Home
Luận văn - báo cáo
Khoa học tự nhiên
Mô tả một số đặc điểm lâm sàng và mô tả một số đặc điểm cận lâm sàng bệnh não giảm oxy-thiếu máu cục bộ ở trẻ sơ sinh đủ tháng
Mô tả một số đặc điểm lâm sàng và mô tả một số đặc điểm cận lâm sàng bệnh não giảm oxy-thiếu máu cục bộ ở trẻ sơ sinh đủ tháng
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngạt là thuật ngữ đã được sử dụng để mô tả tình trạng kém hoặc
không trao đổi khí giữa nhau thai và phổi thai nhi, dẫn đến hậu quả là suy
hô hấp và suy tuần hoàn, sau đó sẽ gây giảm oxy máu, tăng cacbonic máu
và tình trạng toan chuyển hoá. Khi hiệu suất tim suy giảm cũng sẽ làm
giảm lưu lượng tuần hoàn đến các mô, gây tổn thương não và nhiều cơ
quan khác do giảm oxy và thiếu máu cục bộ [7], [11].
Bệnh não giảm oxy-thiếu máu cục bộ (HIE) ở trẻ sơ sinh là tình
trạng tổn thương não cấp tính hoặc bán cấp có bằng chứng rõ ràng trên lâm
sàng và xét nghiệm cận lâm sàng, bệnh được phát hiện trong thời kỳ sơ
sinh (dưới 28 ngày tuổi). Đến nay, vẫn chưa xác định được chính xác thời
gian gây tổn thương não, sự xuất hiện các dị tật não ngay từ trong thời kỳ
bào thai có thể là một yếu tố nguy cơ lớn của HIE.
Hiện nay, với sự phát triển không ngừng của nền y học trên thế giới,
ngày càng có nhiều nghiên cứu về bệnh học bào thai và sơ sinh, ngạt chu
sinh. Tuy nhiên, HIE vẫn được coi là một trong những vấn đề nghiêm trọng
đối với trẻ sơ sinh. Theo nghiên cứu của Whit Walker (Mỹ), tỷ lệ mắc của
HIE ước tính khoảng 1-3/1000 trẻ sơ sinh đủ tháng, ở trẻ đẻ non tỷ lệ này
cao hơn gấp 4 đến 5 lần [9]. Bệnh có thể gây tử vong và để lại những di
chứng lâu dài. Tỷ lệ tử vong ở những trẻ HIE nặng chiếm 50-70%, trẻ
thường chết trong thời kỳ sơ sinh do tổn thương nhiều cơ quan. Ở những
trẻ HIE nặng được cứu sống, trên 80% có di chứng nghiêm trọng về phát
triển tâm thần vận động. Trong số những trẻ HIE mức đé trung bình, có
khoảng 30-50% trẻ có di chứng lâu dài, 10 - 20% trẻ có những di chứng
thần kinh nhẹ [7], [8], [9].
Tổn thương não do ngạt chu sinh là một trong những tổn thương nặng
nề nhất và kéo dài suốt cuộc đời của trẻ, để lại hậu quả nghiêm trọng là tình
trạng chậm phát triển vận động, chậm phát triển tinh thần vận động, động
kinh, bại não... ở giai đoạn về sau. Nguyên nhân gây tổn thương não ở trẻ
sơ sinh bao gồm nhiễm khuẩn thần kinh trung ương trước và sau sinh, sang
chấn vùng đầu mặt do ngôi thế bất thường, bệnh lý của mẹ hoặc con gây
thiếu máu-giảm oxy, các rối loạn chuyển hoá di truyền... Giảm oxy-thiếu
máu não cục bộ trong thời kỳ chu sinh là một trong những nguyên nhân gây
tổn thương não chiếm tỷ lệ không nhỏ, bệnh có thể xảy ra ở mọi nơi trên
thế giới, mặc dù những thành tựu về sản khoa không ngừng phát triển.
Cho đến nay, ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về bệnh não giảm
oxy – thiếu máu cục bộ được công bố trên y văn. Những công trình nghiên
cứu về trẻ sơ sinh trong nước mới chỉ dừng ở mức thông báo về tình hình
tử vong chu sinh nói chung và tỷ lệ tử vong của trẻ dưới 28 ngày tuổi [1],
[4], [ 6]. Nghiên cứu về HIE ở trẻ sơ sinh sẽ giúp nhà lâm sàng sản khoa và
sơ sinh xác định được nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ đối với HIE, các
hình thái lâm sàng và các dạng tổn thương não của HIE… Từ đó đưa ra các
biện pháp can thiệp, điều trị, dù phòng nhằm hạn chế tỷ lệ trẻ mắc HIE,
giảm tối đa tỷ lệ tử vong và tình trạng chậm phát triển về tâm thần vận
động ở trẻ em.
Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài này với hai mục tiêu nh- sau:
1. Mô tả một sè đặc điểm lâm sàng của bệnh não do giảm oxy-thiếu
máu cục bộ ở trẻ sơ sinh đủ tháng.
2. Mô tả một số đặc điểm cận lâm sàng bệnh não giảm oxy-thiếu
máu cục bộ ở trẻ sơ sinh đủ tháng.
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1.1. MỘT SỐ THUẬT NGỮ.
- Giảm oxy máu: là tình trạng giảm phân áp oxy trong máu động
mạch.
- Thiếu máu cục bộ: được đặc trưng bởi sự giảm lưu lượng máu trong
một mô nhất định.
- Ngạt: là biểu hiện của sự kém trao đổi khí dẫn đến hậu quả thiếu oxy
và tăng CO2 trong máu, do đó gây toan máu. Ngạt kéo dài sẽ dẫn đến giảm
huyết áp và thiếu máu cục bộ.
- Ngạt lúc sinh: là tình trạng thiếu oxy-tăng CO2 xảy ra gần lúc sinh
mà mức độ ngạt đủ để gây ra tổn thương thần kinh cấp tính với những biểu
hiện:
+ Toan chuyển hoá hoặc toan hỗn hợp ( pH<7,0 ) máu động mạch
rốn
+ Chỉ số Apgar từ 0-3 điểm kéo dài trên 5 phót
+ Có triệu chứng về thần kinh trong giai đoạn sơ sinh: co giật, kích
thích, hôn mê, giảm trương lực cơ...
+ Rối loạn chức năng nhiều hệ thống cơ quan: tim mạch, tiêu hoá,
huyết học, hô hấp, thận-tiết niệu.
- Bệnh não giảm oxy-thiếu máu cục bộ: bệnh được xác định khi có
những bất thường về thần kinh trong giai đoạn sơ sinh (dưới 28 ngày tuổi)
với những bằng chứng liên quan đến hiện tượng giảm nồng độ oxy trong
máu và hoặc thiếu máu não cục bộ [7], [8] ,[9], [11].
1.2. SINH LÝ BỆNH HỌC
1.2.1. Nguyên lý chung của giảm oxy-thiếu máu cục bộ trong giai đoạn
chu sinh.
Trong thời kỳ bào thai, áp lực riêng phần của oxy trong máu động
mạch (PaO2) thường thấp, giảm oxy và thiếu máu cục bộ sẽ dẫn đến hậu
quả giảm lưu lượng tuần hoàn. Giảm oxy máu nặng sẽ dẫn đến rối loạn
chức năng cơ tim, sau đó là giảm lưu lượng tuần hoàn mạch não hoặc mất
đi cơ chế tự điều hoà mạch não gây thiếu máu cục bộ tế bào thần kinh.
1.2.2. Giảm oxy máu chu sinh nguyên phát.
Giảm oxy máu trong tử cung thường do rối loạn tuần hoàn rau thai,
những trẻ được cung cấp thiếu oxy từ trong tử cung thường suy hô hấp và
suy tim ngay sau sinh. Tuy nhiên, giảm oxy máu sau sinh lại là hậu quả của
thiểu năng hô hấp, tuần hoàn, đơn thuần hay phối hợp. Giảm oxy máu chu
sinh nguyên phát có thể làm rối loạn sự tự điều chỉnh mạch não trẻ sơ sinh,
điều này giải thích nguyên nhân tại sao những trẻ có hội chứng màng trong
thường tổn thương thần kinh ở những vùng nhất định, ví dụ như nhuyễn
não chất trắng cạnh não thất.
1.2.3. Thiếu máu cục bộ chu sinh
Trường hợp trẻ có các dị tật tim bẩm sinh hoặc bị giảm oxy máu
nặng lúc sinh gây rối loạn chức năng co bóp cơ tim, làm giảm tuần hoàn
não và mất sự điều hoà mạch não. Suy tuần hoàn có thể do xuất huyết xảy
ra trước sinh, sau sinh hoặc nhiễm khuẩn sơ sinh. Khi giảm oxy-thiếu máu
cục bộ, lưu lượng máu đến gan, thận, ruột, phổi, cơ xương sẽ giảm và ưu
tiên cho lưu lượng máu đến tim, não và tuyến thượng thận. Do vậy suy thận
và suy gan thường xảy ra đồng thời trong bệnh não giảm oxy-thiếu máu cục
bộ nặng. Phản ứng đầu tiên của cơ thể với tình trạng giảm oxy-thiếu máu
cục bộ ở trẻ sơ sinh là giảm tần số tim và tăng huyết áp nhằm duy trì hiệu
suất tim đạt gần nhất với mức bình thường.
