Khóa luận tốt nghiệp: Phương pháp tổ chức dạy tin học THCS nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sình - Tailieu123.org

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Vương Đình Thắng
MỤC LỤC
Trang
A. PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................1
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.............................................................................4
II. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ........................................................6
III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU...................................................................7
IV. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU...............................................................7
V. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................................................7
VI. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU..................................................................7
B. PHẦN NỘI DUNG.......................................................................9
Chƣơng I: CƠ SỞ LÝ LUẬN...........................................................9
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC...............................9
I.1. Định nghĩa...........................................................................................9
I.2. Hệ thống các phƣơng pháp dạy học....................................................9
I.3. Nguyên tắc dạy học............................................................................10
II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC NHẰM TÍCH
CỰC HÓA HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH...............13
III.1. Phƣơng pháp dạy học giải quyết vấn đề.........................................14
III.1.1. Khái niệm..................................................................................14
III.1.2. Ưu điểm.....................................................................................14
III.1.3. Nhược điểm...............................................................................14
III.1.4. Vận dụng...................................................................................14
III.2. Phƣơng pháp dạy học chƣơng trình hoá.........................................15
III.2.1. Khái niệm..................................................................................15
III.2.2. Ƣu điểm....................................................................................15
III.2.3. Nhƣợc điểm..............................................................................16
III.2.4. Vận dụng...................................................................................16
III.3. Phƣơng pháp sử dụng các phƣơng tiện trực quan...........................16
III.3.1. Khái niệm..................................................................................16
III.3.2. Ưu điểm.....................................................................................17
III.3.3. Nhƣợc điểm..............................................................................17
III.3.4. Vận dụng...................................................................................17
III.4 Dạy học với công cụ máy tính điện tử..............................................18
III.4.1. Mục đích của việc sử dụng máy tính nhƣ công cụ  dạy học......18
III.4.2. Bài giảng điện tử.......................................................................19
SVTH: Trần Thị Na Trang 1

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Vương Đình Thắng
III. ĐẶC ĐIỂM VỀ TÂM LÝ HỌC SINH THCS......................................20
III.1. Đặc điểm tâm lý học sinh THCS.....................................................20
III.2. Đặc điểm tƣ duy và trình độ nhận thức của học sinh THCS...........22
IV. TÍCH CỰC HÓA HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH....24
IV.1. Khái niệm về tính tích cực nhận thức..............................................24
IV.2. Những biểu hiện của tính tích cực nhận thức của học sinh.............24
IV.3. Các mức độ của tính tích cực nhận thức.........................................25
IV.4. Vai trò của tính tích cực hoạt động nhận thức của họ c sinh  trong
quá trình học tập.......................................................................................25
IV.5. Một số nguyên tắc và biện pháp dạy học phát huy tính tích cực hoạt
động nhận thức của học sinh....................................................................27
V. MÔ HÌNH DẠY HỌC TÍCH CỰC LẤY NGƯỜI HỌC LÀM TRUNG
TÂM......................................................................................................28
V.1. Quá trình dạy học tích cực lấy ngƣời học làm trung tâm.................28
V.2. Hệ phƣơng pháp dạy học tích cực lấy ngƣời học làm trung tâm.....29
V.2.1. Đặc trƣng cơ bản của hệ phƣơng pháp dạy học tích cực...........29
V.2.2. Những thuận lợi và khó khăn của phƣơng pháp dạy học tích cực
lấy ngƣời học làm trung tâm.................................................................29
V.2.3. Quy trình dạy học tích cực lấy ngƣời học làm trung tâm...........30
Chƣơng II: THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH 
CỰC
HÓA HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH 32
I. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG DẠY HỌC TIN HỌC THCS HIỆN NAY 32
II. NGHIÊN CỨU NỘI DUNG CHƢƠNG TRÌNH TIN HỌC THCS
QUYỂN 1..............................................................................................33
II.1. Vị trí chƣơng trình Tin học THCS Quyển 1.....................................33
II.2. Mục tiêu chƣơng trình Tin học THCS Quyển 1...............................33
II.3. Cấu trúc và nội dung chƣơng trình Tin học THCS Quyển 1............34
II.3.1. Sách giáo khoa Tin học dành cho THCS đƣợc biên soạn theo một
số định hƣớng cụ thể nhƣ sau:..............................................................34
II.3.2.  Nội dung sách giáo khoa Tin học dành cho THCS, Quyển 1.....35
III. TỔ CHỨC THIẾT KẾ BÀI GIẢNG THEO HƯỚNG TÍCH CỰC HÓA   
HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH..................................35
III.1. Những căn cứ xây dựng nội dung bài giảng theo hƣớng hoạt động
hóa ngƣời học..........................................................................................35
III.2. Xây dựng bài giảng trên xu thế đổi mới phƣơng pháp dạy học nhằm
tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh........................................36
SVTH: Trần Thị Na Trang 2

