên khắp nước Mỹ. Chúng không giải thích được lý do tại sao tội
phạm ở thành phố New York lại giảm nhanh và mạnh hơn bất kỳ nơi nào
khác trên lãnh thổ nước Mỹ và tại sao nó lại chỉ diễn ra trong khoảng thời
gian ngắn đến vậy. Những cải cách mà cảnh sát nhắc đến đúng là rất quan
trọng. Song, vẫn còn một khe hở khó hiểu giữa phạm vi của những thay đổi
trong chính sách và quy mô tác động ở những khu vực như Brownsville và
Đông New York. Nói cho cùng, tội phạm ở thành phố New York không
giảm từ từ vì nguyên nhân điều kiện sống của người dân được cải thiện từng
bước. Nó giảm rất mạnh. Làm sao sự thay đổi của một nhóm chỉ số kinh tế
và xã hội lại có thể khiến tỷ lệ tội phạm giết người giảm xuống 2/3 chỉ trong
năm năm?
2.
Điểm Bùng Phát là cuốn sách tóm lược một quan điểm, và quan điểm đó rất
đơn giản. Theo đó, cách tốt nhất để hiểu sự xuất hiện của những trào lưu thời
trang mới, sự tăng giảm của làn sóng tội phạm, hay sự biến đổi từ những đầu
sách không tên tuổi thành tác phẩm bán chạy nhất, sự gia tăng của tình trạng
hút thuốc lá ở trẻ vị thành niên, hiện tượng truyền khẩu, hay bất kỳ thay đổi
bí ẩn nào đánh dấu bước chuyển trong cuộc sống của chúng ta là coi chúng
như các đại dịch. Ý tưởng, sản phẩm, thông điệp và hành vi phát tán mạnh
mẽ đúng như các virus truyền bệnh.
Sự bứt phá của Hush Puppies và tỷ lệ tội phạm giảm ở New York là những
ví dụ rất điển hình về đại dịch khi hoạt động. Mặc dù có vẻ như cả hai không
có nhiều điểm chung nhưng trên thực tế, chúng lại có cùng một hình mẫu
ngầm, rất cơ bản. Trước hết, cả hai đều là những ví dụ rất trực quan về các
hành vi có tính lây lan. Rõ ràng, không có một cá nhân hay tổ chức nào
quảng cáo và nói với mọi người rằng những đôi giày Hush Puppies truyền
thống trông rất ấn tượng và khuyên họ nên dùng chúng. Lũ trẻ chỉ đơn thuần
đi những đôi giày đó tới các câu lạc bộ, quán cà phê hay dung dăng khắp
phố phường New York nhưng việc làm đó lại cho người khác thấy cảm nhận
thời trang của các em. Các em chính là tác nhân truyền nhiễm thứ virus
Hush Puppies.
Tại New York, sự giảm xuống của các vụ tội phạm chắc chắn cũng diễn ra
theo cùng phương thức như vậy. Nguyên nhân của hiện tượng này không
phải là do một tỷ lệ rất lớn những kẻ có nguy cơ trở thành kẻ giết người
trong tương lai đột nhiên lộ diện trong năm 1993 và cam kết sẽ không tham
dự vào bất cứ hành vi phạm pháp nào. Nguyên nhân cũng không phải là do
lực lượng cảnh sát đã thành công một cách thần kỳ khi can thiệp vào hầu hết
số các tình huống có nhiều khả năng dẫn đến chết người. Điều thật sự diễn ra
là có một số ít người trong một số tình huống có sự can thiệp, tác động từ
phía cảnh sát hay các lực lượng xã hội mới nổi bắt đầu có những hành vi
khác thường. Những hành vi này trong chừng mực nào đó lại truyền ảnh
hưởng tới nhóm tội phạm tiềm ẩn trong những hoàn cảnh tương tự. Và rồi,
phần lớn người dân New York bị “lây nhiễm” loại virus “bài trừ tội phạm”
chỉ trong một thời gian ngắn.
Nét đặc trưng nổi bật thứ hai là trong cả hai trường hợp, những thay đổi rất
nhỏ có thể có ảnh hưởng rất lớn. Tất cả các nguyên nhân có thể giải thích
cho lý do tại sao tỷ lệ tội phạm ở New York giảm xuống đều là những thay
đổi bên lề, những thay đổi tịnh tiến. Hoạt động buôn bán ma tuý chùng
xuống, tuổi dân số tăng lên, lực lượng an ninh làm việc hiệu quả hơn. Những
ảnh hưởng thật to lớn. Hush Puppies cũng có những ảnh hưởng ngang tầm!
Vậy có tất cả bao nhiêu đứa trẻ bắt đầu đi giày Hush Puppies ở khu thương
mại Manhattan? 20? 50? hay 100 - con số tối đa? Nhưng hành vi có vẻ như
chỉ là ý thích cá nhân của các em đã châm ngòi cho một trào lưu thời trang
trên khắp thế giới.
Nhưng rốt cuộc, cả hai xu hướng trên đều diễn ra rất nhanh và gấp gáp. Nó
không phát triển ổn định, đều đều từng bước một. Sẽ khách quan hơn nếu
chúng ta nhìn vào biểu đồ tỷ lệ tội phạm của thành phố New York từ giữa
những năm 1960 đến cuối những năm 1990. Đồ thị hiện ra như một đường
vòng cung lớn. Năm 1965, trong thành phố xảy ra 200.000 vụ phạm pháp, và
từ thời điểm đó trở đi, con số này bắt đầu tăng chóng mặt. Trong hai năm
có thể bạn quan tâm
Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ
3
781
300
Giáo án, bài giảng lớp 6
3
(New)
Canh kim chi thịt bò ấm bụng ngày đông!
6
980
195
Mẹo vặt trong nấu ăn
6
(New)
Chữa đầy chướng bụng bằng vừng đen
2
774
357
Sống khỏe
2
(New)
Bất động sản Biên Hòa hưởng lợi nhờ hạ tầng bùng nổ
3
979
307
Quy hoạch đô thị
3
(New)
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM DỰ ĐOÁN SẼ BÙNG NỔ
2
749
337
Thương mại điện tử
2
(New)
Tình hình hoạt động kinh doanh của ICB-Cần Thơ qua 3 năm (2004-2006),...
67
729
351
Kinh tế quản lý
67
(New)
Luận văn:Giải pháp tăng cường quán triệt những đặc điểm của đầu tư phá...
59
708
281
Kinh tế quản lý
59
(New)
Hướng dẫn giải bài tập Toán lớp 3: Điểm ở giữa. Trung điểm của đoạn th...
4
954
316
Giải bài tập các môn
4
(New)
thông tin tài liệu
Điểm Bùng Phát là cuốn sách tóm lược một quan điểm, và quan điểm đó rất đơn giản. Theo đó, cách tốt nhất để hiểu sự xuất hiện của những trào lưu thời trang mới, sự tăng giảm của làn sóng tội phạm, hay sự biến đổi từ những đầu sách không tên tuổi thành tác phẩm bán chạy nhất, sự gia tăng của tình trạng hút thuốc lá ở trẻ vị thành niên, hiện tượng truyền khẩu, hay bất kỳ thay đổi bí ẩn nào đánh dấu bước chuyển trong cuộc sống của chúng ta là coi chúng như các đại dịch. Ý tưởng, sản phẩm, thông điệp và hành vi phát tán mạnh mẽ đúng như các virus truyền bệnh.
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
