Tham khảo đề cương môn khoa học quản lý
Câu 01: Phân tích các m c tiêu, đ ng l c trong qu n lý, liên h v n đ ti nụ ộ ự ả ệ ấ ề ề
l ng và thu nh p. Nêu gi i pháp ? ươ ậ ả
BÀI LÀM
Trong ho t đ ng qu n lý thì m c tiêu và đ ng l c là hai v n đ quan tr ng nh t, quy t đ nh sạ ộ ả ụ ộ ự ấ ề ọ ấ ế ị ự
v n đ ng và phát tri n c a h th ng qu n lý. N m v ng khái ni m v m c tiêu, đ ng l c và m iậ ộ ể ủ ệ ố ả ắ ữ ệ ề ụ ộ ự ố
quan h c a chúng, nhà qu n lý s bi t cách tác đ ng hi u qu nh m thúc đ y h th ng nhanhệ ủ ả ẽ ế ộ ệ ả ằ ẩ ệ ố
chóng đ t đ c nh ng m c tiêu đã đ c xác đ nh. ạ ượ ữ ụ ượ ị
M c tiêu c a qu n lýụ ủ ả là tr ng thái t ng lai mà ch th mong mu n đ t đ c trong quá trìnhạ ươ ủ ể ố ạ ượ
v n đ ng c a h th ng t i th i gian và không gian xác đ nh. Nó là tiêu đích mà m i ho t đ ng c aậ ộ ủ ệ ố ạ ờ ị ọ ạ ộ ủ
h th ng h ng t i, nó đ nh h ng và chi ph i s v n đ ng c a toàn b h th ng qu n lý. M cệ ố ướ ớ ị ướ ố ự ậ ộ ủ ộ ệ ố ả ụ
tiêu qu n lý ph i đ c xác đ nh tr c đ chi ph i, d n d t c ch th và đ i t ng qu n lý trongả ả ượ ị ướ ể ố ẫ ắ ả ủ ể ố ượ ả
toàn b quá trình ho t đ ng. ộ ạ ộ M c tiêu trong qu n lý cũng là s n ph m qu n lý c a ch th qu nụ ả ả ẩ ả ủ ủ ể ả
lý, nó đ c xây d ng d a trên s nh n th c c a ch th qu n lý v quy lu t v n đ ng c a hượ ự ự ự ậ ứ ủ ủ ể ả ề ậ ậ ộ ủ ệ
th ng qu n lý và các v n đ có liên quanố ả ấ ề .
Vi c xác đ nh m c tiêu trong qu n lý có ý nghĩa đ c bi t quan tr ng đ i v i s t n t i và phátệ ị ụ ả ặ ệ ọ ố ớ ự ồ ạ
tri n c a toàn b h th ng qu n lý b i vì n u xác đ nh m c tiêu sai, m i ho t đ ng c a h th ngể ủ ộ ệ ố ả ở ế ị ụ ọ ạ ộ ủ ệ ố
s tr thành vô nghĩa, th m chí gây ra nh ng h u qu nghiêm tr ng. M c tiêu c a qu n lý ph iẽ ở ậ ữ ậ ả ọ ụ ủ ả ả
đ m b o tính liên t c và k th a c a h th ng; n i dung ph i rõ ràng, c th b ng các ch tiêuả ả ụ ế ừ ủ ệ ố ộ ả ụ ể ằ ỉ
đ nh l ng là ch y u; ph i tiên ti n, th hi n s ph n đ u c a các thành viên, s phát tri n c aị ượ ủ ế ả ế ể ệ ự ấ ấ ủ ự ể ủ
h th ng đ ng th i nó cũng ph i xác đ nh rõ v m t th i gian.ệ ố ồ ờ ả ị ề ặ ờ
M t khác, do qu n lý là m t ti n trình v a có tính cách tĩnh, v a có tính cách đ ng cho nên vaiặ ả ộ ế ừ ừ ộ
trò c a m c tiêu trong qu n lý cũng th hi n hai m t : tĩnh và đ ng. V m t tĩnh, khi xác đ nh củ ụ ả ể ệ ặ ộ ề ặ ị ụ
th các m c tiêu mà t ch c theo đu i thì nhà qu n lý đ t các m c tiêu đó làm n n t ng c a kể ụ ổ ứ ổ ả ặ ụ ề ả ủ ế
ho ch nh m xây d ng h th ng qu n lý. V m t đ ng, các m c tiêu qu n lý không ph i là nh ngạ ằ ự ệ ố ả ề ặ ộ ụ ả ả ữ
đi m m c c đ nh mà là linh ho t phát tri n v i nh ng k t qu mong đ i ngày càng cao h n trênể ố ố ị ạ ể ớ ữ ế ả ợ ơ
c s xem xét các ngu n l c hi n có ho c s có c a t ch c. ơ ở ồ ự ệ ặ ẽ ủ ổ ứ
M c tiêu qu n lý có nhi u lo i, nhi u c p, nhi u th b c v i nh ng kho ng th i gian khácụ ả ề ạ ề ấ ề ứ ậ ớ ữ ả ờ
nhau: có m c tiêu kinh t , m c tiêu chính tr và m c tiêu xã h i; có m c tiêu c p th p và m c tiêuụ ế ụ ị ụ ộ ụ ấ ấ ụ
c p cao; m c tiêu lâu dài và m c tiêu tr c m t, m c tiêu ch y u và m c tiêu th y u…ấ ụ ụ ướ ắ ụ ủ ế ụ ứ ế M c tiêuụ
chung t o ra nh ng ph ng h ng r ng l n cho vi c ra quy t đ nh và không thay đ i trong nhi uạ ữ ươ ướ ộ ớ ệ ế ị ổ ề
