Ngữ văn Đọc hiểu tác phẩm Bài ca côn sơn
Văn bản :
BUỔI CHIỀU ĐỨNG Ở PHỦ THIÊN TRƯỜNG TRÔNG RA
BÀI CA CÔN SƠN
(TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN)
A- Mục tiêu bài học:
Giúp HS:
- Cảm nhận được hồn thơ thắm thiết tình yêu của Trần Nhân Tông qua bài Buổi chiều đứng ở
phủ Thiên Trường trông ra và sự hoà nhập giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn
trong đoạn thơ trích Bài ca Côn Sơn.
- Tiếp tục tìm hiểu thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
- Rèn kĩ năng đọc và cảm nhận thơ thất ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.
B- Chuẩn bị:
- Đồ dùng: Bảng phụ chép bản phiên âm, giải thích nghĩa và bản dịch thơ.
- Những điều cần lưu ý:
Trong văn xuôi việc miêu tả thường phải có nhiều chi tiết hơn và ở mỗi chi tiết cũng phải tỉ
mỉ, cụ thể hơn. Còn trong thơ cái gọi là miêu tả thường ít chi tiết và chi tiết thiên về gợi tả,
tức là dùng những chi tiết đơn sơ nhưng có sức gợi lớn đối với trí tưởng tượng, niềm cảm
xúc, óc suy ngẫm của người đọc.
C- Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:
I- Ổn định tổ chức:
Sĩ số: Vắng:
II- Kiểm tra:
- Đọc thuộc lòng bài thơ Sông núi nước Nam. Bài thơ biểu hiện những cảm xúc gì?
- Yêu cầu: Khẳng định chủ quyền đất nước và ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền. Thể hiện
niềm tự hào về chủ quyền dân tộc.
III- Bài mới:
Phong cảnh non sông đất nước ta thời Trần- Lê cách chúng ta đời nay hàng 5-7 thế kỉ đã
hiện ra trong cảm nhận của một ông vua anh hùng và một ông quan anh hùng thời ấy như thế
nào? Bạn đã về thăm Thiên Trường, đã hành hương về Côn Sơn Kiếp Bạc chưa? Chắc phong
cảnh những nơi ấy giờ đây phải khác xưa nhiều lắm. Bây giờ chúng ta cùng đi tìm hiểu hai
bài thơ đó.
Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức
- HS đọc chú thích.
- Em hãy nêu vài nét về tác giả Trần Nhân
Tông ?
- Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?
- Yêu cầu đọc: Giọng chậm rãi, ung dung,
thanh thản, nhịp 4/3, 2/2/3.
- GV giới thiệu từ khó theo chú thích SGK.
A- Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường
trông ra (Thiên Trường vãn vọng):
I- Giới thiệu chung:
1- Tác giả: Trần Nhân Tông (1258-1308) là
một ông vua yêu nước anh hùng.
- Là một nhà văn hoá, một nhà thơ tiêu biểu
của thời Trần.
2- Tác phẩm: sáng tác trong dịp về thăm
quê.
II- Đọc- Hiểu văn bản:
1- Cảnh chiều trong thôn xóm:
Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
- Đọc 2 câu thơ đầu – 2 câu đầu tả cảnh gì ?
- Cảnh chiều trong thôn xóm được dịch
nghĩa như thế nào? (Sau thôn trước thôn
đều mờ mờ như khói phủ.
Bên bóng chiều (cảnh vật) nửa như có nửa
như không)
- Cụm từ: Bán vô bán hữu (nửa như có nửa
như không) có nghĩa gì? (Phản ánh cái thời
điểm nhìn cảnh vật vào lúc chiều sắp tối,
nên nhà thơ có cảm nhận “nửa như có nửa
như không”.
- Lời thơ cho ta thấy cảnh vật ở đây có gì
đặc biệt?
- Em hãy hình dung tưởng tượng cảnh này?
(Đó là cảnh chiều muộn mùa thu vùng thôn
quê Bắc Bộ. Thôn xóm như có màu khói
của sương bao phủ khiến cảnh vật nhạt
nhoà trong sương)
- Cảnh tượng ấy gợi cho em vẻ đẹp như thế
nào ?
