DANH MỤC TÀI LIỆU
Nguồn gốc lạm phát ở Việt Nam giai đoạn 2000-2010
Bài Nghiên cứu NC-22
Nguồn gốc lạm phát ở Việt Nam giai đoạn 2000-2010:
phát hiện mới từ những bằng chứng mới
Nguyễn Thị Thu Hằng, Nguyễn Đức Thành
© 2011 Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách Bài Nghiên cứu NC-22 Trường Đại học Kinh tế, Đại học
Quốc gia Hà Nội
Nguồn gốc lạm phát ở Việt Nam giai đoạn 2000-2010:
phát hiện mới từ những bằng chứng mới 1
Nguyễn Thị Thu Hằng2, Nguyễn Đức Thành3
Phiên bản ngày 2/3/2011
Quan điểm được trình bày trong bài nghiên cứu này là của (các) tác giả và không
nhất thiết phản ánh quan điểm của VEPR.
1Đây là một phiên bản tiếng Việt rút gọn từ bài nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính
sách Việt Nam (VEPR) và UNDP Việt Nam
Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn Alex Warren-Rodriguezlex, nguyên chuyên gia kinh tế của UNDP Việt
Nam về những thảo luận kịp thời và hỗ trợ hữu ích để nghiên cứu này có thể được thực hiện. Chúng tôi đánh giá
cao những nỗ lực của Nguyễn Ngọc Bình, nghiên cứu viên tại VEPR, về những hỗ trợ trong quá trình nghiên
cứu
2Tiến sĩ kinh tế, Phó Giám đốc, VEPR..
3Tiến sĩ kinh tế, Giám đốc VEPR.
1
Mục lục
Mục lục.................................................................................................................................................................2
Danh mục hình....................................................................................................................................................3
Danh mục bảng...................................................................................................................................................3
Giới thiệu..............................................................................................................................................................4
Tổng quan kinh tế Việt Nam và những biến động của lạm phát trong giai đoạn 2000-2010....5
Tổng quan kinh tế Việt Nam , 2000-2010.............................................................................................5
Tăng trưởng kinh tế..................................................................................................................................5
Ngân sách nhà nước.................................................................................................................................6
Thương mại quốc tế và tỷ giá................................................................................................................7
Những biến động trong lạm phát của Việt Nam trong mối quan hệ với những thay đổi cơ bản
trong môi trường và chính sách kinh tế.......................................................................................................8
Tổng quan những kết quả nghiên cứu trước đây về các nhân tố vĩ mô quyết định lạm phát .. 13
Các nghiên cứu quốc tế.............................................................................................................................13
Các nghiên cứu về lạm phát ở Việt Nam.............................................................................................15
Phân tích các nhân tố vĩ mô cơ bản quyết định lạm phát ở Việt Nam............................................16
Mô hình..........................................................................................................................................................16
Số liệu và các kiểm định...........................................................................................................................18
Kết quả mô hình VECM và những thảo luận chính sách...............................................................19
Kết luận..............................................................................................................................................................23
Tài liệu tham khảo...........................................................................................................................................24
Phụ lục................................................................................................................................................................26
2
Danh mục hình
Hình 1. Tăng trưởng kinh tế và lạm phát, 1995-2009............................................................................5
Hình 2. Thu-chi và thâm hụt ngân sách, 2000-2009...............................................................................6
Hình 3. Thâm hụt cán cân vãng lai và dự trữ ngoại hối, 2000-2009..................................................7
Hình 4. Tỷ giá thực tế và tỷ giá danh nghĩa VND/USD, 2000-2009 (năm 2000 là năm gốc)...8
Hình 5. Tỷ lệ lạm phát Việt Nam, tốc độ tăng cung tiền và tín dụng, 1996-2009.........................9
Hình 6. Tỷ lệ lạm phát của Việt Nam và một số nước, 2000-2009.................................................11
Hình 7. Lạm phát hàng năm (theo tháng), 2000-2010 (%).................................................................12
Hình 8. Các kênh truyền tải đến lạm phát................................................................................................18
Hình 1A. Số liệu dưới dạng log, 2001-2010...........................................................................................26
Danh mục bảng
Bảng 1A. Kết quả mô hình VECM mở rộng..........................................................................................27
3
Giới thiệu
Trong bối cảnh bất ổn vẫn tiếp tục tích lũy dấu hiệu bùng phát vào những
tháng đầu năm 2011, lạm phát trở thành một trong bốn vấn đề gay gắt nhất liên quan đến bình
ổn vĩ mô (cùng với quản lý tỷ giá, thâm hụt thương mại và thâm hụt ngân sách).