Trên thực tế, khi tình trạng giảm oxy-thiếu máu cục bộ tiến triển, tần
số tim, huyết áp, hiệu suất tim sẽ giảm và tình trạng toan chuyển hoá tăng
dần do tăng acid lactic.
1.2.4. Tuần hoàn não phụ thuộc huyết áp của trẻ.
Ở trẻ sơ sinh, sự tự điều chỉnh mạch não thường yếu, sự điều chỉnh
này kém hơn khi giảm oxy- thiếu máu cục bộ, áp lực trong mạch não thay
đổi làm thay đổi tuần hoàn não. Động mạch não ở trẻ đẻ non Ýt có khả
năng thích nghi khi huyết áp hạ. Người ta quan sát thấy hiện tượng tổn
thương não cạnh đường dọc giữa sau hạ huyết áp, vẫn còn nhiều tranh cãi
về giới hạn thay đổi của huyết áp động mạch vì khi giới hạn trên của mức
huyết áp làm ảnh hưởng đến sự tự điều hoà mạch não càng giảm thì nguy
cơ xuất huyết trong não thất và cạnh não thất càng tăng.
1.2.5. Chất độc gây kích thích dẫn truyền thần kinh.
Một số chất kích thích dẫn truyền thần kinh nhất định như amino
acid, aspartate đặc biệt là glutamate được giải phóng tại khe synap trong
suốt quá trình giảm oxy-thiếu máu cục bộ. Những chất độc này góp phần
gây phá huỷ tế bào thần kinh. Mối liên quan giữa chất gây độc với sự chết
tế bào do thiếu máu cục bộ được chứng minh trên thực nghiệm bởi:
Hoạt động của các synap ảnh hưởng tới sự chết tế bào do giảm oxy.
Các chất đối kháng glutamate đặc biệt ngăn cản sự chết tế bào do
giảm oxy.
Glutamate gây chết tế bào giống với do giảm oxy
Hiện tượng tích luỹ glutamate ngoài tế bào suốt giai đoạn thiếu oxy
trên thực nghiệm (do tăng giải phóng, giảm hấp thu)
Vùng não tổn thương do thiếu oxy tương ứng với synap giải phóng
glutamate. Sự phân bố của các tế bào thần kinh chứa glutamate có thể giải
thích khi thấy một số vùng tổn thương trong não sau giai đoạn giảm oxy-
thiếu máu cục bộ. Giảm đường máu và tăng nhiệt độ cơ thể có khả năng
làm nặng thêm tổn thương thần kinh trung ương do thiếu máu cục bộ [7],
[8], [11].
1.2.6. Cơ chế tế bào
Giảm oxy máu gây tình trạng thiếu năng lượng tế bào, hoạt động bơm
Na+-K+ bị suy yếu, màng tế bào bị khử cực. Lúc này các neuron giải phóng
ồ ạt glutamate vào khe synap, các thụ thể của glutamate là NMDA và
AMPA là những kênh có tính thấm với Ca2+, khi receptor này hoạt động
làm Ca2+ vào trong tế bào thần kinh, hoạt hóa enzyme catabolic (protease,
phospholipase, endonuclease) và hình thành nên các gốc Oxit Nitơ tù do
gây phá hủy protein cấu trúc, các lipid màng, acid nucleic và các thành
phần khác của tế bào, gây hoại tử tế bào thần kinh.
Một số thụ thể là những kênh dẫn truyền ion dương không chọn lọc,
khi kênh này hoạt động quá mức làm cho các Cl- từ ngoài vào trong tế bào,
gây hiện tượng phù thẩm thấu và chết tế bào.
1.3. TÌNH HÌNH TRẺ MẮC BỆNH NÃO GIẢM OXY-THIẾU MÁU
CỤC BỘ CHU SINH
- Ở Mỹ và hầu hết các nước phát triển: tỷ lệ HIE là 0,5-1 TH/ 1000 trẻ
sơ sinh đủ tháng, tỷ lệ ở trẻ đẻ non cao hơn gấp 4-5 lần. Khoảng 70%
những trẻ HIE vừa và nặng biểu hiện triệu chứng co giật trong 24 giê đầu
sau sinh, tỷ lệ trẻ có di chứng về thần kinh là 0,3/1000 [9].
