Doanh tài nước Việt của Bạch Thái Bưởi
KIẾM TIỀN HAY PHỤNG SỰ XÃ HỘI?
Bộ sách mà bạn đọc đang cầm trên tay là kết quả của dự án nghiên cứu
mang tên Đi tìm Đạo Kinh doanh của Việt Nam và Thế giới do Tổ hợp Giáo
dục PACE thực hiện trong suốt 14 tháng vừa qua.
Chúng tôi đặt tên cho bộ sách này là Đạo Kinh doanh Việt Nam và Thế
giới với mong muốn được chia sẻ cùng bạn đọc, đặc biệt là bạn đọc doanh
nhân và bạn đọc quan tâm đến kinh doanh, những kiến giải về hàng loạt các
câu hỏi như: “Kinh doanh là gì?”, “Doanh nhân là ai?”, “Đâu là ‘đạo’ của
nghề kinh doanh?” và “Tại sao kinh doanh là một nghề cao quý và xứng
đáng được xã hội tôn vinh?”...
Đội ngũ chuyên gia của PACE cùng các cộng sự đã nghiên cứu cuộc đời
và sự nghiệp của 25 doanh nhân huyền thoại, đến từ 25 tập đoàn kinh doanh
dẫn đầu trong những bảng xếp hạng doanh nghiệp trên toàn thế giới, nhằm
tìm kiếm “cái đạo”, cái triết lý cốt lõi trong kinh doanh của họ. Mục đích là
để lý giải xem vì sao họ là những người kiếm tiền nhanh nhất, kiếm tiền
nhiều nhất và kiếm tiền bền vững nhất thế giới, đồng thời họ lại được xã hội
đặc biệt kính trọng?
Phân tích từng chặng đường, từng mốc sự nghiệp, từng bước thăng
trầm... của những huyền thoại doanh nhân này, chúng tôi đã đúc kết được
những nét chung nhất, nói chính xác hơn, là những yếu tố khiến họ trở nên vĩ
đại, trở thành những doanh nhân huyền thoại. Đó là sự khao khát, là niềm
đam mê một cách mãnh liệt để sáng tạo, để đem đến thật nhiều giá trị mới
cho cuộc sống và cho xã hội. Họ đã thực hiện được điều đó bằng việc cống
hiến cả cuộc đời mình lẫn việc truyền đạt, dẫn đường cho hậu thế.
Trong lời đầu này của bộ sách, chúng tôi cũng muốn kể lại với quý vị
một vài câu chuyện và một vài so sánh mà PACE luôn tự hào khi tìm thấy nó
trong hành trình Khát vọng Doanh trí của mình trong suốt những năm vừa
qua:
Bà chủ một tiệm tạp hóa suốt ngày không vui vì buôn bán ế ẩm. Nhưng
sau những ngày tháng nhìn vào “mắt” khách hàng, bà chợt nghĩ: “Sao tôi
không là người giải quyết vấn đề nhu yếu phẩm cho cả xóm?”. Và mọi
chuyện thay đổi. Từ đó, nhiều gia đình chưa khá giả trong khu phố có thể
mua một, hai gói mì tôm (mà không cần phải mua cả thùng mì), một tép bột
ngọt (mà không cần phải mua cả gói bột ngọt). Bà có thể mở cửa lúc mờ
sáng hay nửa đêm, khi chẳng còn nơi nào bán hàng nữa để đáp ứng nhu cầu
“hết chanh đột xuất” hoặc “nhà không còn nước mắm”. Hay hơn nữa, mọi
người chỉ “xẹt” một hai bước chân là có ngay những vật phẩm cần thiết nhất
cho gia đình. Lại thêm chuyện giá cả của bà so với chợ và siêu thị cũng
chẳng chênh lệch là bao. Ai cũng đoán ra kết quả: cửa tiệm suốt ngày người
ra kẻ vào, bà thì bán hàng luôn tay và cười nói luôn miệng. Không chỉ tiền
lãi thu được tăng cao, mà bà còn có “lợi nhuận” lớn nhất là sự quý mến của
mọi người dành cho một người biết kinh doanh như bà.
