DANH MỤC TÀI LIỆU
Nghiên cứu về khái niệm quyền con người, sự khác nhau trong việc tiếp cận và nhận thức về quyền con người, những khó khăn trong việc thống nhất khái niệm về quyền con người; và cách thức bảo vệ và thúc đẩy việc bảo vệ quyền con người
TIU LUN
TÌM HIU QUYỀN CON NGƯỜI
LỜI NÓI ĐU
Tháng 3/1999, một cô ni Pakistan n Lal Jamilla Mandokhel sau nhiu ln b
cưỡng dâm, chú của bé đđơn lên cảnh sát. Các sĩ quan cnh sát bt gi n ti phm
nhưng lại giao cô bé cho b lc ca. Hi đồng o đã quyết đnh rngbé là ngưi làm
ô nhc b lc cách duy nhất để vượt qua ni ô nhục đó là phi chết. Cái chết ca đã
gây sc cho toàn thế giới. Cô bé đã b hành h quá bo lc và bt công. Tuy nhiên, đây không
phi là s vic duy nht, mỗi năm lại có hàng trăm ph n và tr em Pakistan là nn nhân ca
nn “b giết vì danh d b lc”.
Rt nhiều người đã và đang nn nhân trc tiếp ca bo lc quc gia trong thi gian
gn đây. Các lc lượng chính ph đã thm sát hơn na triệu ngưi dân Indonesia khi n lc
đàn áp ch nghĩa cộng sn o gia thập niên 1960. Ước đoán số người b giết hi bi chế đ
Pol Pot Campuchia dao động t300,000 đến 2,000,000 người. Hơn 9000 người đã b giết
hi do quân đội chính ph Argentina vào cui thp niên 1970. Dưới quy đnh ca Idi Amin
Uganda t1972 đến 1978, hơn 250,000 người đã b giết hi. ng trăm trong số hàng ngàn
ngưi dân đã b thm t bi c lực lượng an ninh Iraq trong sut những năm 1980.
Khong 2% dân s El Salvador được ước đoán đã chết; đó kết qu ca nhng s giết
chóc chính tr trong sut thi k ni chiến t năm 1980 đến năm 1992 quốc gia này. m
1994, khoảng 500,000 đến 1,000,000 người b giết hi bi nn dit chng do chính ph ch
đạo Rwanda.
Trên đây chỉ là nhng câu chuyn thc tế v vic vi phm quyền con người; tuy nhiên,
quyn con người ch mt khái nim. Vic hiu các khái nim mục đích của ngành triết
hc v phân tích khái nim. Tuy nhiên, khái nim vc quyn con người lại đặt ra mt thách
thức đối vi ngành y. Các ki nim ch mang nh lý thuyết, và vic phân tích khái nim
mt ngành trừu ng. th tách bit vi nhng kinh nghim v quyn con ngưi. Do
đó, đ phân tích khái nim quyn con người cn kết hp gia s cm thông v quyn ca con
ngưi vi nhng gì khái nim quyền con người nhắc đến. Chúng ta không cn quyn con
ngưi để biết và nói rng nhng điều được nhc đến tn sai. Mà vì chúng ta cn mt
do đ phản đối chúng. Nếu thc tế vi phm quyền con ngưi thì ti sao chúng ta nên bênh vc
quyn con người mà không phi thc tế?
i tiu lun này nhằm đi vào nghiên cu v khái nim quyền con người, s khác
nhau trong vic tiếp cn và nhn thc v quyn con người, điều này dn đến những kkhăn
trong vic thng nht khái nim v quyền con người; cách thc bo vthúc đẩy vic
bo v quyn con người.
I. KHÁI NIM V QUYỀN CON NGƯỜI
1. Quyền con người là gì?
Quyền con người là nn tng mà dựa trên đó xã hi loài người được xây dng và cuc
sng ca các nhân mi ý nghĩa. Quyền con ngưi biu trưng phân bit của loài người,
cũng như những du hiu c th th đưc xác định tính nhân loi chung ca chúng ta.