- Tình hình tử vong và hậu quả lâu dài của bệnh:
+ Theo báo cáo của WHO: hàng năm, có khoảng 1 triệu trẻ trên thế
giới tử vong do ngạt lúc sinh và cũng khoảng 1 triệu trẻ được cứu sống có
di chứng về thần kinh [11].
+ Những trẻ HIE nặng: có khoảng 50-75% trường hợp tử vong, 55%
trẻ tử vong trong tháng đầu tiên do tổn thương nhiều cơ quan. Số trẻ còn lại
có di chứng thần kinh nặng nề, tử vong trước tuổi vị thành niên do các
nhiễm khuẩn toàn thân hoặc viêm phổi do sặc.
Những trẻ HIE nặng được cứu sống phải chịu những hậu quả như:
chậm phát triển tâm thần, động kinh, bại não ở các mức độ khác nhau. Giai
đoạn muộn hơn trẻ có thể ở trong tình trạng liệt nửa người, liệt hai chi
dưới, liệt tứ chi.
Tỷ lệ những trẻ có di chứng ở giai đoạn sau phụ thuộc vào mức độ
nặng của HIE, trên 80% trẻ HIE nặng được cứu sống có biến chứng nghiêm
trọng, 10-20% tàn tật ở mức độ trung bình, khoảng 10% trẻ phát triển bình
thường [7], [8].
có thể bạn quan tâm
Luận văn thạc sĩ y học: Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của rối...
80
786
358
Thạc sĩ cao học
80
(New)
Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của dị vật đường ăn, đánh g...
86
801
479
Báo cáo, luận văn khác
86
(New)
Những quan điểm sáng tạo của Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân t...
15
953
437
Lý luận chính trị
15
(New)
Hướng dẫn giải bài tập Toán lớp 3: Điểm ở giữa. Trung điểm của đoạn th...
4
963
317
Giải bài tập các môn
4
(New)
Tiểu luận: Đặc điểm chủ yếu trong quá trình Nguyễn Ái Quốc lựa chọn co...
7
837
321
Lý luận chính trị
7
(New)
Nghiên cứu các chế độ bảo quản chế phẩm neem viên nén để phòng trị côn...
103
777
461
Kinh tế quản lý
103
(New)
Báo cáo: Nghiên cứu, phân tích đặc điểm an ninh của mạng WLAN 802.11 t...
90
844
461
Kỹ thuật
90
(New)
VẬT LÝ : Định luật truyền thẳng ánh sáng
3
763
297
Giáo án, bài giảng lớp 7
3
(New)
thông tin tài liệu
Ngạt là thuật ngữ đã được sử dụng để mô tả tình trạng kém hoặc không trao đổi khí giữa nhau thai và phổi thai nhi, dẫn đến hậu quả là suy hô hấp và suy tuần hoàn, sau đó sẽ gây giảm oxy máu, tăng cacbonic máu và tình trạng toan chuyển hoá. Khi hiệu suất tim suy giảm cũng sẽ làm giảm lưu lượng tuần hoàn đến các mô, gây tổn thương não và nhiều cơ quan khác do giảm oxy và thiếu máu cục bộ [7], [11].
Bệnh não giảm oxy-thiếu máu cục bộ (HIE) ở trẻ sơ sinh là tình trạng tổn thương não cấp tính hoặc bán cấp có bằng chứng rõ ràng trên lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng, bệnh được phát hiện trong thời kỳ sơ sinh (dưới 28 ngày tuổi). Đến nay, vẫn chưa xác định được chính xác thời gian gây tổn thương não, sự xuất hiện các dị tật não ngay từ trong thời kỳ bào thai có thể là một yếu tố nguy cơ lớn của HIE
Mở rộng để xem thêm
tài liệu mới trong mục này
Tạo chủng Rhodococcus opacus B4 có biểu hiện của enzyme n- alkane monooxygenase tăng so với dòng chƣa biến nạp, bằng cách tạo plasmid chứa gene alkB1/alkB2 rồi chuyển plasmid đó vào R. opacus B4
Khảo sát tỉ lệ nhiễm Coliforms và E. coli trong nƣớc uống, nước giải khát có gas, nước uống có cồn đang lƣu hành trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Sản xuất được chế phẩm diệt ruồi hiệu quả mà không gây độc đối với con ngƣời và thân thiện với môi trường
Nghiên cứu mới để bảo vệ vi khuẩn probiotic và nâng cao giá trị của sữa chua về chỉ tiêu vi sinh vật.
Sản xuất kháng thể thỏ kháng ovalbumin và tinh chế kháng thể (IgG) kháng ovalbumin
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
