Home
Luận văn - báo cáo
Báo cáo, luận văn khác
Nghiên cứu những bài học báo chí Việt Nam trước cách mạng tháng 08/1945
Nghiên cứu những bài học báo chí Việt Nam trước cách mạng tháng 08/1945
1
2
MỞ ĐẦU
“Báo chí là hiện tượng đa nghĩa, gắn bó chặt chẽ với các thành tố của kiến trúc
thượng tầng và là một loại hình hoạt động nghề nghiệp sáng tạo, với tính chất chính trị
xã hội rõ ràng”
1
. Trong lịch sử vận động lịch sử văn hóa nhân loại, báo chí ra đời khá
muộn. Phải đến cuối thế kỉ XVI, đầu thế kỉ XVII, những tờ báo đầu tiên mới xuất hiện ở
một số nước châu Âu. Có thể kể tên như tờ Niewe Tydigen ra đời năm 1605 ở Bỉ, tờ
Aviso ở Đức năm 1609, ở Anh năm 1622, Pháp 1631, Tây Ban Nha 1641 và Mỹ 1690…
Trong khi đó, những kiệt tác văn học đã xuất hiện từ trước công nguyên, trước khi báo chí
ra đời vài nghìn năm. (Iliat và Ôđixê của Hoome-Hy Lạp ra đời khoảng thế kỉ IX-VIII
TCN, hay Mahabharata - bản anh hùng ca của Ấn Độ ra đời khoảng Thế kỷ V TCN). Báo
chí ra đời và phát triển dưới sự tác động chi phối của nhiều yếu tố thống nhất và chặt chẽ
với nhau. Chúng là tiền dề, là điều kiện cho sự nảy sinh, sự vận động của các bộ phận
trong hệ thống báo chí, quy định quy mô, bản sắc và vai trò của báo chí đối với mỗi thời
kì lịch sử, mỗi hình thái kinh tế - xã hội. Các yếu tố chi phối ở đây, đầu tiên cần nói đến
đó là nhu cầu thông khách quan của xã hội về giao tiếp- thông tin, sau đó có thể kể đến đó
là trình độ phát triển kinh tế, văn hóa- xã hội và tính chất đặc thù của mỗi dân tộc; bên
cạnh đó báo chí còn chịu tác động rất lớn từ sự phát triển của khoa học kĩ thuật, của giao
lưu quốc tế, thể chế chính trị, hành lang pháp lí…
Báo chí Việt Nam tuy mới phát triển trên hơn 1 thế kỉ nhưng thực sự đã có nhiều
thành tựu, với những chặng đường lịch sử đáng ghi nhớ. Khoảng thời gian giữa 2 cuộc
Thế chiến từ 1918-1939 là thời kì phát triển khá thịnh vượng đầu tiên của báo chí Việt
Nam […] Thời kì trước Cách mạng tháng Tám, báo chí phát triển với nhiều khuynh
hướng khá phức tạp. Có khuynh hướng tiến bộ đấu tranh cho công bằng và sự phát triển
của xã hội; có khuynh hướng cải lương, thỏa hiệp, xoa dịu mâu thuẫn xã hội; và cũng có
khuynh hướng nô dịch làm công cụ phát ngôn cho chế độ thực dân thống trị
2
. Tờ báo in
bằng chữ Quốc ngữ xuất hiện vào giữa thế kỉ XIX, khởi đầu là tờ Gia Định báo (ra số đầu
1
Tạ Ngọc Tấn- Cơ sở lý luận báo chí, NXB lý luận chính trị, Hà Nội 200, trang 8.
2
Hà Minh Đức, Cơ sở lí luận báo chí- đặc tính chung và phong cách, Nxb Đại học Quốc Gia- Hà Nội,2000, trang
211.
3
tiên vào ngày 1/4/1865). Đây là phương tiện truyền thông đầu tiên hoàn toàn mới mẻ, làm
cho tiếng Việt có cơ hội phổ biến trong dân, chấm dứt thời kỳ e dè, trì trệ mấy trăm năm
về trước. Trước đó, năm 1862 đã ra đời tờ báo công khai của quân đội viễn chinh Pháp ở
Nam kỳ bằng tiếng Pháp Bulletin Officiel de I’expedition de la Cochinchine. Sau Chiến
tranh Thế giới thứ Nhất, và nhất là những năm 20 của thế kỉ XX, báo chí Việt Nam đã có
những sự phát triển quan trọng vượt bậc.