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Vương Đình Thắng
III.2.1. Xác định nhiệm vụ của tiết học.................................................36
III.2.2. Phân tích cấu trúc logic  nội dung của tài liệu sách giáo khoa...36
III.2.3. Phân hoạch hoạt động của thầy và hoạt động của trò................37
III.2.4. Thiết lập tiến trình xây dựng cấu trúc logic nội dung theo
hƣớng hoạt động hoá ngƣời học...........................................................38
III.2.5. Xác định phƣơng pháp dạy học cụ thể......................................40
III.2.6. Cấu trúc của một giáo án...........................................................40
IV. THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC PHẦN CHƯƠNG III, IV SÁCH
GIÁO KHOA TIN HỌC DÀNH CHO THCS – QUYỂN 1..................44
IV.1. Cụ thể hóa mục tiêu bài học............................................................44
VI.1.1. Giáo dục....................................................................................44
VI.1.2. Giáo dƣỡng...............................................................................44
VI.1.3. Phát triển...................................................................................44
IV.2. Sơ đồ cấu trúc logic  nội dung theo tác giã.....................................45
IV.3. Nhận xét..........................................................................................45
IV.4. Sơ đồ đề xuất.................................................................................46
IV.5. Giáo án............................................................................................46
Chƣơng III: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
....................................................................................................
52
I. MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM..............................................52
II. ĐỐI TƢỢNG THỰC NGHIỆM............................................................52
III. NỘI DUNG THỰC NGHIỆM..............................................................52
IV. PHƢƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM.....................................................53
IV.1. Chọn mẫu thực nghiệm...................................................................53
IV.2.Quan sát giờ học..............................................................................53
V. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM.................................................................53
V.1.Tiêu chí đánh giá...............................................................................53
V. 2.Đánh giá kết quả thực nghiệm sƣ phạm...........................................54
VI. KẾT LUẬN..........................................................................................56
C. PHẦN KẾT LUẬN
....................................................................................................
58
I. NHỮNG KẾT QUẢ ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC....................................................58
II. NHỮNG HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI.......................................................58
III. HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI................................................59
TÀI LIỆU THAM KHẢO
....................................................................................................
60
PHỤ LỤC

SVTH: Trần Thị Na Trang 3

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Vương Đình Thắng

A. PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Ngày nay chúng ta đang sống trong thời kỳ mà khoa học công nghệ phát

triển nhƣ vũ bão, kho tàng kiến thức nhân loại tăng lên một cách nhanh chóng.

Để theo kịp sự phát triển của thời đại và hoà nhập với nền kinh tế thế giới, nền tri

thức của nhân loại thì đòi hỏi ngành giáo dục nƣớc ta phải đổi mới mạnh mẽ,

toàn diện và đồng bộ, nhằm tạo ra những con ngƣời có trình độ văn hoá cao, giàu

tính sáng tạo, năng động, có kỹ năng thực hành giỏi, biết sử dụng những phƣơng

tiện mới và hiện đại để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá của

đất nƣớc. Thực trạng dạy học so với xu thế phát triển hiện nay của xã hội đòi hỏi

giáo dục trung học phổ thông, cụ thể là phƣơng pháp dạy học phải đƣợc đổi mới,

việc dạy học hiện nay không chỉ đơn giản là thầy giảng trò ghi, giáo viên không

còn là ngƣời độc quyền tri thức nữa mà học sinh đang đứng trƣớc một kho tàng

tri thức của nhân loại.