năm. Các m c tiêu t o thành m t h th ng phân c p t m c tiêu chung c a h th ng đ n m cụ ạ ộ ệ ố ấ ừ ụ ủ ệ ố ế ụ
tiêu c a b ph n, m c tiêu cá nhân và t o thành c m t h th ng m ng l i khi các m c tiêuủ ộ ậ ụ ạ ả ộ ệ ố ạ ướ ụ
đ c phát tri n, đ c ph n ánh trong các ch ng trình ph i h p ch t ch v i nhauượ ể ượ ả ươ ố ợ ặ ẽ ớ . Trong các
m c tiêu qu n lý, m c tiêu c p th p ph i ph c tùng, th ng nh t và đ nh h ng vào m c tiêu c pụ ả ụ ấ ấ ả ụ ố ấ ị ướ ụ ấ
cao; m c tiêu ng n h n ph i th ng nh t và đ nh h ng vào m c tiêu lâu dài. ụ ắ ạ ả ố ấ ị ướ ụ Vì v y, vi c c thậ ệ ụ ể
hóa h th ng m c tiêu và b o đ m s th ng nh t c a h th ng m c tiêu là trách nhi m c a cệ ố ụ ả ả ự ố ấ ủ ệ ố ụ ệ ủ ơ
quan qu n lý các c p nh m tránh tình tr ng r i lo n m c tiêu, m c tiêu c p th p và m c tiêuả ấ ằ ạ ố ạ ụ ụ ấ ấ ụ
trung gian s không h ng vào m c tiêu cu i cùng.ẽ ướ ụ ố Trong h th ng m c tiêu đó, con ng i luôn làệ ố ụ ườ
m c tiêu l n nh t, bao trùm nh t c a t t c m i lĩnh v c qu n lý. ụ ớ ấ ấ ủ ấ ả ọ ự ả
Còn đ ng l c trong qu n lýộ ự ả là nh ng y u t quy t đ nh s v n đ ng, phát tri n c a toàn bữ ế ố ế ị ự ậ ộ ể ủ ộ
h th ng qu n lý nh m h ng đ n các m c tiêu đã xác đ nh. Đ ng l c là “cái thúc đ y làm choệ ố ả ằ ướ ế ụ ị ộ ự ẩ
bi n đ i và phát tri n”, nó tác đ ng tr c ti p đ n hành vi c a cá nhân, c a t p th ; t đó t o khế ổ ể ộ ự ế ế ủ ủ ậ ể ừ ạ ả
năng th c hi n các m c tiêu đã ho ch đ nh. ự ệ ụ ạ ị
Đ ng l c có nhi u lo i khác nhau tùy theo cách ti p c n và nghiên c u, xét trên khía c nhộ ự ề ạ ế ậ ứ ạ
qu n lý thì c n chú ý đ n ả ầ ế đ ng l c bên trong và đ ng l c bên ngoài, đ ng l c tr c ti p và đ ngộ ự ộ ự ộ ự ự ế ộ
l c gián ti n, đ ng l c cá nhân, t p th và xã h i, đ ng l c v t ch t và đ ng l c tinh th nự ế ộ ự ậ ể ộ ộ ự ậ ấ ộ ự ầ . Đ ngộ
l c cá nhân trong t ch c là nh ng nhân t bên trong kích thích con ng i n l c làm vi c trongự ổ ứ ữ ố ườ ỗ ự ệ
đi u ki n cho phép nh m t o ra năng su t, hi u qu cao. Đ ng l c v t ch t là kh năng th a mãnề ệ ằ ạ ấ ệ ả ộ ự ậ ấ ả ỏ
v v t ch t, còn đ ng l c tinh th n chính là s đánh giá c a t p th , c a xã h i v ho t đ ng c aề ậ ấ ộ ự ầ ự ủ ậ ể ủ ộ ề ạ ộ ủ
cá nhân.
V m t lý lu n và th c ti n, c n ph i nhìn nh n r ng qu n lý suy cho cùng là qu n lý conề ặ ậ ự ễ ầ ả ậ ằ ả ả
ng i và thông qua n l c c a con ng i đ th c hi n m c tiêu, m c tiêu đó cũng chính là nh mườ ỗ ự ủ ườ ể ự ệ ụ ụ ằ
ph c v cho con ng i. Vì v y, xét m t cách t ng quát thì con ng i v a là m c tiêu, v a là đ ngụ ụ ườ ậ ộ ổ ườ ừ ụ ừ ộ
l c quan tr ng nh t, quy t đ nh toàn b s v n đ ng, phát tri n c a h th ng qu n lý. ự ọ ấ ế ị ộ ự ậ ộ ể ủ ệ ố ả
Có th chia ngu n đ ng l c con ng i ra thành 3 nhóm : đ ng l c hành chính - t ch c, đ ngể ồ ộ ự ườ ộ ự ổ ứ ộ
l c kinh t và đ ng l c tinh th n. Căn c trên 3 nhóm đ ng l c y, ch th qu n lý ph i bi t cáchự ế ộ ự ầ ứ ộ ự ấ ủ ể ả ả ế
tác đ ng đ kh i ngu n các đ ng l c, kích thích sáng t o, t o ra s hăng hái làm vi c c a t ngộ ể ơ ồ ộ ự ạ ạ ự ệ ủ ừ
cá nhân và h p l c c a t ch c đ h ng vào m c tiêu chung. T o đ ng l c không nh ng làợ ự ủ ổ ứ ể ướ ụ ạ ộ ự ữ
trách nhi m mà còn là m c tiêu c a qu n lý và chúng đ c th c hi n thông qua h th ng t ch cệ ụ ủ ả ượ ự ệ ệ ố ổ ứ
