LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: ĐỘT BIẾN GEN
LÝ THUY T SINH H C 12: Đ T BI N GENẾ Ọ Ộ Ế
I. KHÁI NI M VÀ CÁC D NG Đ T BI N GENỆ Ạ Ộ Ế
1. Khái ni mệ
- Đ t bi n gen là nh ng bi n đ i nh x y ra trong c u trúc c a gen. Nh ng bi nộ ế ữ ế ổ ỏ ả ấ ủ ữ ế
đ i này th ng liên quan đ n 1 c p nuclêôtit (đ t bi n đi m) ho c 1 s c pổ ườ ế ặ ộ ế ể ặ ố ặ
nuclêôtit.
- Trong t nhiên, các gen đ u có th b đ t bi n nh ng v i t n s th p (10ự ề ể ị ộ ế ư ớ ầ ố ấ -6 –
10-4). Nhân t môi tr ng gây ra đ t bi n g i là tác nhân gây đ t bi n. Các cáố ườ ộ ế ọ ộ ế
th mang đ t bi n đã bi u hi n thành ki u hình là th đ t bi n.ể ộ ế ể ệ ể ể ộ ế
- Đ t bi n gen làm thay đ i c u trúc c a gen t đó t o ra alen m i so v i d ngộ ế ổ ấ ủ ừ ạ ớ ớ ạ
ban đ u. ví d : ru i gi m gen A qui đ nh m t đ , sau khi b đ t bi n t o thànhầ ụ Ở ồ ấ ị ắ ỏ ị ộ ế ạ
gen a qui đ nh m t tr ngị ắ ắ
2. Các d ng đ t bi nạ ộ ế
Tr ng thái bình th ng c a m t phân t ADN có trình t nh sau:ạ ườ ủ ộ ử ự ư
ADN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
mARN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Polipeptide aamđ aa1aa2aa3aa4aa5
a. M tấ
ADN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
mARN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Polipeptide aamđ aa1aa2aa3’ aa4’ aa5’ -->
N u m t 1 c p nu x y ra trong b 3 ngay sau b 3 m đ u thì sao?ế ấ ặ ả ộ ộ ở ầ
b. Thêm
AND 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10’ 11 12 13 14 15 16 17 18 19
mARN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10’ 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Polipeptide aamđ aa1aa2aa3’ aa4’ aa5’ -->
Đ t bi n d ng m t ho c thêm 1 c p nu làm nh h ng đ n toàn b các b 3 tộ ế ạ ấ ặ ặ ả ưở ế ộ ộ ừ
v trí b đ t bi n tr v sau do khung đ c các b 3 b d ch chuy n nên g i là đ tị ị ộ ế ở ề ọ ộ ị ị ể ọ ộ
bi n d ch khung.ế ị
c. Thay thế
AND 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10’ 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
mARN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10’ 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Polipeptide aamđ aa1aa2aa3’ aa4aa5
- 1 c p nu trên ADN đ c thay th b ng 1 c p nu khác. Do đ c đi m c a mã diặ ượ ế ằ ặ ặ ể ủ
truy n mà đ t bi n thay th có th đ a đ n các h u qu :ề ộ ế ế ể ư ế ậ ả
- Đ t bi n nh m nghĩa (sai nghĩa): Bi n đ i b 3 qui đ nh axit amin này thành bộ ế ầ ế ổ ộ ị ộ
3 qui đ nh axit amin khác (ví d : b 3 tr c đ t bi n là UUA qui đ nh a.a leuxinị ụ ộ ướ ộ ế ị
à sau đ t bi n thành UUX qui đ nh a.a phenilalanine)ộ ế ị
- Đ t bi n vô nghĩa: Bi n đ i b 3 qui đ nh axit amin thành b 3 k t thúc (ví d :ộ ế ế ổ ộ ị ộ ế ụ
