DANH MỤC TÀI LIỆU
SỰ CẦN THIẾT PHẢI HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN KTTT ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA
B MÔN LÝ LU N CHÍNH TRỘ Ậ
.......................
TI U LU NỂ Ậ
HP: KINH T CHÍNH TR MÁC-LÊNINẾ Ị
Đ tài: M t s v n đ c b n c a kinh t th ố ấ ề ơ ế
tr ng đ nh h ng XHCN n c ta.ườ ướ ở ướ
1
Đ T V N ĐẶ Ấ
N c ta đi lên ch nghĩa h i (CNXH) b qua giai đo n t b n chướ ư ả
nghĩa (TBCN) t t y u l ch s . Đi u này hoàn toàn phù h p v i ti n trìnhấ ế ị ế
phát tri n khách quan c a l ch s nhân lo i. Nh ng v n đ chúng ta l a ủ ị ư
ch n hình kinh t nào đ xây d ng l ế c l ng s n xu t ượ (LLSX) hi n đ iệ ạ
cho CNXH. Tr c đây cũng gi ng nh các n c XHCN khác chúng ta đã l aướ ố ư ướ
ch n hình kinh t k ho ch hóa t p trung đ xây d ng CNXH. Nh ng ế ế ư
th c t đã ch ng minh mô hình này không phù h p làm cho n n kinh tự ế ế
r i vào tình tr ng trì tr các quy lu t kinh t khách quan b vi ph m làm choơ ế ị ạ
đ ng l c phát tri n kinh t b th tiêu. Đ ng tr c tình hình đó Đ ng ta trên ế ị ướ
c s đúc rút kinh nghi m th c t lu n ch nghĩa Mác-Lênin, t t ngơ ế ư ưở
H Chí Minh đã đ ra đ ng l i kinh t m i v i n i dung quan tr ng: ườ ế ớ ớ ộ
Chuy n n n kinh t k ho ch hóa t p trung sang n n kinh t th tr ng ề ế ế ề ế ườ
(KTTT) đ nh h ng XHCN. Đây b c ngo t quan tr ng trong quá trình xâyị ướ ướ
d ng CNXH.
N n KTTT đ nh h ng XHCN Vi t Nam đã v n hành đ c h n 10 ướ ở ệ ượ ơ
năm. đã thu đ c nhi u thành t u to l n gIúp n n kinh t c a chúng taượ ế ủ
thoát kh i kh ng ho ng, kinh t d n đi vào n đ nh phát tri n. Đ i s ng ế ầ
c a nhân dân ngày càng nâng cao. Tuy v y n n kinh t th tr ng đ nh h ng ế ị ườ ướ
XHCN n c ta cũng b c l nh ng khuy t t t nh h ng không t t đãở ướ ế ưở
đ t ra cho nhi u ng i câu h i: hay không kinh t th tr ng đ nh h ng ườ ế ị ườ ướ
XHCN? KTTT đ nh h ng XHCN là gì và nh ng đ c tr ng c b n c a KTTT ướ ư ơ ả
đ nh h ng XHCN?ị ướ
Đ tr l i nh ng câu h i trên đã thu hút nhi u nhà nghiên c u lu n ả ờ
cùng làm v m t lu n nh n th c cũng nh th c ti n đ u k t lu n sề ặ ư ự ế
l a ch n KTTT đ nh h ng XHCN c a Đ ng nhà n c ta đã ch n m t ướ ủ ả ướ
hình kinh t c a đ t n c trong ti n trình đ i m i phát tri n hoànế ủ ướ ế
toàn đúng đ n.
