DANH MỤC TÀI LIỆU
NGUỒN GỐC RA ĐỜI, BẢN CHẤT VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA CÁC CÔNG TY XUYÊN QUỐC GIA (TNC)
1
BỘ MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
TIỂU LUẬN
HP: KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN
Đề tài: Bản chất và vai trò của các
công ty xuyên quốc gia
2
MỞ ĐẦU
Kinh tế chính trị một môn khoa học hội, lịch sử hình thành phát triển
môn kinh tế chính trị cho thấy những nhận thức khác nhau về đối tượng nghiên cứu
của kinh tế chính trị. Chủ nghĩa trọng thương cho rằng đối tượng nghiên cứu của
môn kinh tế chính trị lĩnh vực lưu thông chủ yếu ngoại thương. Những quy
luât kinh tế đã chi phối trực tiếp đến nền sản xuất tư bản chủ nghĩa. Quan niệm của
chủ nghĩa Mác về đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị: kinh tế chính trị học
theo nghĩa rộng nhất khoa học về những quy luật chi phối sự sản xuất sự trao
đổi những liệu sinh hoạt trong hội.phương pháp của kinh tế chính trị sdụng
phép duy vật biện chứng những phương pháp khoa học chung như hình hoá
các quá trình xây dựng các giả thiết... Kinh tế chính trị chức năng rất quan trọng
trong nhận thức, tư tưởng đồng thời nó cũng có vai trò rất quan trọng trong đời sống
xã hội. Trong công cuôc đổi mới của đất nước hiện nay, nghiên cứu kinh tế chính trị
góp phần hình thành những tư duy kinh tế mới. Nước ta là một nước đang phát triển
còn rất lạc hậu so với những nước trong khu vực đối với ngành kinh tế chưa
những chính sách hợp nên chưa thu hút được nhiều nguồn vốn đầu từ nước
ngoài. Một trong những nguồn vốn đầu quan trọng từ các công ty độc quyền
hay là các công ty xuyên quốc gia.
Chính thế em chọn đề tài nghiên cứu về các công ty xuyên quốc gia,để
thấy “BẢN CHẤT VAI TRÒ CỦA CÁC CÔNG TY XUYÊN QUỐC GIA
“trong việc phát triển nền kinh tế.
3
NỘI DUNG CHÍNH
I. NGUỒN GỐC RA ĐỜI, BẢN CHẤT QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
CỦA CÁC CÔNG TY XUYÊN QUỐC GIA (TNC)
1. Nguồn gốc ra đời
Trong quá trình phát triển của lịch sử sự ra đời của các TNC trên thế giới gắn
liền với sự ra đời phát triển của sản xuất lớn bản chủ nghĩa. Đó sự phát
triển cao của chế độ bản chủ nghĩa sự vận động sâu sắc của các quan hệ sản
xuất tbcn.Khi các mối quan hệ kinh tế vượt dần ra khỏi phạm vi quốc gia gia
nhập vào guồng máy sản xuất kinh doanh quốc tế ngày càng được phát triển. Hai
nhà nghiên cứu Mác Ăngghen khi nghiên cứu về chủ nghĩa bản tự do cạnh
tranh đã dự đoán tích tụ tập trung bản thông qua hiệp tác giản đơn công
trường thủ công cùng với sự phân công lao động ngày càng hoàn thiện tất yếu s
dẫn đến sự ra đời những nghiệp bản chủ nghĩa quy lớnvà scạnh tranh
của những nghiệp này càng trở nên gay gắt. Sự cạnh tranh giữa các nghiệp tất
yếu sẽ đưa đến kết quả các nghiệp nhỏ và vừa bị phá sản hoặc bị sát nhập với
nhau để trở thành những nghiệp lớn hơn. Chế độ nghiệp chế độ điển nh
sinh ra trong cuộc ch mạng công nghiệp lần thứ nhất. Khởi đầu nghiệp ra đời
bằng con đương công trường thủ công nhờ sự kết hợp lao động một khi lao động đã
liên kết theo một hình thức nào đó stạo điều kiện cho việc sáng tạo ra máy mócvà
hợp thành hệ thống sản xuất bằng máy móc chế độ xí nghiệp đã có được cơ sở vững
chắc về kỹ thuật. Với chế độ tự do cạnh tranh của thị trường đã điều tiết sự phân
công trao đổi của xã hội nghiệp nhà máy cũng nhanh chóng trở thành hình
thức tổ chức sản xuất điển hình để tổ chức sự phân công lao động hội .nhờ sự
phát triểnmạnh mẽ của lực lượng sản xuất chế độ nghiệp nhà máy đã mở rộng
phạm vi lĩnh vực phân công hội từ nội bquốc gia sang địa bàn quốc tế.do
vậy phân công lao động trao đổi quốc tế về nguyên vật liệu bán thành phẩm
sản xuất giữa các nước ngày càng phát triển.