- GV: Cảnh thoáng, nhẹ, khiến tâm hồn con
người như cũng lâng lâng, mơ mộng nên
nhìn thấy làng xóm, khói sương êm ả,
thanh bình như thế.
- Đọc hai câu thơ sau, hai câu này nói về
cảnh gì ?
- Cảnh chiều ở ngoài cánh đồng được dịch
như thế nào ? (Trong tiếng sáo mục đồng
dẫn trâu về hết. Từng đôi cò trắng hạ cánh
Bán vô bán hữu tịnh dương biên
-> Cảnh vật hiện lên không rõ nét, nửa hư,
nửa thực, mờ ảo.
=> Gợi vẻ đẹp mơ màng, yên tĩnh nơi thôn
xuống đồng).
- Em hãy hình dung tưởng tượng cảnh được
gợi tả trong lời thơ trên ? (Chiều xuống từ
cánh đồng, trâu theo tiếng sáo của trẻ trở về
làng và khi đó trên nền trời xuất hiện
những cánh cò bay liệng xuống đồng)
- Cảnh chiều được tả bằng những ấn tượng
nào? (Thính giác: Tiếng sáo mục đồng và
thị giác: cò trắng)
- Vì sao khi tả cảnh chiều nơi đồng quê, tác
giả chỉ cần dùng hai chi tiết: tiếng sáo mục
đồng và cò trắng từng đôi liệng xuống đồng
?
- Những ấn tượng ấy gợi cho em một
không gian như thế nào ? và gợi cuộc sống
đồng quê ra sao ?
- Bức tranh minh hoạ trong sách gợi cho
em cảm giác gì? (Thân quen, gần gũi)
- Bài thơ đựơc viết theo thể thơ nào?
Phương thức biểu đạt? (Thể thơ thất ngôn
tứ tuyệt. Miêu tả- biểu cảm).
- Miêu tả đã tạo thành bức tranh quê với
những nét đẹp nào? (Bức tranh quê giản dị,
nên thơ, yên ả, thanh bình, người và cảnh
hoà hợp).
- Qua bài thơ tác giả đã bộc lộ tình cảm gì?
(Tình cảm yêu mến ân tình với quê hương).
- Bài thơ cho em hiểu thêm gì về ông vua
Trần Nhân Tông? (Là vị vua hiền có tâm
hồn bình dị, gần gũi với làng quê).
- Từ đó em hiểu thêm gì về thời nhà Trần
trong lịch sử? (Là thời đại sản sinh những
ông vua hiền, những ông vua yêu nước,
dã.
2- Cảnh chiều ngoài cánh đồng:
Mục đồng nghịch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền
văn võ song toàn).
- HS đọc ghi nhớ.
- Dựa vào chú thích*, em hãy nêu một vài
nét về tác giả ?
- Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?
- Hướng dẫn đọc: giọng êm ái, ung dung,
chậm rãi.
- Xác định nhân vật trữ tình? (ta).
- Xác định đối tượng trữ tình? (cảnh vật
Côn Sơn)
- Bài thơ miêu tả cảnh gì? (cảnh vật Côn
Sơn và con người giữa cảnh vật Côn Sơn)
- Cảnh vật Côn Sơn được giới thiệu qua
những câu thơ nào?
- Tác giả miêu tả những nét tiêu biểu nào
của cảnh?
- Có gì độc đáo trong cách tả suối, tả đá?
(Tả suối bằng âm thanh, tả đá bằng màu
rêu)
-> Dấu hiệu đặc trưng của đồng quê buổi
chiều.
=> Gợi không gian thoáng đãng, cao rộng,
yên ả, trong sạch. Gợi cuộc sống bình yên
hạnh phúc, con người hoà hợp với thiên
nhiên.
- Cách tả đó gợi cảnh tượng thiên nhiên
như thế nào ?
- Hình ảnh thông mọc như nêm và bóng
trúc râm gợi tả nét đặc sắc nào của rừng
Côn Sơn? (Rừng Côn Sơn nhiều thông, trúc
nên thoáng mát).
