Giáo trình nghiệp vụ ngân hàng của TS Lê Thẩm Dương
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TỪ XA
QUA TRUYỀN HÌNH - TRUYỀN THANH – MẠNG INTERNET
TS. LÊ THẨM DƯƠNG
Năm 2006
GIÁO TRÌNH
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG
TS. LÊ THẨM DƯƠNG
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TỪ XA
QUA TRUYỀN HÌNH - TRUYỀN THANH – MẠNG INTERNET
In 2.000 cuốn, khổ 14,5 x 20,5cm. Tái bản lần 2, ngày 1 tháng 12 năm 2006. Lưu
hành nội bộ.
LỜI NÓI ĐẦU
Với ý nghĩa là ngành kinh doanh đặc biệt, Nghiệp vụ kinh doanh ngân hàng
vốn dĩ chứa đựng tính tổng hợp, đa dạng, phức tạp với nhiều dịch vụ khác nhau,
chứa đựng nhiều kĩ thuật nghiệp vụ khác nhau. Do vậy, đòi hỏi một thời lượng
khá lớn cho việc nghiên cứu chúng. Nhưng cũng chính vì giới hạn này mà tập
tóm tắt bài giảng tập trung cho các nghiệp vụ chính yếu của các dịch vụ chính
yếu trong hoạt động kinh doanh Ngân hàng, nhằm bổ trợ chung cho sinh viên
kiến thức kinh tế – hệ đào tạo từ xa.
Mục tiêu của tập bài giảng này nhằm đem lại cho sinh viên 5 mảng kiến
thức lớn:
Một là: Tổng quan chung về định chế tài chính trong đó đặc biệt là Ngân
hàng với các nghiệp vụ truyền thống của nó ngày nay.
Hai là: Mảng kiến thức liên quan tới nghiệp vụ tài sản nợ của Ngân hàng:
Nghiệp vụ tiền gởi và dịch vụ thanh toán chính.
Ba là: Mảng kiến thức liên quan tới tài sản có của Ngân hàng, trong đó tập
trung cho tài sản có tín dụng: Từ qui trình tín dụng; phân tích tín dụng; hợp
đồng tín dụng cho tới tác nghiệp của từng loại tín dụng cụ thể.
Bốn là: Kỹ thuật ngừa và xử lý nợ đối với tác nghiệp của nhân viên tín dụng.
Năm là: Các bài tập tình huống nhằm thực tập cho sinh viên trong quá trình
học tập.
Phương pháp học cho sinh viên đối với môn học này là: Từ chỉ dẫn căn bản
của tóm tắt bài giảng, sinh viên lấy quá trình tự nghiên cứu làm phương pháp học
chính yếu – Với các tài liệu chính và tài liệu tham khảo đã có. Phương châm cho
quá trình tự nghiên cứu là:
Học ở đâu: Bất cứ nơi nào.
Học khi nào: Bất cứ lức nào.
Học như thế nào: Bất cứ cách nào.
Học với sự giúp đỡ của ai: Bất cứ người nào.
TP. Hồ Chí Minh – 2004
Tiến sĩ Lê Thẩm Dương
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TỪ XA
QUA TRUYỀN HÌNH - TRUYỀN THANH – MẠNG INTERNET
In 2.000 cuốn, khổ 14,5 x 20,5cm. Tái bản lần 2, ngày 1 tháng 12 năm 2006. Lưu
hành nội bộ.
BÀI 1
KINH DOANH NGÂN HÀNG – TỔNG QUAN
Mục tiêu
Hiểu được cơ cấu của định chế tài chính hoàn chỉnh Từ đó khẳng định
được, không nhầm lẫn tổ chức Ngân hàng là gì?
Hình dung bức tranh tổng quát về kinh doanh Ngân hàng thông qua tất cả
các dịch vụ mà nó cung ứng (cả truyền thống và hiện đại).
