Giám sát v n ngân hàng: Phân đ nh vai trò, trách nhi mố ị ệ
Làm th nào ki m soát đ c vi c thâu tóm, làm lũng đo n n n kinh t c a các cáế ể ượ ệ ạ ề ế ủ
nhân, t ch c trong lĩnh v c ngân hàng v n h t s c nh y c m và thi t y u c a ổ ứ ự ố ế ứ ạ ả ế ế ủ
n n kinh t ?ề ế
V n đ đ t ra li u có ph i do l h ng c ch , chính sách hay s y u kém, buông l ng ấ ề ặ ệ ả ỗ ổ ơ ế ự ế ỏ
c a c quan qu n lý? Th c t , nh ng cá nhân “c m đ u” trong vi c đi thâu tóm ủ ơ ả ự ế ữ ầ ầ ệ
th ng không đ ng tên trên b t c c phi u ngân hàng nào, nên xét v lu t khó có th ườ ứ ấ ứ ổ ế ề ậ ể
phát hi n và x lý đ c tình tr ng thâu tóm thông qua s h u chéo.ệ ử ượ ạ ở ữ
Các n c trên th gi i ki m soát r t ch t ch dòng ti n đ u t c a doanh nghi p. ướ ế ớ ể ấ ặ ẽ ề ầ ư ủ ệ
Đ n c nh Hoa Kỳ, b t c cá nhân hay doanh nghi p nào mu n s h u t l c ph nơ ử ư ấ ứ ệ ố ở ữ ỷ ệ ổ ầ
ngân hàng v t quy đ nh ph i xin phép. Ngân hàng mà h mu n tăng thêm t l s h uượ ị ả ọ ố ỷ ệ ở ữ
là đ u m i th c hi n vi c xin phép này v i C c D tr liên bang Hoa Kỳ (FED).ầ ố ự ệ ệ ớ ụ ự ữ
Khi nh n đ c yêu c u, FED s đi u tra ngu n g c dòng ti n đ c s d ng đ mua ậ ượ ầ ẽ ề ồ ố ề ượ ử ụ ể
c ph n ngân hàng t đâu ra. N u là ti n vay, yêu c u s h u b bác b vì r i ro quá ổ ầ ừ ế ề ầ ở ữ ị ỏ ủ
cao, b i vay ph i tr trong khi đ u t vào ngân hàng không l y l i ngay đ c. FED ở ả ả ầ ư ấ ạ ượ
cũng đi u tra r t k m c đích đ u t đ h n ch t i đa l i ích cá nhân và l i ích c a ề ấ ỹ ụ ầ ư ể ạ ế ố ợ ợ ủ
ngân hàng, thao túng ngân hàng…
Vi t Nam ch a có nh ng quy đ nh v ngu n g c dòng ti n. Ngay c Lu t Ch ng r a ệ ư ữ ị ề ồ ố ề ả ậ ố ử
ti n dù đã đ c Qu c h i thông qua có đ c p m t s quy đ nh v ch ng r a ti n ề ượ ố ộ ề ậ ộ ố ị ề ố ử ề ở
các t ch c kinh t , nh ng đ tri n khai nh m ki m soát ngu n g c dòng ti n, ch ng ổ ứ ế ư ể ể ằ ể ồ ố ề ố
tình tr ng r a ti n thì ch a th y. B i khi ki m soát đ c dòng ti n s ki m soát đ c ạ ử ề ư ấ ở ể ượ ề ẽ ể ượ
tình tr ng s h u chéo.ạ ở ữ
n c ta, vi c ki m soát ngu n g c dòng ti n thu c trách nhi m Ngân hàng Nhà Ở ướ ệ ể ồ ố ề ộ ệ
n c (NHNN). Nh ng th c t , vi c ki m soát m c đích s d ng v n vay các ngân ướ ư ự ế ệ ể ụ ử ụ ố ở
hàng th ng m i (NHTM) không đ n gi n. Ch ng h n, m t ngân hàng khi cho m t ươ ạ ơ ả ẳ ạ ộ ộ
doanh nghi p vay v n, sau khi nh n v n doanh nghi p hoàn toàn có th s d ng v n ệ ố ậ ố ệ ể ử ụ ố
sai m c đích mà các NHTM r t khó giám sát.ụ ấ
Nh m h n ch tình tr ng s d ng v n vay sai m c đích, chúng ta đã có quy đ nh gi i ằ ạ ế ạ ử ụ ố ụ ị ả
ngân v n vay qua tài kho n v i nh ng s v n l n, khuy n khích gi i ngân theo ti n đố ả ớ ữ ố ố ớ ế ả ế ộ
d án. Tuy nhiên, nh ng gi i pháp này ch a đ , b i v n còn k h trong qu n tr r i ự ữ ả ư ủ ở ẫ ẽ ở ả ị ủ
ro c a các NHTM khi cho vay. Đi u này xu t phát t ý chí ch quan c a nh ng “ông ủ ề ấ ừ ủ ủ ữ
ch ” mu n s d ng ngân hàng vì nh ng tính toán riêng.ủ ố ử ụ ữ
Thí d , m t doanh nghi p phát hành trái phi u đ vay n v n h p lu t, h có th dùngụ ộ ệ ế ể ợ ẫ ợ ậ ọ ể
ti n đ mua ho c góp v n đ u t tài chính. B i hi n nay theo quy đ nh, m t doanh ề ể ặ ố ầ ư ở ệ ị ộ
nghi p bình th ng cũng có quy n mua c phi u, mi n không hành ngh kinh doanh ệ ườ ề ổ ế ễ ề
tài chính. V tiêu chu n th m đ nh, chu n m c tín d ng có th trái phi u y không đề ẩ ẩ ị ẩ ự ụ ể ế ấ ủ
đi u ki n đ NHTM đ u t .ề ệ ể ầ ư
Tuy nhiên, đôi khi vì áp l c t nh ng “ông ch ” th c s đ ng sau ngân hàng, vi c ự ừ ữ ủ ự ự ằ ệ
th m đ nh có th b qua nh ng chu n m c thông th ng. Dòng v n ngân hàng vô tìnhẩ ị ể ỏ ữ ẩ ự ườ ố