b máy, c ch chính sách bi n pháp và th thu t c a ch th qu n lý nh m làm cho đ i t ngộ ơ ế ệ ủ ậ ủ ủ ể ả ằ ố ượ
th c hi n m c tiêu đ t hi u qu cao. Trong th c t , nh ng ch tr ng, bi n pháp qu n lý đúngự ệ ụ ạ ệ ả ự ế ữ ủ ươ ệ ả
đ n c a ch th qu n lý nh t đ nh s đ c đón nh n tri n khai th m chí nhanh chóng bi n thànhắ ủ ủ ể ả ấ ị ẽ ượ ậ ể ậ ế
phong trào, ng c l i nh ng ch tr ng, bi n pháp qu n lý ch a khoa h c, không phù h p thìượ ạ ữ ủ ươ ệ ả ư ọ ợ
không t o ra đ ng l c, không đ c h th ng đón nh n và tri n khai.ạ ộ ự ượ ệ ố ậ ể
Gi a m c tiêu và đ ng l c trong qu n lý có m i quan h đ c bi t không tách r i nhauữ ụ ộ ự ả ố ệ ặ ệ ờ ,
không có đ ng l c s không ti p c n đ c m c tiêu. M c tiêu t o ra đ ng l c và đ ng l c làộ ự ẽ ế ậ ượ ụ ụ ạ ộ ự ộ ự
nh m đ n m c tiêu. M c tiêu đúng, t thân nó s tr thành đ ng l c, ng c l i, m c tiêu sai ho cắ ế ụ ụ ự ẽ ở ộ ự ượ ạ ụ ặ
không phù h p s tri t tiêu đ ng l c, không th t o ra s c m nh t ng h p c a c h th ng. Trongợ ẽ ệ ộ ự ể ạ ứ ạ ổ ợ ủ ả ệ ố
ho t đ ng nhà n c cũng nh ho t đ ng kinh t , văn hóa, xã h i khác, mu n có đ ng l c ph iạ ộ ướ ư ạ ộ ế ộ ố ộ ự ả
gi i quy t v n đ th a mãn nhu c u c a ng i lao đ ng và vì v y trong m c tiêu ph i ch a đ ngả ế ấ ề ỏ ầ ủ ườ ộ ậ ụ ả ứ ự
nh ng l i ích v v t ch t, tinh th n mà ng i lao đ ng đ c h ng, ph i phù h p v i ý chí,ữ ợ ề ậ ấ ầ ườ ộ ượ ưở ả ợ ớ
nguy n v ng c a ng i lao đ ng thì m i khuy n khích và t o ra đ c đ ng l c đúng đ n, thúcệ ọ ủ ườ ộ ớ ế ạ ượ ộ ự ắ
đ y kh i d y m i ti m năng c a cá nhân, t p th nh m đ t nh ng m c tiêu đ ra. Tuy nhiên vi cẩ ơ ậ ọ ề ủ ậ ể ằ ạ ữ ụ ề ệ
xác đ nh nh ng y u t đ t o thành đ ng l c thúc đ y con ng i là m t vi c khó khăn vì conị ữ ế ố ể ạ ộ ự ẩ ườ ộ ệ
ng i là m t th c th ph c t p, đ ng c c a m i cá nhân là khá ph c t p và th ng mâu thu nườ ộ ự ể ứ ạ ộ ơ ủ ỗ ứ ạ ườ ẫ
nhau.
T nh ng phân tích trên cũng cho th y r ng trong ho t đ ng qu n lý, ch th qu n lý c n ph iừ ữ ấ ằ ạ ộ ả ủ ể ả ầ ả
ki m đ nh l i các quy t đ nh qu n lý thông qua m i quan h gi a m c tiêu và đ ng l c. M t quy tể ị ạ ế ị ả ố ệ ữ ụ ộ ự ộ ế
đ nh đúng đ n, phù h p nh t đ nh s kh i ngu n đ ng l c t ng h p trong toàn b h th ng. M tị ắ ợ ấ ị ẽ ơ ồ ộ ự ổ ợ ộ ệ ố ộ
khi quy t đ nh không đ c đ i t ng ti p nhân, tri n khai, không gây “ph n ng” gì v i h th ngế ị ượ ố ượ ế ể ả ứ ớ ệ ố
qu n lý thì khi đó nhà qu n lý c n ph i xem xét l i chính b n thân quy t đ nhả ả ầ ả ạ ả ế ị
Ngày nay, các lý thuy t v đ ng l c cũng đ u coi l i ích kinh t là m t đ ng l c c b n thúcế ề ộ ự ề ợ ế ộ ộ ự ơ ả
đ y con ng i hành đ ng b i vì l i ích kinh t chính là ngu n th a mãn các nhu c u c b n và làẩ ườ ộ ở ợ ế ồ ỏ ầ ơ ả
đi u ki n góp ph n đáp ng các nhu c u c a con ng i. Vì con ng i là t ng h p các m i quanề ệ ầ ứ ầ ủ ườ ườ ổ ợ ố
h xã h i nên l i ích kinh t con ng i không ch là l i ích cá nhân mà còn là l i ích t p th vàệ ộ ợ ế ườ ỉ ợ ợ ậ ể
toàn xã h iộ
Nh chúng ta đã bi t, trong ho t đ ng qu n lý thì m c tiêu và đ ng l c là haiư ế ạ ộ ả ụ ộ ự
v n đ quan tr ng nh t, quy t đ nh s v n đ ng và phát tri n c a h th ng qu nấ ề ọ ấ ế ị ự ậ ộ ể ủ ệ ố ả
lý. V y m c tiêu và đ ng l c trong qu n lý là gì ? quan h gi a chúng ra sao?ậ ụ ộ ự ả ệ ữ