1. NGÂN HÀNG LÀ GÌ?
1.1. NGÂN HÀNG ĐẦU TIÊN ĐÃ XUẤT HIỆN KHI NÀO?
Các nhà sử học và ngôn ngữ học miêu tả Ngân hàng như một “Bàn đổi tiền”
xuất hiện hơn 2000 năm trước đây. Chính xác họ là những người đổi tiền,
thường ngồi ở bàn hoặc cửa hiệu nhỏ trong các trung tâm thương mại để
giúp các nhà du lịch đến để đổi ngoại tệ lấy bản tệ và chiết khấu các thương
phiếu giúp các nhà buôn có vốn kinh doanh.
Các Ngân hàng đầu tiên sử dụng vốn tự có để tài trợ cho hoạt động của họ.
Tuy nhiên, điều đó kéo dài không bao lâu mà được thay thế bằng việc thu
hút tiền gởi và cho vay ngắn hạn với những khách hàng giàu có (nhà buôn,
chủ tàu, lãnh chúa...) với lãi suất thấp (khoảng 6%/năm).
Hầu hết các Ngân hàng đầu tiên đã xuất hiện ở Hy Lạp rồi lan dần sang Bắc
Âu và Tây Âu. Hoạt động của Ngân hàng gặp phải sự chống đối của tôn
giáo trong suốt thời kỳ Trung cổ vì các khoản vay của người nghèo có lãi
suất cao. Sự chống đối giảm đi qua thời kỳ Phục hưng bắt đầu ở Châu Âu vì
người gởi và người vay phần lớn là giàu có.
Sự phát triển của con đường thương mại xuyên lục địa và sự đặc biệt phát
triển của ngành hàng hải vào thế kỷ 15, 16 và 17 đã chuyển dần trung tâm
thương mại của thế giới từ Địa Trung Hải sang Châu Âu và Quần đảo Anh
nơi Ngân hàng trở thành công nghiệp hàng đầu. Ở giai đoạn này, cuộc cách
mạng công nghiệp đã yêu cầu một hệ thống tài chính phát triển, nó đòi hỏi
phát triển các phương thức thanh toán và tín dụng mởùi. Do vậy, hệ thống
Ngân hàng đã nhanh chóng phát triển thêm nhiều nghiệp vụ để đáp ứng nhu
cầu này.
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TỪ XA
QUA TRUYỀN HÌNH - TRUYỀN THANH – MẠNG INTERNET
In 2.000 cuốn, khổ 14,5 x 20,5cm. Tái bản lần 2, ngày 1 tháng 12 năm 2006. Lưu
hành nội bộ.
Cho tới đầu thế kỷ 20 việc kinh doanh các dịch vụ tài chính chủ yếu do các
Ngân hàng và các công ty bảo hiểm thực hiện, nhưng kể từ sau thế chiến lần
2 đến nay, với sự ra đời của hàng loạt các định chế tài chính đặc thù, như
công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, quỹ đầu tư, quỹ hỗ tương, các
tổ chức tiết kiệm và cho vay… Ngân hàng, lúc này chỉ còn là một bộ phận
của hệ thống các định chế tài chính.
1.2. NGÂN HÀNG LÀ GÌ?
Chính vì lịch sử phát triển Ngân hàng như trên nên sự định nghĩa Ngân hàng
trở nên dễ nhầm lẫn. Việc định nghĩa Ngân hàng dựa trên chức năng như
luật pháp của các nước trước đây tỏ ra không ổn định khi các chức năng của
Ngân hàng đang thay đổi mà chức năng của các đối thủ cạnh tranh chính của
Ngân hàng cũng không ngừng thay đổi. Thực tế là, rất nhiều tổ chức tài
chính đều đang cung cấp dịch vụ Ngân hàng (công ty kinh doanh chứng
khoán, môi giới chứng khoán, bảo hiểm…), ngược lại Ngân hàng cũng mở
rộng phạm vi cung cấp dịch vụ vào các lĩnh vực của các tổ chức này.
