DANH MỤC TÀI LIỆU
Thành phố carbon thấp - Tương lai của các Thành phố Việt Nam
Thành ph carbon th p - T ng lai c a các đô th Vi t Nam ươ ị ệ
Bi n đ i khí h u ngày càng tr nên kh c nghi t và là m i quan tâm chung c a ế ổ
nhân lo i. Phát tri n đô th carbon th p là m t bi n pháp quan tr ng đ ngăn ộ ệ
ch n l ng khí th i carbon dioxide. Các n c trên th gi i đã đ t đ n m t s ượ ướ ế ế ộ ự
đ ng thu n v v n đ này. Vi t Nam không ngo i l , là m t n c đang phát ề ấ ướ
tri n và đang v n d ng mô hình công nghi p truy n th ng th i carbon cao. ậ ụ
Trong bài báo, tác gi xin đ c p đ n đô th carbon th p trong xu h ng m i. ề ậ ế ướ
Trong đó đ a ra quan đi m v đô th carbon th p và nh ng bi n pháp phát tri n ư ể ề
đô th c a các n c trên th gi i theo xu h ng carbon th p. K t qu nghiên ị ủ ướ ế ướ ế
c u có th s d ng cho vi c nghiên c u chi n l c phát tri n thành ph carbon ể ử ế ượ
th p t i Đà N ng và nh ng vùng có đi u ki n t ng t . ươ
B I C NH NGHIÊN C U
Bi n đ i khí h u là m t trong nh ng thách th c l n nh t đ i v i nhân lo i. Nó ế ứ ớ
đã tr thành m t v n đ quan tâm chung c a c ng đ ng qu c t , và s bi n đ i ố ế ế
ngày càng tr nên kh c nghi t c a khí h u trái đ t đã làm cho th gi i càng quan ệ ủ ế
tâm m nh m đ n v n đ phát tri n b n v ng. Đ i phó v i bi n đ i khí h u, ế ấ ề ể ề ữ ế ổ
kh ng ch vi c th i khí gây hi u ng nhà kính là trách nhi m chung c a nhân ế ệ ứ
lo i, đ thúc đ y phát tri n thành ph carbon th p là m t bi n pháp quan tr ng ạ ể
đ ngăn ch n l ng khí th i carbon dioxide và các d n xu t carbon sinh ra t ặ ượ
s n xu t công nghiêp và sinh ho t đô th , các n c trên th gi i hi n nay đã đ t ướ ế ớ
đ n m t s đ ng thu n v v n đ này. Đ gi i quy t nh ng mâu thu n trong ế ự ồ ề ấ ế
vi c phát tri n kinh t và môi tr ng sinh thái, chính ph các n c trên th gi i ế ườ ướ ế ớ
đã th ng nh t ch n vi c tiêu th năng l ng th p, ô nhi m th p và l ng khí ấ ọ ượ ượ
th i th p làm tham s c s c a quá trình phát tri n n n kinh t carbon th p. ơ ở ế
Nh m tăng c ng h p tác qu c t các n c trên th gi i đ ch ng l i bi n ườ ế ở ướ ế ế
đ i khí h u, c n thúc đ y phát tri n và xúc ti n các công ngh carbon th p, b o ậ ầ ế
t n tài nguyên, b o v môi tr ng s ng. Khó khăn nh t trong vi c phát tri n ả ệ ườ
thành ph carbon th p là ch a có tiêu chí, quy chu n, quy ph m liên quan đ n ấ ư ế
v n đ tùy theo nh n th c và hi u bi t, th c tr ng c a t ng qu c gia s ế ủ ừ
nh ng ng x riêng cho t ng thành ph . Theo k ho ch phát tri n Vi t Nam ữ ứ ế ạ
đ n năm 2020 c a chính ph thì Vi t Nam s tr thành m t qu c gia công ế ẽ ở
nghi p hi n đ i hóa. V i xu h ng c a th gi i v bi n đ i khí h u và trào l u ướ ế ớ ề ế ư
phát tri n theo h ng carbon th p đang là h ng đi m i c a các đô th . ướ ướ ớ ủ
Hi n nay, ph m vi th c hi n vi c phát tri n carbon th p ngày càng m r ng, bao ở ộ
g m các lĩnh v c nh kinh t carbon th p, giao thông carbon th p, đ i s ng ư ế ờ ố
carbon th p, xanh hóa đô th carbon th p, công nghi p carbon th p, công ngh ị ấ
carbon th p, ki n trúc carbon th p, vv.., t t c đ u chú tr ng vào vi c s d ng ế ả ề ử ụ
1
tài nguyên, năng l ng và khí th i carbon mà chi n l c phát tri n thành ph ượ ế ượ
carbon th p quan tâm. Tuy nhiên v n d ng vào phát tri n thành ph carbon th p ậ ụ
Vi t Nam còn nhi u v n đ t n t i và thách th c. ề ồ
T NG QUAN V CÁC ĐÔ TH VI T NAM Ị Ệ
các đô th Vi t Nam hi n nay, quá trình đô th hoá di n ra h t s c nhanh ế ứ
chóng, đ c bi t các thành ph l n nh Hà N i, Đà N ng và Thành ph H Chí ệ ở ố ớ ư
Minh.