Chúng ta s l n l t phân tích đ t đó nêu lên nh ng n i dung phát huy nhân tẽ ầ ượ ể ừ ữ ộ ố
con ng i trong qu n lý.ườ ả
M c tiêu c a qu n lýụ ủ ả là tr ng thái t ng lai mà ch th mong mu n đ t đ cạ ươ ủ ể ố ạ ượ
trong quá trình v n đ ng c a h th ng t i th i gian và không gian xác đ nh. Nó làậ ộ ủ ệ ố ạ ờ ị
tiêu đích mà m i ho t đ ng c a h th ng h ng t i, nó đ nh h ng và chi ph iọ ạ ộ ủ ệ ố ướ ớ ị ướ ố
s v n đ ng c a toàn b h th ng qu n lýự ậ ộ ủ ộ ệ ố ả . M c tiêu qu n lý ph i đ c xác đ nhụ ả ả ượ ị
tr c đ chi ph i, d n d t c ch th và đ i t ng qu n lý trong toàn b quá trìnhướ ể ố ẫ ắ ả ủ ể ố ượ ả ộ
ho t đ ng. ạ ộ
M c tiêu trong qu n lý cũng là s n ph m qu n lý c a ch th qu n lý, nó đ cụ ả ả ẩ ả ủ ủ ể ả ượ
xây d ng d a trên s nh n th c c a ch th qu n lý v quy lu t v n đ ng c aự ự ự ậ ứ ủ ủ ể ả ề ậ ậ ộ ủ
h th ng qu n lý và các v n đ có liên quan. Vi c xác đ nh m c tiêu trong qu nệ ố ả ấ ề ệ ị ụ ả
lý có ý nghĩa đ c bi t quan tr ng đ i v i s t n t i và phát tri n c a toàn b hặ ệ ọ ố ớ ự ồ ạ ể ủ ộ ệ
th ng qu n lý b i vì n u xác đ nh m c tiêu sai, m i ho t đ ng c a h th ng số ả ở ế ị ụ ọ ạ ộ ủ ệ ố ẽ
tr thành vô nghĩa, th m chí gây ra nh ng h u qu nghiêm tr ng. M c tiêu qu nở ậ ữ ậ ả ọ ụ ả
lý ph i đ m b o tính liên t c và k th a c a h th ng; n i dung ph i rõ ràng, cả ả ả ụ ế ừ ủ ệ ố ộ ả ụ
th b ng các ch tiêu đ nh l ng là ch y u; ph i tiên ti n, th hi n s ph n đ uể ằ ỉ ị ượ ủ ế ả ế ể ệ ự ấ ấ
c a các thành viên, s phát tri n c a h th ng đ ng th i nó cũng ph i xác đ nhủ ự ể ủ ệ ố ồ ờ ả ị
rõ v m t th i gian.ề ặ ờ
Khi xây d ng m c tiêu, c n ph i nhìn nh n r ng qu n lý là m t ti n trình v aự ụ ầ ả ậ ằ ả ộ ế ừ
có tính cách tĩnh, v a có tính cách đ ng cho nên vai trò c a m c tiêu trong qu nừ ộ ủ ụ ả
lý cũng th hi n hai m t : tĩnh và đ ng. V m t tĩnh, khi xác đ nh c th các m cể ệ ặ ộ ề ặ ị ụ ể ụ
tiêu mà t ch c theo đu i thì nhà qu n lý đ t các m c tiêu đó làm n n t ng c aổ ứ ổ ả ặ ụ ề ả ủ
k ho ch nh m xây d ng h th ng qu n lý. V m t đ ng, các m c tiêu qu n lýế ạ ằ ự ệ ố ả ề ặ ộ ụ ả
không ph i là nh ng đi m m c c đ nh mà là linh ho t phát tri n v i nh ng k tả ữ ể ố ố ị ạ ể ớ ữ ế
qu mong đ i ngày càng cao h n trên c s xem xét các ngu n l c hi n có ho cả ợ ơ ơ ở ồ ự ệ ặ
s có c a t ch c. ẽ ủ ổ ứ
M c tiêu qu n lý có nhi u lo i, nhi u c p, nhi u th b c v i nh ng kho ngụ ả ề ạ ề ấ ề ứ ậ ớ ữ ả
th i gian khác nhau : có m c tiêu kinh t , m c tiêu chính tr , xã h i; có m c tiêuờ ụ ế ụ ị ộ ụ
c p th p và m c tiêu c p cao; m c tiêu lâu dài và m c tiêu tr c m t, m c tiêuấ ấ ụ ấ ụ ụ ướ ắ ụ
ch y u và m c tiêu th y u…M c tiêu c p th p ph i ph c tùng, th ng nh t vàủ ế ụ ứ ế ụ ấ ấ ả ụ ố ấ
đ nh h ng vào m c tiêu c p cao; m c tiêu ng n h n ph i th ng nh t và đ nhị ướ ụ ấ ụ ắ ạ ả ố ấ ị
h ng vào m c tiêu lâu dài. Vì v y, vi c c th hóa h th ng m c tiêu và b oướ ụ ậ ệ ụ ể ệ ố ụ ả
đ m s th ng nh t c a h th ng m c tiêu là trách nhi m c a c quan qu n lýả ự ố ấ ủ ệ ố ụ ệ ủ ơ ả
các c p nh m tránh tình tr ng r i lo n m c tiêu, m c tiêu c p th p và m c tiêuấ ằ ạ ố ạ ụ ụ ấ ấ ụ
trung gian s không h ng vào m c tiêu cu i cùng. Trong h th ng m c tiêu đó,ẽ ướ ụ ố ệ ố ụ
con ng i luôn là m c tiêu l n nh t, bao trùm nh t c a t t c m i lĩnh v c qu nườ ụ ớ ấ ấ ủ ấ ả ọ ự ả
lý.