Tất cả các tổ chức này tạo nên một tổng thể các định chế tài chính được định
nghĩa là: “Là các doanh nghiệp mà tài sản chủ yếu của nó là các tài sản tài
chính…”
Hệ thống định chế tài chính được chia thành 2 loại
Trung gian tài chính: gồm:
Các tổ chức tín dụng, gồm:
Các loại Ngân hàng: Ngân hàng thương mại; Ngân hàng đầu tư; Ngân
hàng phát triển; Ngân hàng hợp tác; Ngân hàng chính sách
Các tổ chức tín dụng phi Ngân hàng: Công ty tài chính; Công ty cho
thuê tài chính
Các tổ chức trung gian tài chính khác:
Công ty bảo hiểm
Quỹ đầu tư
Tiết kiệm bưu điện
Các định chế tài chính phi trung gian, như:
Công ty chứng khoán
Công ty quản lý nợ và khai thác tài sản
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TỪ XA
QUA TRUYỀN HÌNH - TRUYỀN THANH – MẠNG INTERNET
In 2.000 cuốn, khổ 14,5 x 20,5cm. Tái bản lần 2, ngày 1 tháng 12 năm 2006. Lưu
hành nội bộ.
Từ đó Ngân hàng, được Peter S. Rose đưa ra với một khái niệm mởùi “Ngân
hàng là một loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài
chính đa dạng nhất. Đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm và dịch vụ thanh toán là thực
hiện nhiều chức năng nhất so với bất kỳ tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh
tế.
Các nhà làm luật Việt Nam đưa ra khái niệm Ngân hàng, trong sự thay đổi
môi trường tài chính toàn cầu như sau:
“Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của luật
này với các quy định khác của luật pháp để hoạt động kinh doanh tiền tệ,
làm dịch vụ Ngân hàng với dịch vụ nhận tiền gởi và sử dụng tiền gởi để cấp
tín dụng, cung ứng các dịch vụ thanh toán
“Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động
Ngân hàng và các hoạt động khác có liên quan. Theo tính chất và mục tiêu
hoạt động, các loại hình Ngân hàng gồm: Ngân hàng thương mại, Ngân
hàng phát triển, Ngân hàng đầu tư, Ngân hàng chính sách, Ngân hàng hợp
tác và các loại hình Ngân hàng khác.”
Có thể tổng hợp chức năng cơ bản của Ngân hàng đa năng hiện nay:
2. CÁC DỊCH VỤ NGÂN HÀNG
2.1. DỊCH VỤ TRUYỀN THỐNG
2.1.1. Trao đổi tiền tệ
Việc trao đổi tiền tệ giữa các nước là dịch vụ đầu tiên của các tổ chức kinh
doanh tiền tệ – tiền thân của các Ngân hàng. Trong thị trường tài chính hiện nay,
Bảo hiểm
Môi giới Ngân hàng hiện đại
Đ
ầu t
ư &
bảo lãnh Quản lý tiền mặt Tiết kiệm
Thanh toán
Ủy thác Tín dụng
L
ập kế
hoạch đtư
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TỪ XA
QUA TRUYỀN HÌNH - TRUYỀN THANH – MẠNG INTERNET
In 2.000 cuốn, khổ 14,5 x 20,5cm. Tái bản lần 2, ngày 1 tháng 12 năm 2006. Lưu
hành nội bộ.
việc trao đổi này là hoạt động trao đổi thường xuyên và quy mô ngày càng mở
rộng gắn với hoạt động thương mại và đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, nó thường có
các Ngân hàng lớn nhất thực hiện vì các giao dịch này có rủi ro và đòi hỏi trình
độ chuyên môn cao.
2.1.2. Chiết khấu thương phiếu
Ngay ở thời kỳ đầu, các Ngân hàng đã chiết khấu thương phiếu mà thực tế là
cho vay với các doanh nhân địa phương thông qua việc mua bán các khoản nợ
của khách hàng sau khi khách hàng có khoản bán chịu thương mại.
2.1.3. Cho vay thương mại
Các Ngân hàng phải tiến hành cung ứng thêm dịch vụ cho vay trực tiếp với
khách hàng. Bao gồm cho vay ngắn hạn, cả cho vay trung và dài hạn. Đặc biệt
khi hoạt động công nghiệp, thương mại phát triển thì nghiệp vụ chiết khấu không
đáp ứng được nhu cầu vốn cho khách hàng, lúc này cho vay thương mại chiếm tỷ
trọng lớn trong danh mục cho vay của các Ngân hàng.