Theo đánh giá chung phát tri n đô th hóa Vi t Nam trong giai đo n v a qua có ạ ừ
nhi u chuy n bi n s l ng. T năm 1990 các đô th Vi t Nam b t đ u phát ế ố ượ
tri n, lúc đó c n c m i có kho ng 500 đô th (t l đô th hoá vào kho ng 17- ướ ỷ ệ
18%), đ n năm 1999 sau 10 năm c n c có 629 đô th và đ n nay c n c có ế ả ướ ế ả ướ
787 đô th , trong đó có 02 đô th đ c bi t, 15 đô th lo i I, 25 đô th lo i II, 42 đô ị ạ ị ạ
th lo i III, 75 đô th lo i IV và 628 đô th lo i V. Đô th hóa m nh m t i các đô ị ạ ị ạ ị ạ
th l n đang t o hi u ng thúc đ y đô th hóa nhanh lan to di n r ng trên ph mị ớ
vi các t nh, các vùng và c n c. Các đô th Vi t Nam đang n l c phát tri n, ướ ỗ ự
nâng t m cao v i ki n trúc hi n đ i. ế ệ ạ
Theo d báo, t l đô th hoá c a Vi t Nam vào năm 2020 s đ t kho ng 40%, ỷ ệ
t ng đ ng v i s dân c sinh s ng t i đô th chi m trên 45 tri u dân. Vi t ươ ươ ớ ố ư ế
Nam c n có kho ng đ t đô th l n, nh ng hi n nay di n tích đ t đô th Vi t ư ị ở
Nam còn r t th p. V i t c đ phát tri n và dân s đô th nh v y, Vi t Nam s ư ậ
ph i đ i m t v i ngày càng nhi u v n đ ph c t p phát sinh t s bùng n c a ề ấ ề ứ
các thành ph và quá trình đô th hoá. Nh công nghi p theo ki u cũ th i carbon ư ể ả
cao gây ô nhi m môi tr ng, các đô th đ c xây d ng t gây khói b i, ô ườ ượ ồ ạ
nhi m môi tr ng, ô nhi m ti ng n, ách t c giao thông, ô nhi m ngu n n c ườ ế ồ ồ ướ
do nhi u nguyên nhân, thi u nhi u m ng xanh, thi u đ ng b , th ng nh t gi a ế ế ồ
các bên trong quá trình qu n lý và ki m soát phát tri n đã làm cho c nh quan đô ả ể
th tr nên x u xí, h n t p, đe d a đ n y u t phát tri n b n v ng. v n đ di ế ế ể ề ữ ấ ề
dân t nông thôn ra thành th , làm cho m t đ dân s thành th tăng cao; v n đ ố ở
gi i quy t công ăn vi c làm, th t nghi p t i ch , nhà và t n n xã h i làm cho ế ệ ạ
tr t t xã h i n i đô ngày càng thêm ph c t p; v n đ nhà và qu n lý tr t t ự ộ ề ở
an toàn xã h i đô th b c xúc tr nên x u đi... Vi t Nam đang đ ng tr c ộ ở ướ
nh ng thách th c v vi c đ m b o ch t l ng cu c s ng cho ng i dân, tính ấ ượ ườ
c nh tranh v m t kinh t c a các trung tâm đô th cũng nh ngu n tài nguyên b ế ủ ư
s d ng c n ki t. Nh v y đ ng tr c nh ng v n n n toàn c u, tr c nh ng ử ụ ư ậ ướ ướ
th c tr ng còn t n đ ng c a các n c đang phát tri n nh Vi t Nam thì phát ướ ư ệ
2
tri n đô th carbon th p nh m gi i quy t v n n n ô nhi m là t ng lai c a các ế ẫ ươ
đô th , là theo xu th th i đ i. ế
QUAN ĐI M V ĐÔ TH CARBON TH PỂ Ề
1. Ngu n g c và b i c nh ra đ i