Báo chí Việt Nam ngày càng giữ vai trò đặc biệt trong việc nâng cao trình độ mọi
mặt của nhân dân. Báo chí đảm bảo thông tin cho nhân dân về tất cả các vấn đề, sự kiện
của đời sống xã hội và đời sống xung quanh với một phạm vi rộng lớn, tham gia vào việc
hình thành dư luận đúng đắn. Mặt khác, báo chí tham gia vào quá trình tìm tòi, phát hiện
những con đường, phương pháp hợp lí nhằm giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn của cuộc
sống.
Đảng ta khẳng định: “Báo chí vừa là tiếng nói của Đảng, của nhà nước, của đoàn
thể, vừa là diễn đàn của nhân dân”
3
. Dưới ảnh hưởng của cuộc cách mạng khoa học công
nghệ, vai trò thực tiễn của báo chí ngày càng được nâng cao.
Nhìn lại nền báo chí nước nhà từ khởi thủy cho đến trước Cách mạng Tháng Tám,
chúng ta có thể thấy rằng giai đoạn khởi nguyên của Báo chí Việt Nam đã phát triển rất
phong phú với đa dạng các phong cách, khuynh hướng khác nhau. Và nếu như quan điểm
rằng: “Lịch sử báo chí như một bộ phận của lịch sử dân tộc… Báo chí là người thư kí
trung thành của cuộc sống, phản ánh toàn bộ những biến động của lịch sử dân tộc”
4
thì
giai đoạn này nền Báo chí có nhiều biến động nhất do những nhân tố của lịch sử. Trong
suốt thời kì phát triển, báo chí Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám đã để lại cho
những người làm báo đời sau nhiều kinh nghiệm quý báu. Đó là bài học về cách làm báo
trong hoàn cảnh chiến tranh, bị bọn Thực dân kiểm duyệt gắt gao; là phương pháp làm
3
Chỉ thị số 08 CT/TW ngày 31-3-1992 của Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam về tăng cường năng lực lãnh đạo
và quản lý nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác báo chí, xuất bản.
4
Phạm Hồng Duy, Lịch sử Báo Chí- phần I, Tài liệu nghiên cứu của Khoa báo chí trường Cao đẳng Phát thanh
Truyền hình, trang 24.
4
báo trong khi những điều kiện cơ sở vật chất, khoa học kĩ thuật còn nghèo nàn lạc hậu,
thậm chí mới manh nha xuất hiện… Tất cả những lý do này cho thấy sự quan trọng khi
thực hiện khảo sát, nghiên cứu và rút ra kinh nghiệm từ giai đoạn báo chí Việt Nam trước
Cách mạng.
Đây không chỉ là việc làm giúp mọi người có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về
báo chí nước nhà trong thời kỳ Tiền Cách mạng, mà từ những kinh nghiệm được rút ra,
những người quan tâm đến “quyền lực thứ tư” sẽ tổng kết nên những phương pháp thích
hợp cho việc xây dựng một nền báo chí Việt Nam hiện đại thực sự phát triển.
Tiểu luận này không đi sâu nghiên cứu từng thời kì phát triển của báo chí Việt
Nam giai đoạn trước Cách mạng Tháng Tám mà chỉ nêu và phân tích khái quát những nét
đặc điểm tiêu biểu của báo chí giai đoạn này, từ đó mà tổng kết và rút ra những bài học
kinh nghiệm trong cách làm báo. Đồng thời gắn những bài học đó với thực tiễn phát triển
báo chí trong thời kì đổi mới.
Đề tài của tiểu luận này không phải là một vấn đề mới phát hiện mà là tổng hợp từ
những điều đã có để rút ra vấn đề.
Phương pháp nghiên cứu là trên cơ sở những tài liệu nghiên cứu để rút ra những
bài học kinh nghiệm trong cách làm báo thời kì trước cách mạng (1961-1945). Trong quá
trình nghiên cứu, triệt để sử dụng các phương pháp phân tích, hệ thống, tổng hợp, so sánh.
Bài tiểu luận này mang tính tổng hợp cao. Tất nhiên còn sơ lược và phần nào khô
khan. Nhưng vẫn muốn cho người đọc thấy một điều rằng: “Về một ý nghĩa nào đó, lịch
sử báo chí còn là một khoa học bổ trợ cho lịch sử hiện đại và đương đại. Là tư liệu lưu
trữ hàng ngày… Là nhân chứng và là người trong cuộc của đời sống quốc gia và quốc tế,
báo chí là những tư liệu phong phú vô kể, song rất khó sử dụng. Lịch sử báo chí ngoài
chức năng đầu tiên là dựng lại đời sống báo chí, làm rõ vai trò của nó đối với sự tiến hóa
của xã hội, dường như còn một chức năng phụ nữa là giúp các nhà sử học sử dụng được
những gì báo chí ghi lại”
5
.
5
Pierre albert – Lịch sử Báo chí, Nxb Thế giới, Hà Nội 2003.