2.1.4. Nhận tiền gởi tiết kiệm
Cho vay và chiết khấu được coi là hoạt động sinh lời cao, do đó các Ngân
hàng tìm mọi cách huy động nguồn vốn cho vay. Trong đó, nguồn quan trọng là
các khoản tiền gởi tiết kiệm của khách hàng. Là một khoản tiền sinh lời được gởi
tại Ngân hàng trong khoản thời gian ngắn hoặc dài.
2.1.5. Bảo quản vật có giá
Từ thời Trung cổ, các Ngân hàng đã bắt đầu thực hiện việc dự trữ vàng và
các vật có giá khác trong kho bảo quản. Hấp dẫn của dịch vụ này là: Các giấy
chứng nhận do Ngân hàng ký phát cho khách hàng (tức là giấy ghi nhận về tài
sản đang được lưu giữ) có thể được lưu hành như tiền. Đây cũng là hình thức đầu
tiên của séc và thẻ tín dụng ngày nay.
2.1.6. Tài trợ các hoạt động của chính phủ
Vào những năm đầu của cuộc cách mạng công nghiệp, khả năng huy động
và cho vay với khối lượng lớn của Ngân hàng đã trở thành tâm điểm chú ý của
các chính phủ, do vậy thông thường Ngân hàng được cấp giấy phép thành lập với
điều kiện phải mua trái phiếu chính phủ theo một tỷ lệ nhất định trên tổng lượng
có thể bạn quan tâm
Giáo trình nghiệp vụ ngân hàng trung ương của ĐH KD và CN Hà Nội
128
857
274
Bài giảng, giáo trình
128
(New)
Thực trạng và giải pháp quy trình cho vay và thẩm định tín dụng Doanh...
112
1.001
357
Kinh tế - Thương mại
112
(New)
Tài liệu tham khảo về ngân hàng và các nghiep vu ngân hàng
43
1.515
266
Tài liệu kinh tế khác
43
(New)
Đánh giá tổng quát và phân tích thực trạng triển khai nghiệp vụ cho va...
78
682
279
Kinh tế quản lý
78
(New)
Xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp vay vốn ngân hàng, thực trạng và kiến...
102
678
405
Kinh tế quản lý
102
(New)
Lý luận chung về thẩm định tài chính dự án đầu tư và một số giải pháp...
98
1.170
283
Kinh tế quản lý
98
(New)
Thực trạng và hoàn thiện nghiệp vụ giao nhận hàng nhập khẩu bằng conta...
80
734
428
Thạc sĩ cao học
80
(New)
Đặc điểm chung về hoạt động Marketing trong ngành ngân hàng và thực tr...
72
830
331
Kinh tế quản lý
72
(New)
thông tin tài liệu
Với ý nghĩa là ngành kinh doanh đặc biệt, Nghiệp vụ kinh doanh ngân hàng
vốn dĩ chứa đựng tính tổng hợp, đa dạng, phức tạp với nhiều dịch vụ khác nhau,
chứa đựng nhiều kĩ thuật nghiệp vụ khác nhau. Do vậy, đòi hỏi một thời lượng
khá lớn cho việc nghiên cứu chúng. Nhưng cũng chính vì giới hạn này mà tập
tóm tắt bài giảng tập trung cho các nghiệp vụ chính yếu của các dịch vụ chính
yếu trong hoạt động kinh doanh Ngân hàng, nhằm bổ trợ chung cho sinh viên
kiến thức kinh tế – hệ đào tạo từ xa.
Mục tiêu của tập bài giảng này nhằm đem lại cho sinh viên 5 mảng kiến
thức lớn:
Một là: Tổng quan chung về định chế tài chính trong đó đặc biệt là Ngân
hàng với các nghiệp vụ truyền thống của nó ngày nay.
Hai là: Mảng kiến thức liên quan tới nghiệp vụ tài sản nợ của Ngân hàng:
Nghiệp vụ tiền gởi và dịch vụ thanh toán chính.
Mở rộng để xem thêm
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