Nghị quyết TW2 khoá VIII chỉ rỏ: “Mục tiêu chủ yếu là thực hiện giáo dục

toàn diện đạo đức, trí tuệ, giáo dục ở tất cả các bậc học. Hết sức coi trọng giáo

dục chính trí, tư tưởng nhân cách, khả năng tư duy sáng tạo và năng lực thự c

hành”. Luật giáo dục quy định: “ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát

huy tính tích cực, tự giác, chủ động của học sinh phù hợp đặc điểm của từng lớp

học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỷ năng vận dụng kiến

thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú cho học

sinh”.[11]

Để có đƣợc điều đó trƣớc hết cần có sự đổi mới mạnh mẽ triệt để về

phƣơng pháp dạy và học nhằm “phát huy tƣ duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo

của ngƣời học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá làm chủ kiến thức

tránh nhồi nhét, học vẹt học chay. Đó là tiền đề cần thiết cho quá trình tự hoàn

thiện nhân cách của mỗi cá nhân sau này.

Dạy học theo hƣớng pháp huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh là xu

hƣớng chung của đổi mới giáo dục toàn cầu. Nghị quyết TW2 khoá VIII

SVTH: Trần Thị Na Trang 4

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Vương Đình Thắng

cũng nêu rõ: “Đỗi mới mạnh mẽ phương pháo giáo dục và đào tạo, khắc phục lối

truyền thụ một chiều, rèn luyên nếp sống tư duy của người học, từng bước áp

dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại v ào trong quá trình dạy

học đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của học sinh…” [11].

Nhƣ vậy hình thức dạy học theo kiểu “thầy đọc - trò chép”, đã không còn thích

hợp nữa, vì vậy trong dạy học hiện nay cần phải tổ chức cho học sinh chủ động

chiếm lĩnh tri thức, giáo viên chỉ đóng vai trò là ngƣời hƣớng dẫn, cố vấn cho

học sinh.

Dạy học Tin học ở nƣớc ta vì chƣa chính thống do vậy việc dạy và học Tin

học gặp nhiều khó khăn. Trƣớc hết là do Tin học biến đổi rất nhanh, chƣơng

trình cho học sinh trung học chƣa đƣợc thực hiện một cách đồng bộ, thiếu đội

ngũ giáo viên, giáo viên chuyên ngành để giảng dạy môn học còn rất ít nói chung

là thiếu cả về số lƣợng và chất lƣợng, cho nên khả năng để truyền thụ kiến thức

còn hạn chế.

Đổi mới giáo dục nói chung và đổi mới PPDH nói riêng đƣợc tiến hành với

phƣơng châm “lấy học sinh làm trung tâm” nhằm thay thế kiểu giáo dục “ hƣớng

tập trung vào ngƣời dạy” bằng kiểu học “hƣớng tập trung vào ngƣời học”. Học

sinh làm việc với các nguồn tri thức dƣới sự hƣớng dẫn tổ chức điều khiễn của

giáo viên. Do đó việc xác định và tổ chức các họat động học tập của học sinh là

rất quan trọng. Tuy nhiên trong khi soạn giáo án tin học cho lớp học hầu hết các

giáo viên do còn tồn tại một số khó khăn hạn chế nên vấn đề này chƣa đựơc chú

trọng mà chủ yếu giáo viên chỉ quan tâm đến việc xác định các kiến thức chính,

trọng tâm và cố gắng làm thế nào trong giờ học có thể truyền thụ đầy đủ, chính

xác các kiến thức đó cho học sinh.

Chƣơng trình tin học lớp 6 là bộ môn mới đƣợc đƣa vào nhà trƣờng phổ

thông nên còn gặp nhiều khó khăn trong việc dạy và học đặc biệt là trong việc

xậy dựng, thiết kế các bài giảng phù hợp để truyền thụ kiến thức và kỷ năng cho

học sinh. Ngoài ra còn găp một số hạn chế về nội dung cũng nhƣ tính khoa học,

tính logic của bài học. Từ đó, để nâng cao hiệu quả dạy học tin học 6 thì cần phải

đổi mới phƣơng pháp - thay đổi cách thức tổ chức dạy học. Xuất phát từ nhu cầu

thực tiễn đó cần có những bài giảng những cách thức tổ chức dạy học phù hợp.

SVTH: Trần Thị Na Trang 5

LÝ THUYẾT TOÁN

Kinh doanh - tiếp thị

Quản trị, internet, marketing

Giáo dục đào tạo

Các tài liệu, đề thi liên quan đến các môn học của học sinh và bài giảng của giáo viên

Công nghệ thông tin

Tài liệu lĩnh vực công nghệ thông tin

Học tiếng Anh

Các tài liệu liên quan đến học tiếng Anh