T 20 năm qua, chính ph các n c trên toàn th gi i đã n l c không ng ng đ ướ ế ỗ ự
phát tri n v n đ bi n đ i khí h u t Khung công c c a Liên h p qu c năm ể ấ ề ế ổ ướ
1992 "Bi n đ i khí h uế ". Khái ni m thành ph carbon th p đ c kh i x ng ượ ở ướ
l n đ u tiên trên lĩnh v c phát tri n kinh t . Đ n năm 2003, chính ph Anh công ế ế
b "Năng l ng tr ngượ "[1]. L n đ u tiên đ xu t m t khái ni m "ầ ầ ề ấ n n kinh t ề ế
carbon th p". Qua đó, đã ch ra n n kinh t carbon th p là thông qua vi c tiêu ỉ ề ế
hao tài nguyên t nhiên và ô nhi m môi tr ng m c th p nh t trong khi đó ườ ở ứ
kinh t đ t đ c càng nhi u, thông qua vi c t o nên tiêu chu n đ i s ng càng ế ạ ượ
cao và ch t l ng m c s ng càng t t, cu i cùng khái ni m carbon th p t lĩnh ấ ượ
v c phát tri n kinh t phát r ng đ n lĩnh v c đ i s ng xã h i và đô th , và đã ể ế ế ự
đ c c ng đ ng th gi i đón nh n và h ng ng. Đ n năm 2005 hai n c đã ượ ế ớ ưở ế ướ
ký "Ngh đ nh th Kyotoị ị ư ", trong năm này, th gi i đã thành l p C40 (ế ớ Large Cities
Climate Leadership Group) Liên minh lãnh đ o khí h u các thành ph trên th ạ ậ ế
3
gi i, và các thành viên c a thành ph đ thúc đ y phát tri n carbon th p th ng ố ể ườ
ti n hành thăm dò và th c hành. T năm 2007 c a "ế L trình Bali" (Bali
roadmaps) cho đ n H i ngh bi n đ i khí h u c a Liên H p Qu c năm 2009 t i ế ị ế
Copenhagen ti p t c kh i d y s ph n ng c a con ng i v i bi n đ i khí h u,ế ụ ơ ứ ủ ườ ế
b o v môi tr ng toàn c u, s phát tri n c a m t n n kinh t carbon th p và ý ườ ộ ề ế
th c trách nhi m và c ng đ ng. V gi i h c thu t, t ch c th gi i và chính ề ớ ọ ế ớ
ph các n c t năm 2007 đã b t đ u quan tâm đ n khái ni m “ ướ ừ ế đô th carbon
th p”.
2. Ý nghĩa th i đ i c a thành ph carbon th p ạ ủ
Đ ng t ng vĩ mô mà nói, phát tri n đô th carbon th p s thông qua gi m thi u ở ầ
tiêu hao năng l ng và phát th i khí nhà kính, gi m thi u hi n t ng m lên c aượ ệ ượ
khí h u toàn c u d a vào ti n trình di n bi n bi n đ i, gi m thi u tri t tiêu các ế ễ ế ế
ô nhi m toàn c u t n g c t cái nguyên nhân s n sinh ra nguyên nhân cho vi c ố ừ
bi n đ i khí h u, góp ph n c i thi n môi tr ng sinh thái toàn c u mang đ n cế ầ ả ườ ế ơ
h i, đ i s ng t t đ p cho c dân toàn c u đó là đi u mong mu n c a m t thành ờ ố ư
ph carbon th p.
Đ ng t ng gi a, phát tri n đô th carbon s thay đ i ph ng th c tăng tr ng ở ầ ươ ưở
kinh t đô th , nâng cao năng l c c nh tranh kinh t đô th , vì phát tri n b n ế ị ế ị
v ng c a n n kinh t đô th th m chí phát tri n toàn di n đô th mang đ n đ ng ế ị ậ ế
l c thúc đ y m nh m .