2. Quá trình phát triển và bản chất của các công ty xuyên quốc gia
Tự do cạnh tranh không chỉ m cho quá trình tích ttập trung sản xuất
tăng lên mà còn là nguyên nhân cho sự ra đời của nền sản xuất dựa trên máy móc và
theo đó chế độ nghiệp TBCN xuất hiện ngày càng hoàn thiện. Chế độ
4
nghiệp ra đời thúc đẩy phân công lao động mở rộng từ nội bộ quốc gia sang địa bàn
quốc tế đã làm cho tích tụ và tập trung tư bản sản xuất tăng lên cao và theo đó các tổ
chức độc quyền bắt đầu xuất hiện. C.Mác Ph.Ăngghen cũng đã khẳng định rằng
độc quyền sinh ra từ tdo cạnh tranh nhưng không phủ định nó.Một trong những
nhân tố thúc đẩy quá trình tập trung bản đó tín dụng. C.Mác đã nói: sở
chủ yếu của việc chuyển hoá dần dần những nghiệp nhân TBCN thành những
công ty cổ phần bản chủ nghĩa chế độ tín dụng đồng thời cũng một phương
tiện để mở rộng dần các nghiệp hợp tác tới một phạm vi toàn quốc ít nhiều rộng
lớn. Một đặc trưng nổi bật trong giai đoạn độc quyền sự cùng tồn tại đan xen
nhau giữa độc quyền quốc gia quốc tế. Cùng với sự phát triển quan hệ quốc tế
làm cho các công ty bản liên minh với nhau sản xuất phân phối hàng hoá trên
thị trường thế giới đã hình thành nên các công ty độc quyền quốc tế. Khi nghiên cứu
sự hình thành các tổ chức độc quyền quốc tế nói chung các tổ chức độc quyền
quốc tế xuyên quốc gia nói riêng phải xuất phát từ stích tụvà tập trung sản xuất.