5
NỘI DUNG CHÍNH
1. Đặc điểm nổi bật của Báo chí Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám.
1.1. Là giai đoạn khởi đầu của nền Báo chí Việt Nam.
Những biến động toàn diện và sâu sắc về chính trị, tư tưởng khởi nguồn từ cuộc
xâm lược của Pháp ở Việt Nam cùng với sự ra đời của chứ Quốc ngữ, sự xuất hiện các
phương tiện in ấn, hỗ trợ đã trở thành điều kiện thúc đẩy sự ra đời và phát triển của Báo
chí Việt Nam ngay từ cuối thế kỉ XIX.
Báo chí ở Việt Nam xuất hiện sớm nhất ở Nam kỳ do 2 nguyên nhân chính:
- Vị thống đốc đầu tiên đến Nam kỳ là Bonard đã thiết lập một chế độ chính trị mới
tại đây, tất cả các quyền hành đều nằm trong tay sĩ quan quân dội Pháp. Để đảm bảo cho
một chính sách dài hạn, người Pháp thấy cần phải thiết lập ra một nền hành chính dân sự.
Chính vì lẽ đó mà Chính quyền Pháp đã sử dụng Báo chí như một thứ vũ khí mới, khác
với chính trị để nhằm thực hiện hai mục tiêu chính: Thứ nhất là phổ biến chữ Pháp, thứ
hai là phổ biến chữ Quốc ngữ. Nhưng dụng ý của chúng vẫn là dùng báo chí để chinh
phục tinh thần của dân chúng địa phương.
Trong giai đoạn đầu, tất cả báo chí đều do người Pháp thành lập ra và điều khiển.
Chúng không ngần ngại tuyên bố mục đích của báo chí là dùng để cách tân văn hóa xứ
sở, giúp đỡ dân bản xứ. Nhưng thực chất chúng dùng báo chí để phục vụ cho quyền lợi và
ổn định tình hình chính trị vùng thuộc địa.
- Chính quyền Pháp muốn dùng báo chí để phổ biến nền văn minh của họ, và nhờ
vào phương tiện mới hữu hiệu này, học có thể phô trương những thay đổi mới mẻ mà
chính quyền mới đem đến cho xứ thuộc địa, hòng làm thay đổi toàn bộ hệ thống chính
quyền tồn tại trong xã hội Phong kiến Việt Nam từ trước đến nay.
Từ 1861-1807 là giai đoạn đầu tiên đánh dấu sự xuất hiện của Báo chí Việt Nam
với khoảng 70 tờ báo tiếng Pháp và 20 tờ báo bằng chữ Quốc Ngữ.
6
Tờ báo tiếng Pháp đầu tiên là tờ Nam kỳ viễn chinh công báo (Le Bulletin Officiel
de L’expedition De La Cochinchine) xuất bản ngày 29-9-1986. Đây là tờ báo phát hành
theo đường quân sự, được xem như là phương tiện liên lạc duy nhất giữa chính quyền
Pháp với các đạo quân viễn chinh và dân chúng vùng thuộc địa. Là một tờ công báo
chuyên đăng tải lại những công văn, nghị định…, bên cạnh đó còn có một phần hướng
dẫn binh lính Pháp làm quen với điều kiện sống ở Việt Nam. Đây là tờ báo đầu tiên ở
nước ta, tồn tại qua 27 năm với 173 số (đình bản vào năm 1888)
Tuy nhiên, tờ báo được đánh giá là khởi đầu cho nền báo chí Việt Nam chính là tờ
Gia Định Báo- tờ báo đầu tiên bằng tiếng Việt, ra đời vào ngày 1-4-1865. Tờ báo ra đời
với mục đíchphổ biến những tin tức đáng lưu ý. Gia Định báo thực sự trở thành diễn đàn
chung cho giới tri thức ở miền Nam quan tâm đến chữ Quốc Ngữ, chấn hưng cổ học,
dung hòa giữa truyền thống và cái mới. Nhờ đó mà tiếng Việt có điều kiện phát triển.
Bên cạnh đó, đây là thời kỳ xuất hiện những cái “đầu tiên” nền báo chí Việt như:
Tờ báo quốc ngữ tư nhân đầu tiên là tờ Nguyện san Thông loại khóa trình (báo
kiểu sách đọc thêm, giải trí mang mục đích giáo dục) do Trương Vĩnh Ký chủ trì, khuôn
khổ 16 x 23,5 cm, phát hành hàng tháng tại miền Nam trong những năm 1888-1889, là tờ
báo quốc ngữ tư nhân đầu tiên. Số 1 của nó ra vào tháng 5/1888.