Câu chuyện thứ hai về một cơ sở sản xuất tủ sắt. Người ta thường mua tủ
của cơ sở này về để đựng hồ sơ. Một cơ sở bé xíu rất đỗi bình thường thì liệu
có mang trong người “sứ mệnh xã hội”? Trong một thời gian dài, cơ sở hoạt
động cầm chừng, cho đến một ngày ông chủ của nó thay đổi cách nghĩ: tôi
không “bán tủ sắt” nữa, mà sẽ “bán giải pháp lưu trữ hồ sơ văn phòng”. Từ
đó, ông và đồng sự tiến hành nghiên cứu để tạo ra những cái tủ sao cho có
thể chống được mối, mọt, chống thấm, ngăn tủ này thì có khóa kiên cố để
đựng hồ sơ quan trọng, ngăn tủ khác thì không cần khóa để dễ kéo ra kéo
vào... Ông cũng chịu khó đi đến các văn phòng để nghiên cứu màu sơn, thay
đổi kích cỡ, kiểu dáng... Thế là sản phẩm của ông còn thêm tính năng làm
đẹp cho cả văn phòng của các công ty. Chỉ sau một thời gian ngắn, cơ sở của
ông đã lột xác và phát triển rất nhanh.
Như vậy, doanh nghiệp lớn hay nhỏ tùy thuộc vào vấn đề xã hội mà họ
giải quyết được. Bà chủ tạp hóa của khu phố nọ cùng Sam Walton (ông chủ
tập đoàn bán lẻ lớn nhất thế giới Wal-Mart) đều giải quyết vấn đề mua sắm
của xã hội thông qua việc mở cửa hàng bán lẻ. Họ chỉ khác nhau về phạm vi:
xã hội của bà chủ tiệm tạp hóa là một khu phố, còn xã hội của Sam mang
tầm cỡ thế giới.
Điều xã hội quan tâm không phải là doanh nghiệp đó kiếm được bao
nhiêu mà là họ đã mang lại gì cho cộng đồng. Chẳng hạn, trong khi tỉ phú
Nhật, Toyoda (“cha đẻ” của Toyota), với tinh thần ái quốc được người Nhật
xem như anh hùng dân tộc thì tỉ phú Nga, Khodorkovsky (ông chủ của
Yukos), ông ta là ai trong mắt dân Nga thì chỉ người Nga mới thấu rõ. Sự
khác nhau này có lẽ do cách thức kiếm tiền của họ.
Nghề kinh doanh, xưa nay vẫn thường bị hiểu chỉ như là nghề “kiếm
tiền”. Nhưng thực chất, không hề có nghề kiếm tiền, bởi nghề nào thì cũng
kiếm tiền cả. Chẳng hạn, luật sư kiếm tiền bằng việc hành nghề luật, bác sĩ
kiếm tiền bằng cách chữa bệnh cứu người... Và doanh nhân, người hành
nghề kinh doanh, cũng kiếm tiền bằng cách lãnh đạo một doanh nghiệp và
thông qua doanh nghiệp đó để giải quyết vấn đề hay đáp ứng nhu cầu nào đó
của xã hội. Nhưng điều khác biệt của nghề kinh doanh là trong quá trình
hành nghề của mình doanh nhân không hành động một cách đơn lẻ mà biết
kiến tạo ra các chuỗi giá trị. Cụ thể hơn, họ nắm lấy một doanh nghiệp và tập
hợp bên mình nhiều thành viên để cùng cộng hưởng lại nhằm hình thành một
sức mạnh tổng lực, từ đó tạo ra nhiều giá trị hơn cho xã hội. Đó cũng chính
là lý do mà nghề kinh doanh thường kiếm được nhiều tiền hơn so với những
nghề khác và vẫn được cộng đồng xã hội ủng hộ.
Nghiên cứu 25 huyền thoại doanh nhân thế giới cho thấy, dù có quá
nhiều sự khác biệt nhưng họ đều có chung một tư tưởng chủ đạo: “Kinh
doanh là phụng sự xã hội”. Hay nói một cách đầy đủ hơn, “Kinh doanh là
kiếm tiền bằng cách phụng sự xã hội, bằng cách dùng sản phẩm hay dịch vụ
như là phương tiện để giải quyết những vấn đề của xã hội và làm cho cuộc
sống trở nên tốt đẹp hơn”.