- Trong quan niệm người xưa, thông và
trúc là loại cây gợi sự thanh cao. Vậy thông
và trúc Côn Sơn gợi cảm giác về một thiên
nhiên như thế nào ?
- Những lời thơ giới thiệu cảnh vật Côn
Sơn cho ta thấy những vẻ đẹp nào của thế
giới tạo vật?
- Bài thơ có ý nghĩa gì ?
- Tác giả say sưa ca ngợi cảnh trí Côn Sơn.
Điều đó cho em hiểu gì về tác giả Nguyễn
Trãi? (Tác giả là người yêu và hiểu thiên
nhiên Côn Sơn, là người quý trọng những
giá trị của thiên nhiên)
- GV: Đối với Nguyễn Trãi, Côn Sơn là
vùng đất gắn bó với nhiều kỉ niệm từ thuở
ấu thơ đến lúc tuổi già. Nơi đây có núi non
hùng vĩ, cây cối tốt tươi, sơn thuỷ hữu tình.
Mỗi hòn đá, gốc cây, ngọn suối, đất nước
và mây trời Côn Sơn đều gắn bó với
Nguyễn Trãi. Vì thế bài Côn Sơn ca là
tiếng nói cất lên từ trái tim sâu nặng, da
diết của Nguyễn Trãi.
- Hoà vào cảnh vật Côn Sơn là một con
người. Con người ấy nhân danh ta. Hãy tập
hợp những lời thơ về ta trong tương quan
với suối, đá, thông, trúc?
- Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác
giả ?
*Ghi nhớ: SGK –77.
B- Bài ca Côn Sơn (Côn Sơn ca)
I- Giới thiệu chung:
1- Tác giả: Nguyễn Trãi (1380-1442) là anh
hùng dân tộc, là danh nhân văn hoá thế
giới.
2- Tác phẩm: sáng tác trong thời kì Nguyễn
Trãi về quê sống ẩn dật ở Côn Sơn (quê
ngoại trang ấp của ông ngoại Trần Nguyên
Đán)
II- Đọc - Hiểu văn bản:
có thể bạn quan tâm
Thiết kế hình ảnh thương hiệu cho sản phẩm Hoàn Hảo của Công ty văn ph...
33
987
2.344
Kinh tế - Thương mại
33
(New)
Đánh giá hiệu quả của phương pháp thử nghiệm bổ sung chế phẩm sinh học...
63
829
291
Kinh tế quản lý
63
(New)
Đề tài quảng cáo về Pepsi giúp khách hàng có thể hiểu rõ hơn về sản ph...
16
1.114
1.894
Kinh tế - Thương mại
16
(New)
Đánh giá hiệu quả xử lý kỵ khí, hiếu khí dính bám màng vi sinh vật tro...
96
864
336
Khoa học tự nhiên
96
(New)
Hiểu biết các công cụ của chiến lược marketing hỗn hợp và áp dụng vào...
26
887
331
Kinh tế quản lý
26
(New)
.png)
TÌM HIỂU VỀ TÁC PHẨM MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
2
693
286
Giáo án, bài giảng lớp 7
2
(New)
ĐỌC HIỂU TÁC PHẨM CÔ TÔ- T1
3
800
302
Giáo án, bài giảng lớp 6
3
(New)
ĐỌC HIỂU TÁC PHẨM CÔ TÔ
4
1.530
301
Giáo án, bài giảng lớp 6
4
(New)
thông tin tài liệu
Ngữ văn Đọc hiểu tác phẩm Bài ca côn sơn
Côn Sơn suối chảy rì rầm…
Côn Sơn có đá rêu phơi…
Trong rừng thông mọc như nêm…
Trong rừng có bóng trúc râm…
=> Gợi một thiên nhiên lâu đời, nguyên thuỷ
Gợi cảm giác thanh cao, mát mẻ, trong lành
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
Tâm lý xã hội VÀ Hệ tư tưởng
Tham khảo 12 bài tập nguyên lý thống kê có lời giải
4 đề thi học sinh giỏi Toán lớp 2, có đáp án kèm theo
Trắc nghiệm kinh tế
Địa lý 12 Phát triển cây công nghiệp lâu năm Tây Nguyên
Mẫu slide về các môn thể thao
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có
×