b 3 tr c đ t bi n là UUA qui đ nh a.a leuxin à sau đ t bi n thành UAA là b 3ộ ướ ộ ế ị ộ ế ộ
k t thúc không qui đ nh a.a nào)ế ị
- Đ t bi n đ ng nghĩa: Bi n đ i b 3 này thành b 3 khác nh ng cùng mã hóa 1ộ ế ồ ế ổ ộ ộ ư
axit amin (ví d : b 3 tr c đ t bi n là UUA qui đ nh a.a leuxin à sau đ t bi nụ ộ ướ ộ ế ị ộ ế
thành UUG cùng qui đ nh a.a leuxin)ị
d. Đ o v tríả ị
Đ o v trí 2 c p nucleotide thu c 2 b 3 khác nhau à làm thay đ i 2 axit aminả ị ặ ộ ộ ổ
t ng ngươ ứ
Đ o v trí 2 c p nucleotide trong cùng 1 b 3 à ch làm thay đ i 1 axit aminả ị ặ ộ ỉ ổ
II. NGUYÊN NHÂN VÀ C CH PHÁT SINH Đ T BI NƠ Ế Ộ Ế
1. Nguyên nhân
- Do nh ng sai sót ng u nhiên trong phân t ADN x y ra trong quá trình t nhânữ ẫ ử ả ự
đôi c a ADN.ủ
- Tác đ ng c a các tác nhân v t lí, hóa h c và sinh h c c a môi tr ng.ộ ủ ậ ọ ọ ủ ườ
- Đ t bi n có th phát sinh trong đi u ki n t nhiên hay do con ng i t o ra (đ tộ ế ể ề ệ ự ườ ạ ộ
bi n nhân t o)ế ạ
2. C ch phát sinh đ t bi n genơ ế ộ ế
a. S k t c p không đúng trong tái b n ADN:ự ế ặ ả
- Các baz nit th ng t n t i 2 d ng c u trúc: d ng th ng và d ng hi m. Cácơ ơ ườ ồ ạ ạ ấ ạ ườ ạ ế
d ng hi m có nh ng v trí liên k t hidro b thay đ i làm cho chúng k t c pạ ế ữ ị ế ị ổ ế ặ
không đúng trong tái b n làm phát sinh đ t bi n genả ộ ế
TD: Guanin d ng hi m (G*) k t c p v i timin trong tái b n gây bi n đ i thayạ ế ế ặ ớ ả ế ổ
th G –X à T-Aế
- Sai h ng ng u nhiên: TD liên k t gi a carbon s 1 c a đ ng pentoz vàỏ ẫ ế ữ ố ủ ườ ơ
ađenin ng u nhiên b đ t à đ t bi n m t adenin.ẫ ị ứ ộ ế ấ
b. Tác đ ng c a các tác nhân gây đ t bi n:ộ ủ ộ ế
- Tác nhân v t lí: tia t ngo i (t o ra 2 phân t timin trên cùng 1 m ch ADN àđ tậ ử ạ ạ ử ạ ộ
bi n gen)ế
- Tác nhân hóa h c: ch t 5-brom uraxin (5BU) là ch t đ ng đ ng c a timin gâyọ ấ ấ ồ ẳ ủ
bi n đ i thay th A-T à G-Xế ổ ế
- Tác nhân sinh h c: Virus viêm gan siêu vi B, virus Herpes …à đ t bi n gen.ọ ộ ế
III. H U QU VÀ Ý NGHĨA C A Đ T BI N GENẬ Ả Ủ Ộ Ế
1. H u quậ ả
- X y ra m t cách ng u nhiên, vô h ng và không xác đ nh.ả ộ ẫ ướ ị
- Làm r i lo n quá trình sinh t ng h p prôtêin, nên nhi u ĐB gen là có h i, m tố ạ ổ ợ ề ạ ộ
s ít có l i, m t s không l i cũng không h i cho c th .ố ợ ộ ố ợ ạ ơ ể
2. Vai trò và ý nghĩa c a đ t bi n genủ ộ ế
- Cung c p nguyên li u cho quá trình ti n hóa và ch n gi ng vì t o ra nhi u alenấ ệ ế ọ ố ạ ề
m i (qui đ nh ki u hình m i)ớ ị ể ớ
- Đ t bi n giao t : phát sinh trong gi m phân t o giao t , qua th tinh s đi vàoộ ế ử ả ạ ử ụ ẽ
h p tợ ử
+ Đ t bi n gen tr i: s đ c bi u hi n thành ki u hình ngay c th đ t bi nộ ế ộ ẽ ượ ể ệ ể ở ơ ể ộ ế
+ Đ t bi n gen l n: bi u hi n thành ki u hình tr ng thái đ ng h p t l n (aa)ộ ế ặ ể ệ ể ở ạ ồ ợ ử ặ