Cái “đạo” kinh doanh này đã được họ quán triệt ngay từ buổi đầu khởi
nghiệp đầy gian khó cho tới lúc thành công. Và sự thật này cũng chính là lý
do giúp họ kiếm tiền nhanh nhất, nhiều nhất, bền nhất, còn bản thân họ thì
được xã hội tôn vinh, nể trọng, và rồi họ đi vào lịch sử kinh doanh thế giới
như những huyền thoại, doanh nghiệp của họ cũng vĩ đại và trường tồn. Như
vậy, với một tâm thế luôn hướng về cộng đồng, luôn khát khao làm cho xã
hội quanh mình (có thể nhỏ gọn trong một ngôi làng hoặc rộng lớn bằng cả
một hệ mặt trời) tốt đẹp hơn, chính họ, những doanh nhân (dù lớn hay nhỏ,
dù “Tây” hay “Ta”, dù “cổ” hay “kim”) luôn được xã hội tôn vinh không
phải vì số của cải khổng lồ họ kiếm được, mà vì những đóng góp vô giá của
họ vào sự đổi thay của thế giới này.
Song song với những doanh nhân lẫy lừng của thế giới, điều khác biệt ở
bộ sách này là chúng tôi đã khởi sự hành trình tìm kiếm những “huyền thoại
doanh nhân Việt Nam” để, như một cố gắng, “định vị” xem ông cha ta ngày
xưa đã khởi sự kinh doanh như thế nào. Và thật bất ngờ, trong lịch sử Việt
Nam đã từng có những Lương Văn Can, Bạch Thái Bưởi, Nguyễn Sơn Hà,
Trịnh Văn Bô... với những tư tưởng kinh doanh có thể gây ngạc nhiên cho
đến tận bây giờ. Nhìn “Tây” sẽ thấy “Đông”, soi “cổ” mà ngẫm tới “kim”,
đó là điều mà chúng tôi, những người thực hiện bộ sách, mong muốn được
chia sẻ. Bộ sách này cũng là một câu chuyện, một phác thảo cho bức tranh
toàn cảnh sinh động và đầy màu sắc về doanh nhân thế giới - những doanh
nhân làm thay đổi thế giới, và về một thế hệ doanh nhân tiền bối của Việt
Nam cách đây gần một trăm năm lịch sử - một thế hệ doanh nhân mà đến
ngày nay chúng ta vẫn có thể tự hào. Từ đó, những nỗ lực này sẽ góp phần
hình thành văn hóa doanh nhân Việt, một bộ phận quan trọng trong văn hóa
Việt Nam.
Chúng tôi xin được gửi lời tri ân trân trọng nhất đến những đồng nghiệp
đã hỗ trợ tinh thần cho chúng tôi, đến các cá nhân và đơn vị đã sẵn lòng hỗ
trợ thông tin, tư liệu trong quá trình nghiên cứu. Đặc biệt, chúng tôi muốn
gửi lời cám ơn chân thành đến các tập đoàn hàng đầu thế giới do các doanh
nhân huyền thoại sáng lập, cám ơn gia tộc họ Lương, gia tộc họ Bạch,... -
hậu duệ của cụ Lương Văn Can, cụ Bạch Thái Bưởi... đã nhiệt tâm giúp đỡ
chúng tôi trong suốt quá trình “đi tìm Đạo Kinh doanh của Việt Nam và Thế
giới”.
Việc triển khai dự án này từ khâu nghiên cứu đến thể hiện thành sách
trong một thời gian không dài, cùng những khó khăn trong quá trình đi tìm
tư liệu lịch sử về các nhân vật, chắc hẳn bộ sách sẽ khó tránh khỏi những sai
sót nhất định. Do vậy, chúng tôi rất mong nhận được sự thông cảm cũng như
những góp ý chia sẻ của bạn đọc gần xa về bộ sách để lần tái bản tiếp theo
được hoàn thiện hơn.
Chúng tôi, PACE và Nhà xuất bản Trẻ, xin trân trọng giới thiệu cùng bạn
đọc bộ sách đầy tâm huyết này. Và chúng tôi cũng tin rằng, qua bộ sách này,
bạn đọc sẽ có thêm kiến giải về “đạo kinh doanh”, để từ đó, tự mình đưa ra
một định nghĩa cho nghề kinh doanh và tự mình khẳng định rằng, kinh
doanh là kiếm tiền hay phụng sự xã hội!