Còn đ ng l cộ ự là y u t quy t đ nh s v n đ ng, phát tri n c a toàn b hế ố ế ị ự ậ ộ ể ủ ộ ệ
th ng qu n lý nh m đ t m c tiêu đã xác đ nh. Đ ng l c tác đ ng tr c ti p đ nố ả ằ ạ ụ ị ộ ự ộ ự ế ế
hành vi c a cá nhân, c a t p th ; t đó t o kh năng th c hi n các m c tiêu đãủ ủ ậ ể ừ ạ ả ự ệ ụ
ho ch đ nh. N u không có đ ng l c thì h th ng không v n đ ng, phát tri n.ạ ị ế ộ ự ệ ố ậ ộ ể
Đ ng l c có nhi u lo i khác nhau tùy theo cách ti p c n và nghiên c u : đ ngộ ự ề ạ ế ậ ứ ộ
l c v t ch t là kh năng th a mãn v v t ch t, còn đ ng l c tinh th n chính là sự ậ ấ ả ỏ ề ậ ấ ộ ự ầ ự
đánh giá c a t p th , c a xã h i v ho t đ ng c a cá nhân.ủ ậ ể ủ ộ ề ạ ộ ủ
Nh v y, xét m t cách khái quát thì con ng i v a là m c tiêu v a là đ ng l cư ậ ộ ườ ừ ụ ừ ộ ự
quan tr ng nh t, quy t đ nh s v n đ ng, phát tri n c a h th ng qu n lý. Đọ ấ ế ị ự ậ ộ ể ủ ệ ố ả ể
phát huy ngu n l c con ng i, ng i ta có th chia thành 03 ngu n đ ng l c nhồ ự ườ ườ ể ồ ộ ự ỏ
h n đó là đ ng l c hành chính t ch c, đ ng l c kinh t , đ ng l c tinh th n. Doơ ộ ự ổ ứ ộ ự ế ộ ự ầ
đó ch th qu n lý ph i bi t kh i ngu n các đ ng l c sáng t o, t o ra h p l củ ể ả ả ế ơ ồ ộ ự ạ ạ ợ ự
c a các h p đ ng đ h ng vào m c tiêu chung. ủ ợ ồ ể ướ ụ
Nh v y, ư ậ gi a m c tiêu và đ ng l c trong qu n lý có m i quan h đ cữ ụ ộ ự ả ố ệ ặ
bi t không tách r i nhauệ ờ . Không có đ ng l c s không ti p c n đ c m c tiêu.ộ ự ẽ ế ậ ượ ụ
Mu n có đ ng l c ph i gi i quy t v n đ th a mãn nhu c u c a ng i lao đ ngố ộ ự ả ả ế ấ ề ỏ ầ ủ ườ ộ
và v n đ g c đó là m c tiêu. M c tiêu t o ra đ ng l c, và đ ng l c là nh m đ nấ ề ố ụ ụ ạ ộ ự ộ ự ắ ế
m c tiêu. M c tiêu đúng, t thân nó s tr thành đ ng l c. Ng c l i, m c tiêuụ ụ ự ẽ ở ộ ự ượ ạ ụ
sai, ho c không phù h p s tri t tiêu đ ng l c, không th t o ra s c m nh t ngặ ợ ẽ ệ ộ ự ể ạ ứ ạ ổ
h p c a c h th ng. Trong th c t , nh ng ch tr ng, bi n pháp qu n lý đúngợ ủ ả ệ ố ự ế ữ ủ ươ ệ ả
đ n c a ch th nh t đ nh s đ c đón nh n, tri n khai, th m chí nhanh chóngắ ủ ủ ể ấ ị ẽ ượ ậ ể ậ
bi n thành m t phong trào sôi đ ng; ng c l i, nh ng ch tr ng, bi n phápế ộ ộ ượ ạ ữ ủ ươ ệ
qu n lý ch a khoa h c, không phù h p s không t o ra đ ng l c, không đ c hả ư ọ ợ ẽ ạ ộ ự ượ ệ
th ng đón nh n và tri n khai. ố ậ ể
Trong m c tiêu ph i ch a đ ng nh ng l i ích v v t ch t và tinh th n c aụ ả ứ ự ữ ợ ề ậ ấ ầ ủ
ng i lao đ ng cho nên m c tiêu ph i phù h p v i ý chí, nguy n v ng c a ng iườ ộ ụ ả ợ ớ ệ ọ ủ ườ
lao đ ng thì m i t o ra đ c đ ng l c đúng đ n. Vì th ph i chú ý đ n nhân tộ ớ ạ ượ ộ ự ắ ế ả ế ố
con ng i và phát huy nhân t con ng i. Hay nói cách khác, m c tiêu là c sườ ố ườ ụ ơ ở
ch đ o và đ nh h ng c a h th ng và quá trình th c hi n m c tiêu là quá trìnhỉ ạ ị ướ ủ ệ ố ự ệ ụ
t o ra đ ng l c tr c ti p đ th c hi n m c tiêu đã xác đ nh. Đ ng l c này đ cạ ộ ự ự ế ể ự ệ ụ ị ộ ự ượ
hình thành trên c s gi i quy t thõa mãn nh ng nhu c u v v t ch t và tinh th nơ ở ả ế ữ ầ ề ậ ấ ầ
c a ng i lao đ ng. Do đó khi xác đ nh n i dung m c tiêu c n ph n ánh nh ngủ ườ ộ ị ộ ụ ầ ả ữ
l i ích kinh t mà t p th và cá nhân đ c h ng đ t đó t o đ ng l c cho quáợ ế ậ ể ượ ưở ể ừ ạ ộ ự
trình th c hi n m c tiêu. M c tiêu đúng, t nó tr thành đ ng l c. M c tiêu saiự ệ ụ ụ ự ở ộ ự ụ
ho c không phù h p s tri t tiêu đ ng l c, không t o ra s c m nh t ng h p c aặ ợ ẽ ệ ộ ự ạ ứ ạ ổ ợ ủ
c h th ng.ả ệ ố
Vì v y, trong ho t đ ng qu n lý, ch th qu n lý có th ki m đ nh l i các quy tậ ạ ộ ả ủ ể ả ể ể ị ạ ế
đ nh qu n lý thông qua m i quan h gi a m c tiêu và đ ng l c : “ị ả ố ệ ữ ụ ộ ự m t quy t đ nhộ ế ị
đúng đ n, phù h p nh t đ nh s kh i ngu n đ ng l c sáng t o trong toàn b hắ ợ ấ ị ẽ ơ ồ ộ ự ạ ộ ệ
th ng; khi m t quy t đ nh không đ c đ i t ng ti p nhân, tri n khai, không gâyố ộ ế ị ượ ố ượ ế ể
“ph n ng” gì v i h th ng qu n lý, khi đó r t c n ph i xem xét l i chính b n thânả ứ ớ ệ ố ả ấ ầ ả ạ ả
quy t đ nhế ị .”