Đ ng t ng vi mô, phát tri n đô th carbon th p s mang đ n đ ng l c và th i ở ầ ế
c chuy n đ i ph n l n t không gian, ph ng th c đ i s ng v.v.. các m t đô ơ ươ ờ ố
th , đ a t i s g ng s c m nh m vì đô th phát tri n h ng t i môi tr ng sinh ư ự ắ ướ ườ
thái ch t l ng, mang đ n phúc l i vì con ng i đô th th m chí toàn nhân lo i. ượ ế ườ
3. Đ nh nghĩa thành ph carbon th p ố ấ
Đ nh nghĩa thành ph carbon th p có th t nhi u góc đ khác nhau mà gi i ể ừ
đ nh.
Quan đi m v v n đ này có nhi u chuyên gia trên th gi i đã có nh ng nhìn nh n nh sau: ề ấ ế ư
Chuyên gia V v n đ gi i thích đô th carbon th pề ấ
I.Kildsgaard Thúc đ y phát tri n đô th carbon th p thì t t y u ph i ti n ấ ế ế
hành thi t k đô th sinh thái, nâng cao tiêu chu n v thi tế ế ế
k , v t li u, năng l ng v.v.. cho ki n trúc công trình, phátế ậ ượ ế
tri n năng l ng tái sinh t i đ a ph ng. ượ ạ ị ươ
4
Tom Roper Công nghi p trong quá trình phát tri n nh h ng không nh ể ả ưở
đ n môi tr ng nhà lãnh đ o c n ch đ o lo i hình xu tế ườ ỉ ạ
kh u m i và c h i ngh nghi p, trong quá trình phát tri n đô ơ ộ
th carbon c n nh n m nh đ n năng l c qu n lý môi tr ng. ấ ạ ế ườ
J.L.Sawin và
Kristen Hughes
Đ gi i quy t v n đ là c n k t h p các m t tài nguyên năngể ả ế ấ ế ợ
l ng k thu t, quy ho ch, ki n trúc,ượ ỹ ậ ế s n ph m tiêuả ẩ
phí, bên c nh đó thúc đ y phân b v n d ng h th ng năng ố ậ
l ng nh năng l ng s n xu t c a đ a ph ng ho c cungượ ư ượ ươ ặ
ng đi n l c, đ ng th i k t h p năng l ng cung c p hình ệ ự ờ ế ợ ượ
th c m i, phân tán, quy nh , đã th làm gi m thi uứ ớ
m c s d ng năng l ng than đá và khí t nhiên. ử ụ ượ
H Yên C ng ươ Đô th carbon th p t c đô th đang n n kinh t carbon ấ ứ ế
cao chuy n sang kinh t carbon th p, bao g m s d ng năng ế ử ụ
l ng carbon th p, đ y m nh hi u xu t xanh hoá đô th , đ yượ ị ẩ
m nh t l x rác t l ph bi n khí ga công vi c ỷ ệ ỷ ệ ế
khác…
Phó Doãn &
V ng Vân ươ
Lâm
Đô th carbon th p thông qua đô th thúc đ y kinh t carbon ị ẩ ế
th p phát tri n, thúc đ y ph ng th c sinh ho t carbon th p, ẩ ươ
tăng vi c sáng t o m i s d ng k thu t carbon th p, ử ụ
gi m thi u khí COả ể 2 phát th i khí nhà kính, tr ng tâm ả ọ
gi m th p s n l ng công nghi p truy n th ng, ph ng ả ượ ươ
th c v n hành kinh t h i b không tiêu t n, hình hành ế ộ ỏ
ti t ki m năng l ng hi u qu cao, t i u hóa k t c u, t nế ượ ố ư ế
d ng tu n hoàn h th ng kinh t , hình thành ph ng th c ệ ố ế ươ
sinh ho t lành m nh, ti t ki m, carbon th p hình tiêu ế ệ
dùng, cu i cùng th c hi n đô th carbon th p, s ch s , hi u ẽ ệ
qu cao và phát tri n b n v ng. ể ề ữ
H Khôn B o Đô th carbon th p khi phát tri n đô th kinh t carbon th p ị ế
thì thúc đ y ph ng th c tiêu dùng carbon th p ph ngẩ ươ ươ
th c s n xu t, c th hình th c ti t ki m năng l ng t o ụ ể ế ượ
môi tr ng t t c a h th ng sinh thái năng l ng phát tri nườ ố ủ ượ
đô th b n v ng.ị ề
(Ngu n: tác gi th ng kê t nh ng tài li u tham kh o.) ả ố
5
T góc đ phát tri n kinh t b n v ng, thành ph carbon th p đ c cho r ng ế ề ượ
khi phát tri n kinh t đô th có th thúc đ y kinh t , hoàn c nh, l i ích xã h i ế ế ả ợ
th ng nh t và u hóa, và trong quá trình phát tri n kinh t d n d n gi m thi u ư ế ầ
phát th i c a khí COả ủ 2, đô th h p th năng l c khí COị ấ 2 không ng ng gia tăng,
công nghi p đô th truy n th ng h ng phát tri n phát th i carbon cao đang ề ố ướ
chuy n h ng t i n n công nghi p phát th i carbon th p, cũng nh tiêu dùng đô ướ ớ ề ư
th đang h ng phát th i carbon cao chuy n sang h ng tiêu dùng đô th t ướ ướ ị ự
carbon th p.