Tích ttập trung sản xuất đạt đến một mức độ nhất định m cho các nhà độc
quyền quốc gia vươn ra khỏi biên giới quốc gia hoạt động trên phạm vi quốc tế thực
hiện phân chia thế giới về mặt kinh tế. Tập trung sản xuất có bước phát triển mới thì
xuất khẩu bản cũng được đẩy mạnh trở thành sở kinh tế quan trọng của sự
mở rộng phạm vi hoạt động quốc tế của các công ty xuyên quốc gia. Một điểm đáng
chú ý trong tiến trình phát triển của các công ty xuyên quốc gia sự phát triển
mạnh mẽ của nền kinh tế mỹ từ nửa sau của thế kỷ XIX càng ngày càng trở
thành một trung tâm sức mạnh kinh tế của thế giới. Cùng với sự phát triển của các
nghiệp công thương hiện đại chế độ nghiệp của Mỹ cũng đã được mở rộng
sang Tây Âu Nhật Bản. Khi phạm vi địa của sphân công nội bộ nghiệp
công thương hiện đại vượt quá biên giới quốc gia thì tnc hình thành. TNC một cơ
cấu kinh doanh quốc tế dựa trên skết hợp giữa quá trình sản xuất quy lớn của
nhiều thực thể kinh doanh quốc tế quá trình phân phối quy quốc tế vào trong
một cấu công ty đơn nhất nhằm chiếm lĩnh khai thác thị trường quốc tế đạt
hiệu quả tối ưu để thu lợi nhuận độ quyền cao. TNC được hình thành trực tiếp trên
snghiệp công thương hiện đại, khi các nghiệp công thương hiện đại hưng
thịnh chúng đã bắt đầu ngay vào việc đầu ra nước ngoài để sản xuất tiêu thụ
sản phẩm hoặc sản xuất tìm mua nguyên liệu. Từ thập kỷ 60 lại đây dưới tác
5
động của sự bùng nổ cách mạng khoa học kỹ thuật khoa học công nghệ tnc đã
phát triển nhanh chóng. TNC đã điều chỉnh các hoạt động kinh doanh xây dựng hệ
thống phân công quốc tế kết hợp liên kết theo chiều ngang và dọc trong nội bộ công
tycơ cấu tổ chức toàn cầu của tnc tương ứng ra đời. Từ những điều nêu trên ta 3
giai đoạn quá trình phát triển của các công ty xuyên quốc gia đi từ tích tụ tập
trung sản xuất hình thành các công ty công ty cổ phần các công ty kinh doanh trong
ngành công thương...
Một quá trình tích ttập trung sản xuất diễn ra song song với quá trình
tích tụ quyền lực kinh tế tích tụ và tập trung sản xuất tạo ra những công ty cực lớn
bao gồm trong đó rất nhiều công ty người ta cũng gọi đó những tập đoàn với
công ty mẹ đứng đầu và các công ty con. Chúng còn được gọi các công ty nhỏ
vừa chúng phụ thuộc về tài chính kỹ thuật vào công ty mẹ. một số nước bản
chủ nghĩa snghiệp nhỏ vừa chiếm đến70 - 80% tổng số các nghiệp. Sự
thâu tóm c nghiệp nhỏ vừa thực hiện kiểm soát tài chính kỹ thuật đã tạo ra
những điều kiện thuận lợi cho bản sinh lợi. Nhưng về mặt tổ chức sản xuất hình
thức này tỏ tính hiệu quả cao giảm được chi phí sản xuất tận dụng được mọi khả
năng nguyên liệu phát huy tính năng động sáng tạo do đó làm tăng quy tỷ
suất lợi nhuận.
Hai quá trình tích tụ sản xuất cũng dẫn đến shình thành các tchức độc
quyền. Độc quyền hiện đại mang nhiều dấu n của thời đại cách mạng khoa học kỹ
thuật hiện đại. Hoạt động R&D cũng như chuyển giao công nghệ là thế mạnh của
công ty xuyên quốc gia cùng với mạng lưới thị trường rộng khắp thế giới.ba quá
trình tích tụ sản xuất trong nông nghiệp ngày càng đẩy mạnh đưa đến việc xuất hiện
các hình thức công ty liên hợp nông công nghiệp nông thương nghiệp. Quá trình
tích tụ sản xuất trong nông nghiệp cùng với sự tác động của cách mạng khoa học kỹ
thuật hiện đại đã đưa đến hiện tượng cấu tạo hữu tăng lên giảm ý nghĩa của
địa tuyệt đối tạo ra mối liên hệ ngày ng tăng giữa công nông nghiệp đẩy mạng
xu hướng giảm tỷ trọng nông nghiệp trong cấu lao động cũng như trong tổng sản
phẩm quốc dân. Điều này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp đã có tác
động trở lại thúc đẩy nông nghiệp phát triển để toàn bộ nền kinh tế thể phát
triển mạnh trong cạnh tranh nền nông nghiệp cũng phải có khả năng cạnh tranh cao.