vd: b nh b ch t ngệ ạ ạ
+ Đ t bi n ti n phôi: đ t bi n x y ra nh ng l n phân bào đ u tiên c a h p tộ ế ề ộ ế ả ở ữ ầ ầ ủ ợ ử
t n t i trong c th và truy n l i cho th h sau qua sinh s n h u tínhồ ạ ơ ể ề ạ ế ệ ả ữ
- Đ t bi n xoma: x y ra trong nguyên phân t bào sinh d ng, s đ c nhânộ ế ả ở ế ưỡ ẽ ượ
lên và bi u hi n m t mô ho c c quan nào đó (ví d : cành b đ t bi n n mể ệ ở ộ ặ ơ ụ ị ộ ế ằ
trên cây bình th ng do đ t bi n xoma đ nh sinh tr ng). Đ t bi n xomaườ ộ ế ở ỉ ưở ộ ế
không th di truy n qua sinh s n h u tính.ể ề ả ữ
có thể bạn quan tâm
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
3
842
378
Tài liệu, đề thi Sinh Học
3
(New)
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
4
820
285
Tài liệu, đề thi Sinh Học
4
(New)
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒ...
1
712
326
Tài liệu, đề thi Sinh Học
1
(New)
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG...
3
984
289
Tài liệu, đề thi Sinh Học
3
(New)
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: NHIỄM SẮC THỂ VÀ ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC TH...
2
769
1.108
Tài liệu, đề thi Sinh Học
2
(New)
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: HỌC THUYẾT LAMAC VÀ HỌC THUYẾT ĐACUYN
2
971
353
Tài liệu, đề thi Sinh Học
2
(New)
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: HỌC THUYẾT TIẾN HOÁ TỔNG HỢP HIỆN ĐẠI
3
945
401
Tài liệu, đề thi Sinh Học
3
(New)
LÝ THUYẾT SINH HỌC 12: DÒNG NĂNG LƯỢNG TRONG HỆ SINH THÁI VÀ HIỆU SUẤT...
2
1.023
402
Tài liệu, đề thi Sinh Học
2
(New)
thông tin tài liệu
I. KHÁI NIỆM VÀ CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN GEN
1. Khái niệm
- Đột biến gen là những biến đổi nhỏ xảy ra trong cấu trúc của gen. Những biến đổi này thường liên quan đến 1 cặp nuclêôtit (đột biến điểm) hoặc 1 số cặp nuclêôtit.
- Trong tự nhiên, các gen đều có thể bị đột biến nhưng với tần số thấp (10-6 – 10-4). Nhân tố môi trường gây ra đột biến gọi là tác nhân gây đột biến. Các cá thể mang đột biến đã biểu hiện thành kiểu hình là thể đột biến.
- Đột biến gen làm thay đổi cấu trúc của gen từ đó tạo ra alen mới so với dạng ban đầu. ví dụ: Ở ruồi giấm gen A qui định mắt đỏ, sau khi bị đột biến tạo thành gen a qui định mắt trắng
Mở rộng để xem thêm
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
Tâm lý xã hội VÀ Hệ tư tưởng
Tham khảo 12 bài tập nguyên lý thống kê có lời giải
4 đề thi học sinh giỏi Toán lớp 2, có đáp án kèm theo
Trắc nghiệm kinh tế
Địa lý 12 Phát triển cây công nghiệp lâu năm Tây Nguyên
Mẫu slide về các môn thể thao
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có
×