2
Trong bài ti u lu n này, em xin đ c p ề ậ m t s v n đ c b n c a ố ấ ề ơ
KTTT đ nh h ng XHCN n c ta. ư ở ướ
N I DUNG
I. S C N THI T PH I NH THÀNH PHÁT TRI N KTTT Đ NHỰ Ầ
H NG XHCN N C TAƯỚ Ở ƯỚ
1. Quan ni m v KTTTệ ề
L ch s phát tri n c a s n xu t đ i s ng h i c a nhân lo i đã ờ ố
đang tr i qua hai kI u t ch c kinh t thích ng v i trình đ phát tri n c a ể ổ ế
LLSX phân công lao đ ng h i. Hai th i đ i kinh t khác h n nhau v ờ ạ ế
ch t. Đó th i đ i kinh t t nhiên t cung, t c p th i đ i kinh t hàng ế ự ế
hóa giai đo n cao c a kinh t th tr ng. V y v n đ đ t ra kinh ế ườ ề ặ
t th tr ng gì? Hi n nay nhi u khái ni m khác nhau v kinh t thế ị ườ ế ị
tr ng nh ng th t u trung l i chúng ta th kh ng đ nh r ng KTTT ườ ư ể ự
hình th c phát tri n cao c a kinh t hàng hóa trong đó t s n xu t đ n tiêu ế ừ ả ế
dùng đ u thông qua th tr ng. Nói cách khác KTTT hình th c phát tri n ị ườ
cao c a kinh t hàng hóa trong đó các quan h kinh t đ u đ c ti n t hóa ế ế ề ượ
kinh t hàng hóa v n hành theo c ch th tr ng g i là kinh t th tr ng.ế ơ ế ị ườ ế ị ườ
S hình thành phát tri n KTTT g n li n v i s phát tri n c a CNTB ớ ự
nh v y m t câu h i l n đ c đ t ra KTHH hay KTTT ph i riêng c aư ậ ượ
ch nghĩa t b n? ư ả
Theo l i t duy cũ , đã có không ít ý ki n đã đem đ i l p lý lu n kinh tố ư ế ố ậ ế
Mac-Lênin v i lý thuy t kinh t th tr ng. Theo h thì KTTT đ c xây d ng ế ế ị ườ ượ
trên c s các h c thuy t t s n coi KTTT đ ng nh t v i kinh t t b n chơ ế ư ế ư
nghĩa s n ph m riêng c a CNTB. Theo ý ki n c a em thì các quan trên ế ủ
hoàn toàn sai l m. Chúng ta không th đ ng nh t gi a hai ph m trù ti n trình ể ồ ế
phát tri n c a các ki u t ch c xã h i và ti n trình phát tri n c a các hình tháiể ủ ổ ứ ế ể ủ
kinh t h i. Trong ch nghĩa duy v t l ch s Mac đã ch ra loài ng i phátế ậ ị ườ
tri n t th p đ n cao tr i qua các hình thái kinh t h i: C ng s n nguyênể ừ ấ ế ế
3
th y, chiêm h u l , phong ki n, t b n ch nghĩa ,c ng s n ch nghĩa v i ế ư ả
hình th c ban đ u CNXH còn ti n trình l ch s phát tri n c a các ki u t ế ể ổ
ch c hai hình th c c b n đó kinh t t c p t túc kinh t hàng hóa ơ ế ự ế
giai đ an cao c a nó là KTTT. M t ki u s n xu t xã h i có th t n t i và phát ể ồ
tri n trong nhi u hình thái kinh t h i khác nhau d ki u t ch c t túc ế ư ứ ự
t c p đã th ng lĩnh trong su t giai đo n n n kinh t trình đ th p ban đ u ế ở
nh xã h i c ng s n nguyên th y chi m h u nô l ,phong ki n và hi n nay nóư ộ ộ ế ế
v n còn t n t i trong nh ng vùng nh ng n i kém phát tri n. Nh v y th ơ ư ậ
nói ph ng th c s n xu t nh m t công ngh các h i khác nhau sươ ư ả ư
d ng công ngh đó nh th nào ph c v l i ích c a ai. Theo lu n nh trên ư ế ụ ợ ư
thì KTTT cũng công ngh t ch c kinh t nh m phát tri n kinh t hi uệ ổ ế ế
qu nh t trong giai đo n hi n nay. Nh ng vi c áp d ng công ngh đó m i ư ở ỗ
n c do đi u ki n kinh t th tr ng cũng nh nh ng hình c th khácướ ế ị ườ ư
nhau nh n n kinh t c a Đ c, Nh t B n hay c a Trung Qu c... Hi n nayư ế ế ủ
KTTT ki u t s n xu t h i đ t hi u q a cao nh t ch a ki u nào ổ ả ư