Tờ báo kinh tế đầu tiên là Nông cổ mín đàm (ngồi uống trà bàn chuyện làm ruộng
và đi buôn) khuôn khổ 20 x 30 cm, phát hành vào thứ Năm hàng tuần tại Sài Gòn, là tờ
báo kinh tế đầu tiên với số 1 ra ngày 1/8/1901.
Trang quảng cáo trên báo sớm nhất: trang quảng cáo sớm nhất hiện diện đầu năm
1882 ở số báo thứ 1 của năm 1882, Gia Định báo dành toàn bộ trang cuối để đăng quảng
cáo cho Nhà thuốc Pharmacie Reynaud. Từ đó, quảng cáo trở thành một trang cố định,
xuất hiện thường kỳ trên Gia Định báo và hoạt động quảng cáo cũng dần phổ biến ở nhiều
báo khác.
Tờ báo Phụ nữ đầu tiên: Báo Nữ giới chung (tiếng chuông của giới nữ) xuất bản
vào thứ Sáu hàng tuần tại Sài Gòn trong năm 1918 là tờ báo đầu tiên chuyên về phụ nữ.
có thể bạn quan tâm
Nghiên cứu tìm hiểu công nghệ MPLS để tiến tới thiết kế mạng ATM MPLS...
100
957
356
Kỹ thuật
100
(New)
Nghiên cứu các dịch vụ ứng dụng của mạng di động thế hệ mới tại Việt N...
30
778
302
Kỹ thuật
30
(New)
Những thiết lập giúp iPhone an toàn hơn trước các nguy cơ tấn công an...
12
831
277
An ninh, bảo mật
12
(New)
Nghiên cứu những kiến thức về công nghệ mạng riêng ảo MPLS/VPN và ứng...
118
877
1.097
Thạc sĩ cao học
118
(New)
Luận văn: Quản lý thu chi và chính sách BHXH ở Việt Nam qua các giai đ...
77
530
231
Kinh tế quản lý
77
(New)
Nghiên cứu ảnh hưởng của chất phụ gia lên chất lượng men sau khi sấy t...
112
865
310
Khoa học tự nhiên
112
(New)
Tìm hiểu về mạng Neural và khoảng cách Hamming và ứng dụng mạng neural...
53
832
491
Kỹ thuật
53
(New)
Luận văn kĩ sư sinh học: Chế biến nước ép dứa, thăng long đóng hộp- Ng...
99
815
302
Kinh tế - Thương mại
99
(New)
thông tin tài liệu
Báo chí Việt Nam ngày càng giữ vai trò đặc biệt trong việc nâng cao trình độ mọi mặt của nhân dân. Báo chí đảm bảo thông tin cho nhân dân về tất cả các vấn đề,sự kiện của đời sống xã hội và đời sống xung quanh với một phạm vi rộng lớn, tham gia vào việc hình thành dư luận đúng đắn
Mở rộng để xem thêm
tài liệu mới trong mục này
ĐẶC ĐIỂM ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN LƯU VỰC SÔNG THU BỒN VÀ ÁP DỤNG MÔ HÌNH SÓNG ĐỘNG HỌC MỘT CHIỀU - PHƯƠNG PHÁP PHẦN TỬ HỮU HẠN VÀ SCS MÔ PHỎNG QUÁ TRÌNH MƯA - DÒNG CHẢY LƯU VỰC SÔNG THU BỒN - TRẠM NÔNG SƠN
Cơ sở lý thuyết mô hình NAM và áp dụng và so sánh hai mô hình NAM trong mô phỏng dòng chảy lũ lưu vực sông Vệ, trạm An Chỉ.
Hiện trạng và hoạt động của quy trình xuất nhập khẩu
Các nghiên cứu về mô hình nuôi ghép các đối tượng trong cùng một ao trên thế giới
Vai trò và sự cần thiết phải phát triển công nghiệp chế biến nông sản, đánh giá đúng đắn những thành tựu, tồn tại của công nghiệp chế biến nông sản ở Tiền Giang trong thời gian qua, cùng những vấn đề đặt ra cần giải quyết trong giai đoạn hiện nay.
tài liệu hot trong mục này
Tiểu luận: Công ty sữa Vinamilk- Phân tích, chiến lược quản trị tại Cty
Luận văn: Khóa luận tốt nghiệp: Cơ sở lý luận bình đẳng giới và thực trạng thực hiện bình đẳng giới ở VN hiện nay
Báo cáo thực tập về việc xuất nhập khẩu công ty CP Việt Xô
Tiểu luận: Kỹ năng mềm cho sinh viên trường đại học Thương Mại
Trường ĐH Nha Trang- Hướng dẫn trình bày bố cục cho đồ án, luận văn tốt nghiệp tốt nhất
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