6
Qua những nhận xét trên cho thấy rằng quá trình tích tụ tư bản và tập trung sản xuất
lâu dài đã dẫn đến sự hình thành các công ty xuyên quốc gia.
Bản chất:
Quá trình tích tụ tập trung sản xuất bản đã dẫn đến sự biến đổi quan
trọng về lượng chất trong các mặt quan hệ sản xuất khâu quan trọng nhất
các quan hệ sở hữu.khi nghiên cứu về bản chất của các công ty xuyên quốc gia trên
thế giới cần phải đi từ những vấn đề này. đấy bản chất đặc trưng của công ty
xuyên quốc gia
Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX các nước bản phát triển thể quan sát
thấy nền sản xuất tbcn có sự phát triển.
II. VAI TRÒ CỦA CÁC CÔNG TY XUYÊN QUỐC GIA
Các công ty xuyên quốc gia đã có những tác động to lớn đến sphát triển
của kkinh tế thế giới nói chung cũng như các nền kinh tế thế giới của từng quốc gia
nói riêng. Đồng thời c công ty xuyên quốc gia cũng tác động tích cực đến hoạt
động thương mại đầu tư chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực.
1. Thúc đẩy thương mại thế giới
Một trong những vai trò nổi bật của tnc là thúc đẩy thương mại quốc tế. Thật
vậy tổng giá trị thương mại của các chi nhánh TNC nước ngoài đã tăng 8% bình
quân hàng năm trong giai đoạn 1982-1994. Sản phẩm phần lớn tập trung vào hàng
chế tạo hướng về xuất khẩu. Vào giữa thập kỷ 90 giá trị thương mại của các chi
nhánh tnc ở nước ngoài đã lớn hơn giá trị nhập khẩu của các khu vực Nam, Đông và
Đông Nam Á.
Các khu vực
Giá trị thương mại của các chi
nhánh TNC ở nước ngoài
Tỷ lệ so với giá trị nhập
khẩu
1982 1994 1982 1994
Các nước phát triển 1770 4528 1.19 1.28
Tây Âu 787 2513 0.88 1.22
Eu 719 2338 0.86 1.21
Các nước Tây Âu khác 68 175 1.18 1.42
Bắc Mỹ 777 1616 2.10 1.63
Các nước khác 206 398 0.93 0.83
Các nước đang phát triển 656 1832 1.05 1.47
Châu Phi 66 132 0.66 1.22
thông tin tài liệu
Trong quá trình phát triển của lịch sử sự ra đời của các TNC trên thế giới gắn liền với sự ra đời và phát triển của sản xuất lớn tư bản chủ nghĩa. Đó là sự phát triển cao của chế độ tư bản chủ nghĩa là sự vận động sâu sắc của các quan hệ sản xuất tbcn.Khi các mối quan hệ kinh tế vượt dần ra khỏi phạm vi quốc gia và gia nhập vào guồng máy sản xuất kinh doanh quốc tế ngày càng được phát triển. Hai nhà nghiên cứu Mác và Ăngghen khi nghiên cứu về chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh đã dự đoán tích tụ và tập trung cơ bản thông qua hiệp tác giản đơn và công trường thủ công cùng với sự phân công lao động ngày càng hoàn thiện tất yếu sẽ dẫn đến sự ra đời những xí nghiệp tư bản chủ nghĩa có quy mô lớnvà sự cạnh tranh của những xí nghiệp này càng trở nên gay gắt. Sự cạnh tranh giữa các xí nghiệp tất yếu sẽ đưa đến kết quả là các xí nghiệp nhỏ và vừa bị phá sản hoặc bị sát nhập với nhau để trở thành những xí nghiệp lớn hơn
Mở rộng để xem thêm
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×