t t h n do đó KTTT s t n t i lâu dài trên con đ ng xây d ng m t xã h i ơ ẽ ồ ườ
trình đ văn minh h n nghĩa KTTT t n t i d i ch nghĩa t b n ơ ướ ư ả
cũng t n t i d i CNXH.ồ ạ ướ
2. S c n thi t khách quan phát tri n KTTT đ nh h ng XHCNự ầ ế ướ
2.1 Phát tri n KTTT là s l a ch n đúng đ n ự ự
Nh trên đã trình bày KTTT không riêng c a CNTB. Tr c đây đã ư ủ ướ
quan đi m đem đ i l p KTTT v i CNXH cho r ng KTTT và CNXH không ố ậ
th dung h p v i nhau. Quan đi m này thu c l i t duy đã t n t i h n 70 ố ư ơ
năm c a CNXH Đông Âu và Liên Xô. Nó không ch t n t i m t lý lu n và ỉ ồ ạ ở
nh n th c đã tr thành th c ti n c a đ i s ng h i. th hi n ch ễ ủ ờ ở ỗ
các nhà n c XHCN áp d ng mô hình kinh t t p trung quan liêu bao c p m tướ ế ậ
mô hình kinh t trong đó các quy lu t phát tri n khách quan c a kinh t b xóaế ế ị
b . th c tI n đã ch ra r ng hình đó không phù h p h u qu c a ả ủ
nó là s s p đ c a h th ng XHCN. Qua đó cho ta th y KTTT không ch t n ỉ ồ
trong CNTB còn t n t i trong quá trình xây d ng CNXH cũng nh khiồ ạ ư
4
CNXH đ c xây d ng xong. S t n t i b i nh ng c s kháchượ ơ ở
quan cho s t n t i và phát tri n.ự ồ
Tr c tiên v m t lu n Mac đã ch ra r ng s n xu t l u thông ướ ề ặ ư
hình th c v n c a hình thái kinh t h i. Nh ng đi u ki n ra đ i t nứ ố ế
t i kinh t hàng hóa cũng nh các trình đ phát tri n c a do s phát tri n ế ư ể ủ
c a LLSX t o ra . Lênin đã kh ng đ nh s t n t i c a KTTT không ch ự ồ
b ng lý lu n b ng th c ti n đó hình kinh t m i NEP n i dung ế ớ
c a còn mang nguyên giá tr chúng ta đang th c hi n trong th i kỳ đ i ự ệ
m i, Đ ng ta trong Đ i h i VIII cũng đã kh ng đ nh: “S ạ ộ n xu t hàng hóaả ấ
không đ i l p v i CNXH thành t u c a n n văn minh nhân lo i t n t iố ậ ạ ồ
khách quan cho công cu c xây d ng CNXH c khi CNXH đã đ c xâyộ ự ượ
d ng”.
Đ i v i VI t Nam KTTT v n t n t i trên c s 4 c s khách quan sau: ở ở ơ ở
Tr c h tướ ế đó s phân công lao đ ng h i v i tính cách c s ơ ở
chung c a s n xu t hàng hóa ch ng nh ng không m t đi còn phát tri n củ ả
v chi u r ng chi u sâu phân công lao đ ng trong t ng khu v c t ng đ a ự ừ
ph ng cũng ngày càng phát tri n. S phát tri n c a phân công lao đ ng đ cươ ể ủ ượ
th hi n tính phong phú đa d ng và ch t l ng ngày càng cao c a s n ph m ệ ở ượ
đ a ra th tr ng.ư ị ườ
Th hai. Trong n n kinh t n c ta t n t i nhi u hình th c s h u đó ế ướ ở ữ
s h u toàn dân, s h u t p th , s h u t nhân (s h u th , s h uở ữ ở ữ ở ữ ư ở ữ ở ữ
ti u ch , s h u t b n t nhân), s h u h n h p. Do đó t n t i nhi u ch ở ữ ư ả ư ở ữ
th kinh t đ c l p l i ích riêng , nên quan h kinh t gi a h ch th th c ế ộ ế
hi n b ng quan h hàng hóa ti n t . ề ệ
Th ba. Thành ph n kinh t nhà n c kinh t t p th tuy cùng ế ướ ế ậ
d a trên ch công h u v t li u s n xu t nh ng các đ n v kinh t v n ế ề ư ư ơ ế
s khác bi t nh t đ nh quy n t ch trong s n xu t kinh doanh l i ích ấ ị ề ự
riêng.M t khác các đ n v kinh t s khác nhau v trình đ k thu t công ơ ế ộ ỹ
ngh v trình đ t ch c qu n lý, nên chí s n xu t hi u qu kinh t cũng ộ ổ ế
khác nhau.