Thay mặt Nhóm tác giả của bộ sách Giản Tư Trung - Người Sáng lập
PACE Sài Gòn, Xuân Đinh Hợi, 2007
LỜI NÓI ĐẦU
Có lẽ, Bạch Thái Bưởi chưa phải là nhà tư sản giàu nhất trong lịch sử
Việt Nam. Nhưng ông lại chính là nhà buôn nổi danh nhất và được nhiều
người kính trọng, ngưỡng mộ lẫn công kích nhất.
Người ta chẳng truyền tụng nhiều về gia sản của ông, sử sách cũng chỉ
ghi chép khá tản mạn về những công ty, nhà xưởng và công việc của ông.
Nhưng cho đến mãi tận ngày nay, người ta vẫn tôn vinh Bạch Thái Bưởi vì
ông chính là người đầu tiên khẳng định vị thế của doanh nhân Việt, người
làm kinh doanh với khát vọng to lớn là cải tạo xã hội, mà cụ thể là ước vọng
có thể xây dựng một Hà Nội lung linh hoa lệ như Paris…
Khẳng định doanh tài nước Việt từ bàn tay trắng, trong một thời kỳ đen
tối của đất nước. Quả thật, đó là việc đáng tôn vinh.
Đó là một thời kỳ Việt Nam sống trong chế độ thuộc địa Pháp. Đó cũng
là một thời kỳ đặc biệt, khi cánh cửa mở ra, người Việt lần đầu tiên đón nhận
những tri thức mới, kinh nghiệm làm ăn mới của thế giới. Một bộ phận trí
thức đã ý thức được nhiệm vụ tiên phong của họ là phất lên ngọn cờ khai trí,
kêu gọi đồng bào đổi mới để nỗ lực đưa dân tộc phát triển sánh ngang với
các cường quốc phương Tây.
Đó là thời kỳ mà nghề buôn lần đầu tiên trong lịch sử được xem trọng,
được cổ súy nhiệt liệt. Một phong trào thực nghiệp rầm rộ cả nước. Chính
trong buổi đầu phát triển ngành kinh doanh tại Việt Nam đã xuất hiện một
lớp doanh nhân mới ưu tú – những doanh nhân kinh doanh thành đạt nhờ
giải quyết tốt những nhu cầu xã hội và có một tinh thần vì cộng đồng rất cao.
Khi nói tới lớp doanh nhân ưu tú này, cái tên Bạch Thái Bưởi luôn được
người đương thời và cả hậu thế nhắc đến với niềm kính trọng lẫn tự hào.
Bạch Thái Bưởi là ai? Xung quanh nhân vật này có rất nhiều huyền thoại.
Khó ai có thể hình dung một người Việt Nam tay trắng có thể làm nên một
sự nghiệp lẫy lừng dưới thời thuộc địa.
Từ một công chức làm trong một hãng thầu công chánh của Pháp, một
ngày nọ Bạch Thái Bưởi đã quyết chí mạo hiểm làm giàu. Chàng trai ấy đã
từng xuất dương để học tập kinh nghiệm, để tiếp cận với tri thức thế giới
nhằm có một nền tảng vững chắc trong kinh doanh.
Chính từ khát vọng làm giàu và những kinh nghiệm từ sách vở, Bạch
Thái Bưởi đã thành công trên thương trường. Chỉ sau một thời gian ngắn
Bạch Thái công ty đã vươn ra rất nhiều lĩnh vực, từ nghề buôn gỗ, thầu thuế
chợ đến kinh doanh thuyền bè trên sông nước, khai mỏ…
Dưới thời thuộc địa, các nhà buôn của ta bước ra thương trường cũng là
bước vào một cuộc cạnh tranh với tư bản các nước như tư bản Hoa kiều,
Pháp kiều… Bạch Thái Bưởi đã thành công không chỉ nhờ sự nhạy bén trong
kinh doanh mà chính là từ quan niệm của ông về việc kinh thương: kinh
doanh là cách để giải quyết những nhu cầu trong xã hội, để khẳng định hình
ảnh của người Việt trên thương trường.
