Hoạt động kiểm toán nội bộ tại các doanh nghiệp Việt Nam được nâng cao
Mục đích của kiểm toán nội bộ (KTNB) là nâng cao tính hữu hiệu và hiệu quả của tổ
chức, thông qua những góp ý mang tính xây dựng (Enofe và cộng sự, 2013). Các tổ chức
có chức năng KTNB hữu hiệu và hiệu quả sẽ hoạt động có hiệu quả cao hơn những tổ
chức không có chức năng phát hiện gian lận trong tổ chức (Corama và cộng sự, 2006;
Omar & Abu Bakar, 2012; Radu, 2012). Do đó, việc nghiên cứu nhằm tìm ra giải pháp
giúp nâng cao hiệu quả của hoạt động KTNB tại các doanh nghiệp (DN) là một việc làm
cần thiết thực hiện.
1. Đặt vấn đề
KTNB là công cụ kiểm tra - kiểm soát hữu hiệu, giúp DN phát hiện và khắc phục kịp thời
những yếu kém trong hệ thống quản lý thông qua bộ phận này, nhà quản lý sẽ có được
thông tin trung thực, chính xác và kịp thời về tình hình hoạt động của DN, từ đó đưa ra
quyết định quản lý đúng đắn (Nguyễn Thị Khánh Vân, 2018). Hiện nay, trong các DN
Việt Nam, việc tổ chức KTNB vẫn chưa được xem trọng, có rất ít các DN tổ chức thành
lập bộ phận KTNB hoặc việc tổ chức còn mang tính hình thức chưa đúng với bản chất,
chức năng của KTNB (Đặng Văn Quang, 2017) do nhà quản trị tài chính DN phần lớn là
các đại diện chủ sở hữu, chứ không phải người chủ thực sự của DN, nên họ không đặt
nặng vấn đề KTNB trong DN, tâm lý chung của người Việt là muốn ít bị kiểm tra, đánh
giá, nên trong nhiều trường hợp, các nhà quản trị thậm chí còn xem đó là bất lợi trong
hoạt động quản trị, quản lý của mình (Nguyễn Minh Trang, 2017). Tuy nhiên, theo xu thế
phát triển của kinh tế thế giới, nhiệm vụ, chức năng và vai trò của KTNB đã mở rộng,
thay đổi và chuyển sang các vấn đề quản lý hơn là các vấn đề kế toán (Feizizadeh, 2012;
Hellman, 2011). Do đó, vấn đề đặt ra cho các DN Việt Nam hiện nay là cần có những
giải pháp hiệu quả nhằm tăng cường tính hữu hiệu và hiệu quả của hoạt động KTNB tại
đơn vị.
2. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động KTNB tại các DN Việt Nam
Xây dựng chiến lược
Nhằm phát triển một khung chiến lược phù hợp, bộ phận KTNB phải xác định kỳ vọng
của nhà lãnh đạo, nhà quản lý cấp cao về giá trị mà hoạt động KTNB mang lại cho tổ
chức. Trên cơ sở mô tả nhiệm vụ, chức năng của hoạt động KTNB trong điều lệ, quy chế
kiểm toán để xây dựng chiến lược phát triển chính thức cho hoạt động KTNB tại đơn vị.
Giai đoạn đầu, KTNB nên tập trung vào các lĩnh vực kiểm toán tuân thủ trong thực hiện
nghiệp vụ; cải thiện quy trình kiểm soát nội bộ. Trong các giai đoạn tiếp theo, KTNB tập
trung vào các hoạt động cải thiện quy trình kinh doanh, quản lý rủi ro, quản trị doanh
nghiệp. KTNB luôn phải đảm bảo chất lượng công việc của mình và thường xuyên đổi
mới nhằm đảm bảo cung cấp các dịch vụ có chất lượng và hiệu quả vừa tuân thủ đúng
chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, tuân thủ các quy định của Nhà nước, tuân thủ các quy
định, quy chế trong nội bộ DN mà còn phát triển theo xu hướng hội nhập kế toán - kiểm
1