- N i dung phát huy nhân t con ng iộ ố ườ
Qu n lý suy cho cùng là qu n lý con ng i đ ph c v cho con ng i. Cho nênả ả ườ ể ụ ụ ườ
ph i phát huy nhân t con ng i trong qu n lý. Nhà qu n lý c n ph i th c hi nả ố ườ ả ả ầ ả ự ệ
nh ng n i dung căn b n sau:ữ ộ ả
+ Vi c phát huy ti m năng c a cá nhân ph i đ t trong m i quan ch t ch gi aệ ề ủ ả ặ ố ặ ẽ ữ
cá nhân, t p th và xã h i, không th tách r i ra. Ti m năng c a con ng i c nậ ể ộ ể ờ ề ủ ườ ầ
thi t và có th đ c xem xét t ng cá nhân trong quan h v i c ng đ ng nh ngế ể ượ ở ừ ệ ớ ộ ồ ư
t p th , xã h i ph i t o đi u ki n đ cho cá nhân đ c phát tri n.ậ ể ộ ả ạ ề ệ ể ượ ể
+ Quan tâm và phát huy nhân t con ng i là đáp ng nh ng nhu c u chínhố ườ ứ ữ ầ
đáng c a con ng i, t o đi u ki n cho m i ng i đ c c ng hi n nhi u h n.ủ ườ ạ ề ệ ọ ườ ượ ố ế ề ơ
Con ng i luôn có tính t ch r t cao trong m i ho t đ ng, h có kh năng sángườ ự ủ ấ ọ ạ ộ ọ ả
t o vô cùng to l n. Do đó, đ phát huy ti m năng c a con ng i thì ch th qu nạ ớ ể ề ủ ườ ủ ể ả
lý ph i đ a ra nh ng gi i pháp đ th c hi n th a mãn nhu c u chính đáng c aả ư ữ ả ể ự ệ ỏ ầ ủ
các t p th ng i lao đ ng trong c đ i s ng v t ch t và tinh th n.ậ ể ườ ộ ả ờ ố ậ ấ ầ
+ Qu n lý trong ch đ XHCN, t trong b n ch t c a mình đã luôn luôn vì conả ế ộ ừ ả ấ ủ
ng i, đ cao và phát huy nhân t con ng i. Đi u đó v a phù h p v i xu h ngườ ề ố ườ ề ừ ợ ớ ướ
c a th i đ i, v a th hi n b n ch t u vi t c a ch đ XHCN.ủ ờ ạ ừ ể ệ ả ấ ư ệ ủ ế ộ
+ M c dù có tính t ch r t cao trong m i ho t đ ng nh ng h cũng có th pháặ ự ủ ấ ọ ạ ộ ư ọ ể
ho i không nh , có th n y sinh nhi u hi n t ng tiêu c c đòi h i ph i phát hi nạ ỏ ể ả ề ệ ượ ự ỏ ả ệ
và ngăn ch n cho nên đòi h i ph i hoàn thi n co ch chính sách qu n lý đ phátặ ỏ ả ệ ế ả ể
huy ti m năng con ng i trong qu n lý.ề ườ ả
+ Đ ng ta t khi thành l p cho đ n nay luôn đ cao vai trò c a con ng i, luônả ừ ậ ế ề ủ ườ
đ u tranh vì đ i s ng v t ch t và tinh th n c a ng i lao đ ng. Ngày nay, conấ ờ ố ậ ấ ầ ủ ườ ộ
ng i càng đ c đ cao h n, đ c th hi n rõ h n trong đ ng l i đ i m i cũngườ ượ ề ơ ượ ể ệ ơ ườ ố ổ ớ
nh các bi n pháp qu n lý c a Đ ng và Nhà n c.ư ệ ả ủ ả ướ
- Quan h gi a con ng i và h th ng qu n lýệ ữ ườ ệ ố ả : quan h gi a con ng i vàệ ữ ườ
h th ng qu n lý nói chung, qu n lý kinh t - xã h i nói riêng là m i quan h đ cệ ố ả ả ế ộ ố ệ ặ
bi t :ệ
+ Con ng i sáng t o ra m i h th ng qu n lý, tr c ti p v n hành, đ i m i,ườ ạ ọ ệ ố ả ự ế ậ ổ ớ
hoàn thi n nó nh ng l i b h th ng qu n lý chi ph i tr l i r t m nh m .ệ ư ạ ị ệ ố ả ố ở ạ ấ ạ ẽ
+ H th ng qu n lý khoa h c, dân ch là s n ph m c a trí tu t p th , có tácệ ố ả ọ ủ ả ẩ ủ ệ ậ ể
đ ng kh i ngu n m i đ ng l c, khuy n khích m i tài năng sáng t o.ộ ơ ồ ọ ộ ự ế ọ ạ
+ H th ng qu n lý quan liêu, m t dân ch s kìm hãm s sáng t o, làm thuiệ ố ả ấ ủ ẽ ự ạ
ch t m i tài năng. Nguy hi m h n là h th ng đó s nuôi d ng và ti p t c s nộ ọ ể ơ ệ ố ẽ ưỡ ế ụ ả
sinh ra con ng i và b máy quan liêu h n. Đây là “vòng xoáy” nguy hi m đ i v iườ ộ ơ ể ố ớ
m i qu c gia. Th c t chúng ta đã có th i kỳ r i vào “vòng xoáy” nguy hi m đóọ ố ự ế ờ ơ ể
nên Đ ng, Nhà n c ta đã ch t đ t, phá v “vòng xoáy” nguy hi m c a h th ngả ướ ặ ứ ỡ ể ủ ệ ố
qu n lý quan liêu, xây d ng h th ng qu n lý khoa h c, dân ch , đúng đ n h n.ả ự ệ ố ả ọ ủ ắ ơ
Tóm l iạ: Đ góp ph n th c hi n t t vi c phát huy nhân t con ng i trong qu nể ầ ự ệ ố ệ ố ườ ả
lý thì nhà qu n lý ph i: T ch c b máy khoa h c, ti n b ; xây d ng 1 c chả ả ổ ứ ộ ọ ế ộ ự ơ ế
t o đ c đ ng l c cho quá trình phát tri n: c ch phát hi n nhu c u; c chạ ượ ộ ự ể ơ ế ệ ầ ơ ế
đ nh h ng đi u ch nh nhu c u; c ch t ch c th c hi n nh ng nhu c u chínhị ướ ề ỉ ầ ơ ế ổ ứ ự ệ ữ ầ