Nhà văn Lê Minh Quốc, tác giả của tập sách này kể với chúng tôi: “Một
trong những khó khăn cần phải vượt qua là đánh giá như thế nào về con
người Bạch Thái Bưởi? Thực chất ông là người như thế nào? Có tư liệu cho
rằng, trong đời thường ông là người keo kiệt, bủn xỉn, làm giàu bằng nhiều
thủ đoạn; ngược lại có tài liệu ghi nhận ông như một nhà cách mạng. Cả hai
thái độ đánh giá như thế đều có gì đó chưa xác đáng. Không biết dựa vào
nguồn tư liệu nào, có khá nhiều bài viết đề cập đến chi tiết “có lần lên tiếng
bênh vực cho quyền lợi của người dân bị trị, trong Hội nghị kinh tế lý tài,
ông bị Toàn quyền Robin đe dọa: “Nơi nào có Robin thì không có Bạch Thái
Bưởi”, ông đáp lại: “Nước này còn Bạch Thái Bưởi thì không còn Robin”.
Do không tìm được, không tìm thấy trong tư liệu gốc đề cập đến chuyện
“giật gân” này nên tôi dứt khoát không sử dụng. Hơn nữa Bạch Thái Bưởi
qua các tư liệu đã thu thập và chọn lọc thì tôi ngờ rằng, không bao giờ ông
buột miệng nói những câu “dại dột” như vậy. Đó không phải là tính cách của
một người lão luyện, bản lĩnh, nhiều kinh nghiệm trên thương trường... như
Bạch Thái Bưởi”.
Bạn đọc đang cầm trên tay tập sách viết về hành trình đặc biệt của một
con người kinh doanh vì xã hội, một hành trình đầy ắp gian nan, vất vả. Ông
đã để lại một kinh nghiệm sống còn trong kinh doanh, một bài học quý báu
cho đời sau là cách xác lập mục tiêu làm giàu. Nếu chỉ bo bo thu vén để giàu
nứt nố đổ vách, thu vén cho riêng cá nhân mình như biết bao nhà tư sản
khác, thì ngày nay không mấy ai buồn nhắc đến tên tuổi của ông nữa, bởi cái
giàu ấy nghĩ cho cùng cũng chỉ là “giàu như Thạch Sùng” mà thôi.
Hơn một trăm năm trôi qua, ngồi ngẫm lại để thấy người xưa đã thật sự
có thể bạn quan tâm
Xử lý nước thải ngành dệt may, cụ thể là nước thải dệt nhuộm chứa thuố...
82
905
407
Kỹ thuật
82
(New)
Tiểu luận: Chiến lược kinh doanh nước ép bưởi tại thị trường Singapore...
36
1.870
551
Kinh tế - Thương mại
36
(New)
Luận văn thạc sĩ: CT TNHH Kỹ Nghệ thực phẩm Bách Việt và nghiên cứu sự...
71
812
298
Thạc sĩ cao học
71
(New)
Thiết kế hệ thống xử lý nước thải KCN Linh Trung 3 (GĐ 2), CS 5.000m3/...
121
988
1.631
Thạc sĩ cao học
121
(New)
Đề án môn học luật kinh doanh: Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước ở Việ...
27
676
261
Kinh tế quản lý
27
(New)
Nghiên cứu quy trình công nghệ xử lý nước thải nói chung và của nhà má...
100
987
935
Kỹ thuật
100
(New)
NGHIÊN CỨU DÂY CHUYỀN CÔNG NGHỆ XỬ LÝ NƯỚC THẢI DỆT NHUỘM TẠI HỆ THỐNG...
29
886
369
Kỹ thuật
29
(New)
Đề thi giữa học kì 1 môn Ngữ văn lớp 8 trường THCS Bách Thuận, Thái Bì...
4
827
354
Tài liệu, đề thi môn Ngữ Văn
4
(New)
thông tin tài liệu
Trong lời đầu này của bộ sách, chúng tôi cũng muốn kể lại với quý vị một vài câu chuyện và một vài so sánh mà PACE luôn tự hào khi tìm thấy nó trong hành trình Khát vọng Doanh trí của mình trong suốt những năm vừa qua.
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