5
cu i cùng quan h hàng hóa ti n t còn c n thi t trong quan h kinh ề ệ ế
t đ i ngo i, đ c bi t là trong đi u ki n phân công lao đ ng qu c t đang phátế ố ế
tri n ngày càng sâu s c vì m i n c là m t qu c gia riêng bi t là ng i ch s ướ ườ ủ ở
h u đ i v i các hàng hóa đ a ra trao đ i trên th tr ng th gi i ư ườ ế .
Nh v y s t n t i c a KTTT n c ta m t t t y u khách quanư ậ ở ướ ế
không th l y ý chí ch quan mà xóa b đ c.ể ấ ượ
2.2. Kinh t th tr ng không ch t n t i khách quan còn c nế ườ ỉ ồ
thi t cho công cu c xây d ng CNXHế ộ ự
Kinh t n c ta khi b c vào th i quá đ lên CNXH còn mang n ngế ướ ướ
tính t túc t c p. v y s n xu t hàng hóa phát tri n s phá d n kinh t t ế ự
nhiên b i vì KTTT có m t tác d ng to l n đ i v i n n kinh t . ố ớ ề ế
Đ u tiên, kinh t th tr ng hay kinh t hàng hóa đã t o ra đ ng l c cho ế ị ườ ế
LLSX phát tri n. Chính s c nh tranh gi a nh ng ng i s n xu t hàng hóa ự ạ ườ
bu c h ph i c i ti n k thu t, áp d ng công ngh m i vào s n xu t đ gi m ả ả ế
chi phí s n xu t đ n m c t i thi u nh đó th c nh tranh đ c v giá c ế ể ạ ượ
đ ng v ng trong c nh tranh. Quá trình này thúc đ y LLSX phát tri n nâng caoứ ữ
năng su t lao đ ng. Sau 15 năm đ t n c đ i m i chuy n sang n n KTTT ấ ướ
chúng ta đã thu đ c nh ng thành t u to l n. T ch LLSX còn trình đượ ừ ỗ
th p kém l c h u, s n xu t ra nh ng s n ph m không đáp ng đ c nhu c u ạ ậ ượ
th tr ng ,chúng ta b c đ u đã công ngh hi n đ i đ s c s n xu t ra ườ ướ ủ ứ
các s n ph m không nh ng đáp ng nhu c u trong n c còn xu t kh u. ướ ấ ẩ
T ch hàng hóa khan hi m đ n nay th nói hàng hóa th t phong phú đaừ ỗ ế ế
d ng.
Th hai trong n n kinh t hàng hóa ng i s n xu t ph i căn c vào ế ườ ả
nhu c u tiêu dùng c a th tr ng đ quy t đ nh s n xu t s n ph m v i ườ ể ế ả ấ ả ẩ
kh i l ng bao nhiêu ch t l ng nh th nào. Do đó kinh t hàng hóa kíchố ượ ấ ượ ư ế ế
thích tính năng đ ng sáng t o c a ch th kinh t , kích thích vi c nâng cao ủ ể ế
ch t l ng c i ti n m u cũng nh tăng kh i l ng hàng hóa d ch v .ấ ượ ế ư ố ượ
Tr c đây các doanh nghi p c a chúng ta đ u nh ng doanh nghi p nhàướ ệ ủ
n c, c a t p th s n xu t theo ch tiêu k ho ch hoàn toàn ch lo m i côngướ ể ả ế
6
thông tin tài liệu
Lịch sử phát triển của sản xuất và đời sống xã hội của nhân loại đã và đang trải qua hai kIểu tổ chức kinh tế thích ứng với trình độ phát triển của LLSX và phân công lao động xã hội. Hai thời đại kinh tế khác hẳn nhau về chất. Đó là thời đại kinh tế tự nhiên tự cung, tự cấp và thời đại kinh tế hàng hóa mà giai đoạn cao của nó là kinh tế thị trường. Vậy vấn đề đặt ra là kinh tế thị trường là gì? Hiện nay có nhiều khái niệm khác nhau về kinh tế thị trường nhưng có thể tựu trung lại chúng ta có thể khẳng định rằng KTTT là hình thức phát triển cao của kinh tế hàng hóa trong đó từ sản xuất đến tiêu dùng đều thông qua thị trường. Nói cách khác KTTT là hình thức phát triển cao của kinh tế hàng hóa trong đó các quan hệ kinh tế đều được tiền tệ hóa kinh tế hàng hóa vận hành theo cơ chế thị trường gọi là kinh tế thị trường.
Mở rộng để xem thêm
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×