T góc đ mô hình phát tri n đô th và cách th c phát tri n xã h i có th nói, ừ ộ ể ộ
thành ph carbon th p là thông qua khái ni m tiêu dùng và cách th c sinh ho t ứ ạ
c a ng i dân, ch t l ng đ m b o cu c s ng không ng ng đ c nâng cao ườ ấ ượ ượ
giúp cho gi m thi u phát th i xây d ng mô hình và cách th c phát tri n xã h i.
4. Đ c tr ng thành ph carbon th pặ ư
Đ c tr ng đ ng tháiặ ư
Zero carbon là m c tiêu cu i cùng c a vi c theo đu i thành ph carbon th p, ủ ệ
nh ng trong giai đo n ng n thì vi c th c hi n s khó khăn: t t y u ph i thông ư ấ ế
qua vi c đi u ch nh không ng ng phù h p v i phát tri n đô th . Trong quá trình ợ ớ
đó, ph ng th c tiêu dùng sinh ho t c a ng i dân đô th th không ng ng ươ ạ ủ ườ
thay đ i, phát tri n đô th carbon th p ng h vi c đi u ch nh chính sách không ấ ủ
ng ng, mô hình phát tri n kinh t đô th cũng theo đó mà thay đ i, và s t ng ế ẽ ừ
b c phát tri n m c tiêu h ng t i đô th carbon th p.ướ ướ ớ
Đ c tr ng kinh tặ ư ế
Xây d ng thành ph carbon th p v c b n là đ u t tài nguyên và năng l ng ề ơ ư ượ
hóa th p nh t, ng d ng kinh t xã h i hi u qu cao và ph ng th c phát tri n ấ ấ ứ ụ ế ệ ả ươ
t p trung, th c hi n l i ích kinh t hóa l n nh t, đi u đó cũng đ a đ n cho đô ệ ợ ế ư ế
th s c nh tranh r t l n, đ ng th i mang đ n r t nhi u c h i.ị ự ế ơ
Đ c tr ng h th ng ư ệ ố
Xây d ng thành ph carbon th p thì do h th ng kinh t , k thu t, xã h i, tài ế ỹ
nguyên và môi tr ng v.v.. t thành, cao đ tiêu chu n m t công trình h th ng ườ ệ ố
đ ng thái ph c t p, bao g m các m t quy ho ch, ki n trúc, năng l ng, k ứ ạ ế ượ
thu t, ch đ v.v.., đ c p t i t ng ph ng di n sinh ho t ng i dân. ế ớ ở ừ ươ ườ
5. C h i khi phát tri n Đô th carbon th pơ ộ
Công nghi p carbon th p s là đi m tăng tr ng kinh t m i đô th ưở ế ớ
6
thông tin tài liệu
Thành phố carbon thấp - Tương lai của các đô thị Việt Nam Biến đổi khí hậu ngày càng trở nên khắc nghiệt và là mối quan tâm chung của nhân loại. Phát triển đô thị carbon thấp là một biện pháp quan trọng để ngăn chặn lượng khí thải carbon dioxide. Các nước trên thế giới đã đạt đến một sự đồng thuận về vấn đề này. Việt Nam không ngoại lệ, là một nước đang phát triển và đang vận dụng mô hình công nghiệp truyền thống thải carbon cao. Trong bài báo, tác giả xin đề cập đến đô thị carbon thấp trong xu hướng mới. Trong đó đưa ra quan điểm về đô thị carbon thấp và những biện pháp phát triển đô thị của các nước trên thế giới theo xu hướng carbon thấp. Kết quả nghiên cứu có thể sử dụng cho việc nghiên cứu chiến lược phát triển thành phố carbon thấp tại Đà Nẵng và những vùng có điều kiện tương tự.
Mở rộng để xem thêm
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×