2
Thủ Đức, ngày 01/10/2009
I.Đặt vấn đề.
Bệnh giả dại
Bệnh giả dại có nguy cơ lây nhiễm cao trên heo và các thú nuôi khác, như gia súc, cừu,
dê, do Herpesvirus suis gây ra ( còn gọi là “pseudorabies virus” hay “PRV”). Ở heo, bệnh gây
ra các tổn thương đường hô hấp và viêm não và có thể dẫn đến chết. Các triệu chứng khác phổ
biến trên heo như sẩy thai, chết heo sơ sinh, giảm lứa đẻ, và tăng tỉ lệ chậm phát triển. Các đàn
thú nuôi khác, hầu hết là các gia súc, nhiễm PRV hầu như luôn luôn dẫn đến chứng viêm não.
Bệnh giả dại đã trở thành nguồn đe dọa và là nguên nhân chính gây thiệt hại về kinh tế
cho ngành nuôi heo trên tòan thế giới. Sự lan rộng của bệnh giả dại trên gia súc và các thú nuôi
trong trang trại khác cũng đáng báo động. Trong 10 năm gần đây, thiệt hại về kinh tế càng leo
thang vì xuất hiện nhiều chủng virus PRV mới và ngày càng lan rộng. Ngày nay, ước lượng có
khoảng 8% của 80 triệu con heo của Mỹ bị nhiễm bệnh này, thấp hơn 0,8% so với cách đây một
thập kỷ.
Triệu chứng nhiễm bệnh và hậu quả nhiễm bệnh PRV có thể nhẹ hoặc ngăn chặn được
nhờ các loại vaccine bao gồm cả bị giết hay chủng sống biến đổi như các chủng nhược độc của
PRV. Tuy nhiên, hầu hết các chủng vaccine tồn tại đều khó kiểm soát sự lan rộng của bệnh giả
dại vì đặc tính sinh học duy nhất của PRV và các loại virus alpha herpes khác, như virus herpes
đơn type 1 và 2 ( còn gọi là “HSV-1” và “HSV-2” theo thứ tự), vericella-zoster, virus lây bệnh
rhinotracheitis trên trâu bò, virus herpes trên khỉ đuôi sóc, và herpesvirus type 1 trên ngựa.
Cụ thể hơn, virus herpes alpha có 1 khả năng đặc biệt đó là trạng thái im lìm trong các
mô thần kinh. Đó là, khi con thú bình phục từ lần nhiễm đầu tiên, herpes alpha rút lui đến 1 phần
của hệ thần kinh nơi chúng có thể trở nên im lặng và trơ với hàng rào miễn dịch của cơ thể.
Trạng thái bất hoạt này, như sự tiềm tàng, có thể phục hồi một cách bất ngờ làm tái phát bệnh
hay là 1 phương tiện truyền nhiễm bệnh, ở các thú bị nhiễm không có triệu chứng bên ngoài
nhưng có thể truyền hay nhiễm virus alpha một cách không liên tục, gây nên bệnh truyền nhiễm
và bộc phát thành dịch.
Sử dụng vaccine là biện pháp phòng bệnh đặc biệt hiệu quả đối với các bệnh do virus.
II. Tổng quan
1. Sơ lược về herpes alpha
Virus có đường kính khỏang 180nm, bộ gen của các chủng PRV dạng đường thẳng, xoắn
kép, các phân tử DNA hoán vị không có đạng vòng, kích thước bộ gen khỏang 146 kbp.