Tuy nhiên, nếu nhìn lại toàn cảnh quá trình cải cách kinh tế của Việt Nam trong hơn hai
thập kỷ qua, thì lạm phát, đặc biệt là các nhân tố quyết định lạm phát và những biến động của
lạm phát là một trong những chủ đề được thảo luận nhiều nhất ở Việt Nam. Nguyên nhân của
điều này rất ràng, lạm phát đã luôn một trong những vấn đề dai dẳng gây nhức nhối
nhất, làm tổn thương nhất đối với nền kinh tế Việt Nam. Việt Nam đã trải qua giai đoạn siêu
lạm phát trong những năm 1980 đầu những năm 1990 ngay khi bắt đầu những cải cách
kinh tế đầu tiên. Ngoại trừ giai đoạn 2000-2003 khi lạm phát thấp ổn định mức 5% trở
xuống, tỷ lệ lạm phát Việt Nam thường xuyên cao hơn, lạm phát kéo dài lâu hơn dao
động mạnh hơn so với lạm phát các nước láng giềng. Hiểu các nguyên nhân hậu quả
của những vấn đề này ý nghĩa quan trọng đối với việc đánh giá tác động của các chính
sách vĩ mô đối với nền kinh tế.
Những sự kiện gần đây như việc Việt Nam gia nhập WTO, luồng vốn nước ngoài đột
ngột chảy mạnh vào Việt Nam trong hai năm 2007-2008, các vấn đề của thị trường ngoại hối
Việt Nam trong hai năm 2009 2010 cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới cũng như nguy
lạm phát tăng mạnh trở lại đã đặt ra nhiều thách thức mới cho việc quản kinh tế
đặc biệt trong việc kiểm soát lạm phát Việt Nam. Hàng loạt những thay đổi trong môi
trường chính sách kinh tế trong những năm vừa qua đã đặt ra yêu cần cần một
cách tiếp cận hệ thống toàn diện nhằm xác định những nhân tố quyết định lạm phát
trong bối cảnh mới của Việt Nam.
Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng phương pháp tiếp cận dựa trên các phân tích
định lượng nhằm xác định tìm hiểu những nguyên nhân bản của lạm phát Việt Nam
trong một thập kỷ gần đây, từ năm 2000 đến 2010. Những nghiên cứu đã về lạm phát
Việt Nam tập trung chủ yếu vào các nhân tố “cầu kéo” của lạm phát bỏ qua các nhân tố
“chi phí đẩy”. Nhân tố duy nhất từ phía cung được đưa vào các nghiên cứu này là giá quốc tế
(thường được coi là cú sốc cung từ bên ngoài). Đồng thời, một nhân tố quan trọng từ phía cầu
chưa được nghiên cứu (định lượng) vai trò của thâm hụt ngân sách nợ công đến lạm
phát. Nghiên cứu này hi vọng sẽ đem đến cho những thảo luận chính sách hiện nay Việt
Nam một nghiên cứu vĩ mô đáng tin cậy với phương pháp mang tính khoa học và dựa vào
4
các bằng chứng thực nghiệm về các nguyên nhân của lạm phát. Vì kiểm soát lạm phát một
trong những mối quan tâm hàng đầu trong chính sách kinh tế của năm nay năm tới,
nghiên cứu hi vọng sẽ làm các vấn đề liên quan đến lạm phát đóng góp vào quá trình
xây dựng chính sách.
Tổng quan kinh tế Việt Nam và những biến động của lạm phát trong giai
đoạn 2000-2010
Tổng quan kinh tế Việt Nam , 2000-2010
Tăng trưởng kinh tế
Trong thập kỷ đầu tiên của thế kỷ XXI, Việt Nam chứng kiến một giai đoạn tăng trưởng kinh
tế tốc độ chững lại so với thập niên trước đó. Vào cuối thập niên 1990, đà tăng trưởng kinh tế
của Việt Nam chậm lại vì những dấu hiệu do dự trong tiến trình cải cách kinh tế xuất hiện từ năm
1996 những ảnh hưởng lan truyền tiêu cực từ cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á 1997. Hậu
quả của tình trạng này nền kinh tế trải qua một giai đoạn suy giảm tốc độ tăng trưởng đi liền
với hiện tượng giảm phát trong những năm 1999-2001 (xem Hình 1).
Hình 1. Tăng trưởng kinh tế và lạm phát, 1995-2009
%
25
20
15
10
5
0
995 996 997 998
9012
003 004 005
6 7
2008 2009
199 200 200 200 200 200
-5 1 1 1 2 2 2
1
Năm
Tăng trưởng GDP Lạm phát
Nguồn: tác giả tổng hợp từ GSO (2010)
Trước tình hình đó, một kế hoạch kích thích kinh tế thông qua nới lỏng tín dụng và mở
rộng đầu tư nhà nước bắt đầu được thực hiện từ năm 2000. Việc duy trì chính sách kích thích
5
thông tin tài liệu
Nguồn gốc lạm phát ở Việt Nam giai đoạn 2000-2010: Phát hiện mới từ những bằng chứng mới
Mở rộng để xem thêm
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×