đáng c a con ng i trong quá trình phát tri n đ t o ra m c tiêu, đ ng l c.ủ ườ ể ể ạ ụ ộ ự
Liên h th c ti n vi c gi i quy t v n đ trên đ n vệ ự ễ ệ ả ế ấ ề ở ơ ị (nh n th c quanậ ứ
đi m v vai trò con ng i đ n v )ể ề ườ ở ơ ị
Câu 2: Phân tích ch ng minh s c n thi t khách quan v n d ng nguyên t cứ ự ầ ế ậ ụ ắ
t p trung dân ch . Liên h vi c v n d ng nguyên t c trên ?ậ ủ ệ ệ ậ ụ ắ
BÀI LÀM
Nh n th c và v n d ng các quy lu t trong qu n lý là m t quá trình đi t cáiậ ứ ậ ụ ậ ả ộ ừ
chung đ n cái riêng, t tr u t ng đ n c th đ đ ra các nguyên t c c a qu nế ừ ừ ượ ế ụ ể ể ề ắ ủ ả
lý. Các nguyên t c qu n lý là các quy t c chu n m c, ch đ o nh ng ng i qu nắ ả ắ ẩ ự ỉ ạ ữ ườ ả
lý ph i tuân th trong quá trình qu n lý. Các nguyên t c qu n lý do con ng iả ủ ả ắ ả ườ
đ nh ra, v a ph n ánh các quy lu t khách quan nh ng cũng mang d u n chị ừ ả ậ ư ấ ấ ủ
quan c a con ng i. Trong l ch s ho t đ ng qu n lý, ng i ta đã đ a ra nhi uủ ườ ị ử ạ ộ ả ườ ư ề
nguyên t c qu n lý và m i lĩnh v c ho t đ ng l i có nh ng nguyên t c qu n lýắ ả ỗ ự ạ ộ ạ ữ ắ ả
đ c thù.ặ
Sau đây chúng ta s phân tích n i dung c a nguyên t c t ch c c b n c aẽ ộ ủ ắ ổ ứ ơ ả ủ
qu n lý, đó là nguyên t c t p trung dân ch , đ t đó liên h vi c v n d ngả ắ ậ ủ ể ừ ệ ệ ậ ụ
nguyên t c trên trong qu n lý đ n v mình đang công tác.ắ ả ở ơ ị
Tr c h t, chúng ta c n ph i hi u nguyên t c t p trung dân ch là gì ? C sướ ế ầ ả ể ắ ậ ủ ơ ở
hình thành nguyên t c t p trung dân ch , n i dung, yêu c u và các đi u ki nắ ậ ủ ộ ầ ề ệ
th c hi n nguyên t c t p trung dân ch . ự ệ ắ ậ ủ
1. Khái ni m chung : ệ
Nguyên t c t p trung dân ch là nguyên t c t ch c c b n c a qu n lý, ph nắ ậ ủ ắ ổ ứ ơ ả ủ ả ả
ánh m i quan h gi a ch th và đ i t ng qu n lý cũng nh yêu c u và m cố ệ ữ ủ ể ố ượ ả ư ầ ụ
tiêu c a qu n lý. ủ ả
2. S c n thi t khách quan v n d ng nguyên t c t p trung dân chự ầ ế ậ ụ ắ ậ ủ
C s hình thành c a nguyên t c t p trung dân ch là xu t phát t yêu c uơ ở ủ ắ ậ ủ ấ ừ ầ
đ m b o hi u qu trong ho t đ ng c a h th ng qu n lý. Trong th c ti n, khiả ả ệ ả ạ ộ ủ ệ ố ả ự ễ
ng i qu n lý th c hi n mô hình phi dân ch thì s d n đ n h th ng chuyênườ ả ự ệ ủ ẽ ẫ ế ệ ố
quy n, đ c đoán, quan liêu d n đ n trong ho t đ ng c a h th ng không có hi uề ộ ẫ ế ạ ộ ủ ệ ố ệ
qu . N u th c hi n h th ng phi t p trung thì s d n đ n s r i lo n trong hả ế ự ệ ệ ố ậ ẽ ẫ ế ự ố ạ ệ
th ng s đ a đ n tình tr ng t phát, h n lo n, t do cô chính ph làm cho ho tố ẽ ư ế ạ ự ỗ ạ ự ủ ạ
đ ng c a h th ng qu n lý cũng không có hi u qu .ộ ủ ệ ố ả ệ ả
C s hình thành nguyên t c t p trung dân ch đó là khách quan; th nh t,ơ ở ắ ậ ủ ứ ấ
xu t phát t vai trò và v trí c a Nhà n c trong qu n lý, t s phát tri n c a trìnhấ ừ ị ủ ướ ả ừ ự ể ủ
đ LLSX và t ng ng v i nó là trình đ phân công lao đ ng và h p tác lao đ ng.ộ ươ ứ ớ ộ ộ ợ ộ
- T i sao ph i v n d ng nguyên t c t p trung dân ch : dân ch là khuy nạ ả ậ ụ ắ ậ ủ ủ ế
khích s tham gia ---> th gi i hi n nay bi n đ i r t nhanh, r t nhi u thông tin, sự ế ớ ệ ế ổ ấ ấ ề ự
ki n, tình hu ng m i phát sinh mà nhà lãnh đ o không th bi t h t m i cái, gi iệ ố ớ ạ ể ế ế ọ ả
quy t h t m i vi c, do đó ph i có s tham gia đóng góp ý ki n c a m i ng i. ế ế ọ ệ ả ự ế ủ ọ ườ
Xu t phát t nhu c u đ m b o hi u qu trong ho t đ ng c a h th ng qu n lý,ấ ừ ầ ả ả ệ ả ạ ộ ủ ệ ố ả
đi u này di n ra b i l n n kinh t nhi u thành ph n, có s phân công lao đ ngề ễ ở ẽ ề ế ề ầ ự ộ
cao, n y sinh ra yêu c u ph i t ch c h p tác trong lao đ ng b o đ m cho m i cáả ầ ả ổ ứ ợ ộ ả ả ọ
nhân, m i doanh nghi p có tính t ch đ ng trong s n xu t kinh doanh, nh mỗ ệ ự ủ ộ ả ấ ằ
phát huy nhân t t i cao : kh năng, tính năng đ ng sáng t o trong th c hi n m iố ố ả ộ ạ ự ệ ọ