Trong thc tế, không có một đnh nghĩa duy nht, toàn diện và đạt đưc sđng thun
tuyệt đối v quyền con ngưi. Ngoài những điểm chung nhất định, nhng chi tiết c th ca
quyn con người tng xuyên b thách thc y tranh lun. Thc s, nhìn t nhiu phía,
có l phù hợp hơn cả là coi công việc định nghĩa quyền con người như một quá trình không
hi kết, mt quá trình khám phá v mt triết hc t gii bn thân. Mặc đã nhng
tiến bđáng kể trong nghiên cu, tìm hiểu pháp điển hóa các quyền con ngưi trong các
lĩnh vc lut pháp, chính tr, hi hc và triết học, nhưng vn còn nhiều điều cn làm trong
vic bo v thúc đy quyền con ngưi. Nhng loi quyn bao hàm trong phm trù “quyn
con người bao trùm mt din rng các vấn đề khác nhau. sao chúng ta cũng cần đưa ra
mt quan nim chung v quyn con người. th hiu quyền con người quyn ca tt c
mi người, là nhng đòi hi xut phát t nhân phẩm được chế đnh trong pháp lut quc tế
pháp lut quc gia.
Khái nim quyền con ni mt khái niệm năng động được thay đi, m rng.
Tuy nhiên, cn phi duy trì bn cht ca khái nim này, đó mi nhân đu nhng
quyn nht đnh không th chuyển nhượng thể được thi nh mt cách hp pháp, nhm
bo vệ người đó trưc s can thip ca quc gia và s lm dng quyn lc ca cnh ph.
Ba n kiện quc tế bn v quyn con ngưi do Liên Hip Quc ban hành, đó
Tuyên ngôn toàn cu v nhân quyn (UDHR), Công ước quc tế v quyn dân s - chính tr
(ICCPR), ng ước quc tế v quyn kinh tế, hi văn hóa đã lit mt lot c
quyn được xem quyền con người. Bao gm các quyn như: quyn t do tưởng, t do
ngôn lun, tdo đi lại, t do tôn giáo, t do lp hi…; các quyn v sc khe, quyn giáo
dc, quyn v nhà , quyn v bo tr hi…
2. c yếu tố cơ bản ca khái nim quyền con người
Quyền con người vấn đ lch s lâu đi, ni dung rng ln. Trong lch s
nhân loại đã nhiu quan nim khác nhau, thậm chí đi lp nhau v vn đ quyn con
ngưi. Đó những khuynh hướng kinh tế”, khuynh hướng nhân quyn quan nim”, đc
biệt khuynh hướng “t nhiên” theo thuyết pháp quyn t nhiên khuynh hướng “thc
định”. Trong quá trình nhn thc, các hc thuyết nhân quyền đã tuyệt đối hóa mặt nào đó ca
quyn con ngưi, do đó khó tiếp cn chân lý.
Ngày nay, khoa hc pháp lut phát triển đã cho chúng ta nhiều căn cứ để hiu khái
nim quyền con người đầy đủ hơn trong sự vận đng bin chng ca lch s, song th hiu,
khái nim quyn con người được thiết lp bi hai yếu tcơ bản:
Trước hết, quyền con người được hiu nhng đặc quyn vn có, t nhiên ca con
người chcon người mi . Đó những khnăng hành động mt cách ý thc,
tránh, t chi hoc yêu cu giành ly nhng cái gì đó, nhất là khnăng t bo vệ. Nhưng, bản
thân quyn vn có, tự nhiên chưa phải đãquyn.
Để đt ti cái gi là quyn, cn yếu t th hai thiết đnh, đóquy chế pháp , các
đặc quyn (quyn t nhiên) ca nhân con người khi trthành đối tượng điều chnh ca
pháp luật, được pháp lut chp nhn, t chc, bt buc hoặc ngăn cấm thì mi tr thành các
quyn con ngưi, do đó có thể nói, không có pháp lut thì không có quyn.
Quyền con người được là nh s tiếp cn, thâm nhp ca hai yếu t đó đt đến
s thng nht gia cái khách quan và ch quan ca quyn ca quyn con người được ghi nhn
trong hiến pháp, pháp lut ca mi quc gia và các công ưc quc tế v nhân quyn.
3. Phân loi
Trong lch s nhiu cách phân loại khác nhau, trong đó đáng chú hai cách phân
loi sau:
a. T góc đ triết hc
Ngưi ta quan tâm v mt nhân bn hc (v sinh lý, th chất con người) và mt xã hi
ca loài người ntư tưởng, tinh thn là nhng nhu cầu đặc bit th hin tính người nht.