công vi c. Trong quá trình h p tác lao đ ng đó ph i có tính dân ch , tuy nhiênệ ợ ộ ả ủ
m i ho t đ ng trong h th ng đ u ph i đ m b o h ng đ n m c tiêu chung nh tọ ạ ộ ệ ố ề ả ả ả ướ ế ụ ấ
mà Đ ng ta xác đ nh nh m b o đ m s n đ nh trong quá trình đi đ n m c tiêu,ả ị ằ ả ả ự ổ ị ế ụ
tránh sai l ch đ nh h ng xã h i ch nghĩa, do đó đòi h i v a ph i có dân ch .ệ ị ướ ộ ủ ỏ ừ ả ủ
Nguyên t c t p trung dân ch còn xu t phát t vai trò và đ a v c a nhà n cắ ậ ủ ấ ừ ị ị ủ ướ
trong qu n lý. Trong xã h i xã h i ch nghĩa, d a trên ch đ công h u v t li uả ộ ộ ủ ự ế ộ ữ ề ư ệ
s n xu t ch y u, chính b n thân nó đ nh ra yêu c u ph i qu n lý t p trung trongả ấ ủ ế ả ị ầ ả ả ậ
n n kinh t , vì nh ng t li u s n xu t ch y u n m trong tay nhà n c nên yêuề ế ữ ư ệ ả ấ ủ ế ằ ướ
c u ph i đ c nhà n c qu n lý t p trung m i phát huy đ c tác d ng, hi u qu ầ ả ượ ướ ả ậ ớ ượ ụ ệ ả
M t khác, ch đ công h u cũng n y sinh yêu c u dân ch trong qu n lý. Vìặ ế ộ ữ ả ầ ủ ả
nhà n c qu n lý, nh ng trao quy n s d ng nh ng t li u s n xu t ch y u đóướ ả ư ề ử ụ ữ ư ệ ả ấ ủ ế
cho các ngành, các đ a ph ng, đ n v nên đòi h i ph i dân ch đ các ngành,ị ươ ơ ị ỏ ả ủ ể
các đ a ph ng, các đ n v đó phát huy đ c tính năng đ ng sáng t o, khai thácị ươ ơ ị ượ ộ ạ
có hi u qu các c s hình thành.ệ ả ơ ở
Nguyên t c t p trung dân ch còn do s phát tri n c a l c l ng s n xu tắ ậ ủ ự ể ủ ự ượ ả ấ
mang tính ch t xã h i hóa, ph i huy đ ng r ng rãi các ngu n ti m năng và ngu nấ ộ ả ộ ộ ồ ề ồ
l c trong n n kinh t qu c dân, nên v a ph i có t p trung đ tránh m i th t thoát,ự ề ế ố ừ ả ậ ể ọ ấ
lãng phí, v a ph i có tính dân ch đ huy đ ng đ c m c t i đa.ừ ả ủ ể ộ ượ ứ ố
3. N i dung và yêu c u c a t p trung dân ch :ộ ầ ủ ậ ủ
Nh v y, t c s khách quan c a vi c hình thành nguyên t c t p trung dânư ậ ừ ơ ở ủ ệ ắ ậ
ch , khi th c hi n nguyên t c này chúng ta ph i đ m b o các yêu c u và n iủ ự ệ ắ ả ả ả ầ ộ
dung sau:
- C n ph i đ m b o s k t h p ch t ch gi a t p trung và dân ch trong qu nầ ả ả ả ự ế ợ ặ ẽ ữ ậ ủ ả
lý, t c là đ m b o s k t h p gi a n i dung l nh đ o th ng nh t c a c quanứ ả ả ự ế ợ ữ ộ ả ạ ố ấ ủ ơ
qu n lý v i tính ch đ ng sáng t o c a c s , c a t p th ng i lao đ ng trongả ớ ủ ộ ạ ủ ơ ở ủ ậ ể ườ ộ
h th ng nh m đ m b o tính th ng nh t và hi u qu trong ho t đ ng c a hệ ố ằ ả ả ố ấ ệ ả ạ ộ ủ ệ
th ng t ch c qu n lý. Y u t dân ch là đ phát huy hi u qu cao nh t trongố ổ ứ ả ế ố ủ ể ệ ả ấ
quá trình phát tri n cho nên ph i k t h p nhu n nhuy n c hai y u t trên trongể ả ế ợ ầ ễ ả ế ố
qu n lý, thông qua s k t h p đó đ đ m b o s th ng nh t ý chí trong h th ngả ự ế ợ ể ả ả ự ố ấ ệ ố
qu n lý d n đ n đ m b o hi u qu cao. Đó là m c tiêu cao nh t trong quá trìnhả ẫ ế ả ả ệ ả ụ ấ
qu n lý. ả
có thể bạn quan tâm
Tham khảo Giáo trình quản trị sản xuất đại cương
158
1.221
385
Bài giảng, giáo trình
158
(New)
Tham khảo đề cương ôn tập môn ngân sách nhà nước
22
692
292
Đề thi, bài tập
22
(New)
Tham khảo đề cương nguyên lý kế toán của ĐH KTQD
14
1.448
401
Tài liệu kinh tế khác
14
(New)
Tham khảo đề cương bài giảng môn lý thuyết tài chính tiền tệ
108
1.298
306
Bài giảng, giáo trình
108
(New)
Bài tập tham khảo môn kế toán quản trị
26
795
331
Đề thi, bài tập
26
(New)
Tham khảo lý thuyết quản trị học
184
931
640
Bài giảng, giáo trình
184
(New)
Tham khảo bài tập tình huống quản trị học
33
1.617
477
Đề thi, bài tập
33
(New)
Tham khảo bộ câu hỏi đúng sai giải thích môn quản trị học
9
5.308
1.567
Đề thi, bài tập
9
(New)
thông tin tài liệu
Câu 01: Phân tích các mục tiêu, động lực trong quản lý, liên hệ vấn đề tiền lương và thu nhập. Nêu giải pháp ?
Mở rộng để xem thêm
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