Theo cách này quyn con người đưc quy vào hai dng ch yếu:
Quyền được bảo đảm những điều kin hội đcon người tn ti xứng đáng vi con
ngưi bao gm quyn vic làm, quyn trú, quyền đi li, quyn bt kh m phm v
thân th, quyn đc bảo đm v ch , quyn an ninh, chính tr, quyn t do kết hôn, quyn s
hu và tha kế tài sn, quyền đưc ngh ngơi, chữa bnh.
Quyn t do la chn các hoạt đng ng to, quyền được biu hin nh như một
nhân cách, nhóm này quyn la chn ngh nghip, quyn phát minh sáng chế, quyn t do
ngôn lun, quyn phê bình cht vn
b. T góc đ khoa hc pháp lý
ch phân loi t góc độ y nhiều đim hp hơn, thể hin trong hiến pháp,
pháp lut và cả trong trong các công ước quc tế, có các nhóm:
c quyn và t do v dân ch v chính tr bao gm: quyn tham gia qun lý nnước
và hi, quyn bu c, ng c, quyn bình đng nam n, quyn t do ngôn lun, báo chí,
quyn được thông tin, quyn được hi hp, lp hi, biu tình, bãi công, tự do tín ngưỡng…
c quyn dân s (t do nhân) bao gm: quyn tdo đi li và trú trong nước,
quyn ra nưc ngoài và tnước ngoài tr về nước, quyn bt kh xâm phm v thân thể, được
pháp lut bo h v tính mng, sc khe, danh d, nhân phm, quyn bt kh m phm v
ch , quyn được an toàn và mt v thư tín, điện thoi, quyn khiếu ni, quyn to.
c quyn kinh tế - xã hi bao gm: quyn lao động, quyn t do kinh doanh, quyn
s hu hp pháp và tha kế, quyn hc tp, nghiên cu, phát minh, sáng chế, quyn được bo
v sc khe, quyn được bo hhôn nhân gia đình, nhng quyn mang tính cht ưu tiên như
quyn tr em, quyn người già…
c. Từ góc độ ca yêu cu pháp chế
Ngưi ta phân bit: quyn ph biến tuyệt đối và quyn ph biến tương đi. Quyn ph
biến tuyệt đi là quyn phải được thc hiện ngay, không điều kin, không có hn chế, vì đó
gii hn ca s có hay không quyền con người, ngưỡng ti thiu ca quyền con người (quyn
sng, quyn không b tra tấn, đối xử đc ác – Điều 6 và 7 Công ước các quyn chính tr - dân
s 1966). Các quyn ph biến tương đối quyn trên thc tế ph thuc nhiu vào trình
độ phát trin ca mi quc gia. Tuy nhiên, các quyn ph biến tương đi phi đm bo mc
hp lý so vi điều kin ca mi quc gia.
Như vy, có th thy rng du chưa đạt được s thng nht chung v mt quan nim
v khái nim v quyn con người; nhưng về bn, nhng quyn này không ch bao gm
nhng quyn v mt tinh thn mà c nhng quyn v mt vt chất. Hơn na, đ nhng quyn
này tht s tr thành quyn cn s công nhn ca pháp lut và đm bo được thc thi.
II. CÁC CÁCH TIP CN VÀ NHN THC V QUYN CON
NGƯỜI
1. Qua các thi k
K t thời xa xưa đã tn ti các quan nim cho rng mỗi người đều có giá tr cá nhân
bẩm sinh đòi hi cn mt mức độ ghi nhn, n trng và bo v nht định. Tt c các n
giáo ln đều nhn mnh ti tm quan trng của căn bản của đức hnh lòng tbi đi vi
thân phận con người và coi đó cơ sở để đối x mt ch tôn trng. Nhiu xã hi cổ đi, mc
thông tin tài liệu
Quyền con người là nền tảng mà dựa trên đó xã hội loài người được xây dựng và cuộc sống của các nhân mới có ý nghĩa. Quyền con người là biểu trưng phân biệt của loài người, cũng như những dấu hiệu cụ thể có thể được xác định tính nhân loại chung của chúng ta.
Mở rộng để xem thêm
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×