Tìm hiểu về lãnh đạo, quản trị trong kinh doanh - phần 3
Các h c thuy t lãnh đ o, qu n tr doanh nghi p (P3)ọ ế ạ ả ị ệ
CÁ
C H C THUY T LÃNH Đ O, QU N TRỌ Ế Ạ Ả Ị
- H c thuy t hay còn g i là lý thuy t là nh ng khái quát lý lu n v m t lĩnh v c nào đó, thôngọ ế ọ ế ữ ậ ề ộ ự
qua nghiên c u và kh o nghi m th c t , t đó v n d ng vào các ho t đ ng th c ti n trongứ ả ệ ự ế ừ ậ ụ ạ ộ ự ễ
m i lĩnh v c.ỗ ự
- H c thuy t v lãnh đ o, qu n tr kinh doanh là nh ng khái quát lý lu n v lãnh đ o, qu n trọ ế ề ạ ả ị ữ ậ ề ạ ả ị
các ho t đ ng kinh doanh.ạ ộ
- Các h c thuy t v lãnh đ o, qu n tr là c s , là n n t ng d n đ ng cho ho t đ ng s nọ ế ề ạ ả ị ơ ở ề ả ẫ ườ ạ ộ ả
xu t kinh doanh m t cách khoa h c, có h th ng.ấ ộ ọ ệ ố
- T nh ng năm 1800 khi n n công nghi p và các ho t đ ng s n xu t phát tri n m nh, th cừ ữ ề ệ ạ ộ ả ấ ể ạ ự
ti n đã t ng k t và rút ra thành nh ng lý thuy t v i nhi u tr ng phái hay các nhóm lý thuy tễ ổ ế ữ ế ớ ề ườ ế
khác nhau.
Có th chia thành ba nhóm lý thuy t lãnh đ o, qu n tr h c:ể ế ạ ả ị ọ
1 - Lý thuy t lãnh đ o, qu n tr c đi nế ạ ả ị ổ ể
Tr ng phái c đi n bao g m m t s tác gi v i nh ng nghiên c u v qu n tr kinh doanh,ườ ổ ể ồ ộ ố ả ớ ữ ứ ề ả ị
d i đây là m t s tác gi đi n hình và nh ng t t ng ch y u c a h .ướ ộ ố ả ể ữ ư ưở ủ ế ủ ọ
a - Lý thuy t lãnh đ o, qu n tr khoa h cế ạ ả ị ọ
Frederich Taylor (1856 - 1915): Taylor xu t thân là m t công nhân và tr thành k s tr i quaấ ộ ở ỹ ư ả
quá trình ban ngày đi làm, ban đêm đi h c hàm th đ i h c. Trong quá trình làm vi c trong nhàọ ụ ạ ọ ệ
máy luy n cán thép, Taylor đã có nhi u c hôi quan sát và th c hành lãnh đ o, qu n tr trongệ ề ơ ự ạ ả ị
nhà máy. Ông là tác gi v i nh ng nghiên c u và lý thuy t khá n i ti ng v lãnh đ o, qu n trả ớ ữ ứ ế ổ ế ề ạ ả ị
trong th i gian t 1890 đ n 1930.ờ ừ ế
Nh ng nguyên t c c b n trong lý thuy t c a Taylor là:ữ ắ ơ ả ế ủ
-Xây d ng các ph ng pháp khoa h c đ th c hi n công vi c, nhi m v c a t ng công nhânự ươ ọ ể ự ệ ệ ệ ụ ủ ừ
-L a ch n công nhân m t cách khoa h c và hu n luy n h ph ng pháp khoa h c đ th cự ọ ộ ọ ấ ệ ọ ươ ọ ể ự
hi n công vi cệ ệ
-T ch c giáo d c và giám sát công nhân đ đ m b o h th c hi n theo đúng ph ng phápổ ứ ụ ể ả ả ọ ự ệ ươ
-Xây d ng và c ng c quan h gi a ng i lao đ ng và nhà lãnh đ o, qu n trự ủ ố ệ ữ ườ ộ ạ ả ị
Bi n pháp th c hi n: Ð th c hi n nh ng nguyên t c c a mình, Taylor đã ti n hành:ệ ự ệ ể ự ệ ữ ắ ủ ế
-Nghiên c u các lo i th i gian làm vi c c a công nhân theo t ng công vi c.ứ ạ ờ ệ ủ ừ ệ
-Phân chia công vi c c a t ng công nhân thành nh ng công vi c b ph n nh đ c i ti n vàệ ủ ừ ữ ệ ộ ậ ỏ ể ả ế
t i u hóa.ố ư
-Xây d ng h th ng khuy n khích ng i lao đ ng làm vi c, th c hi n tr công theo lao đ ng.ự ệ ố ế ườ ộ ệ ự ệ ả ộ
Nh ng k t qu qua áp d ng lý thuy t c a Taylor là năng su t lao đ ng tăng lên r t nhanh vàữ ế ả ụ ế ủ ấ ộ ấ
kh i l ng s n ph m tăng nhi u. Tuy nhiên, lý thuy t c a Taylor nghiêng v "k thu t hóa,ố ượ ả ẩ ề ế ủ ề ỹ ậ
máy móc hóa" con ng i, s c lao đ ng b khai thác ki t qu làm cho công nhân đ u tranhườ ứ ộ ị ệ ệ ấ
ch ng l i các chính sách v lãnh đ o, qu n tr .ố ạ ề ạ ả ị
Herny L. Gantt: Là k s chuyên v h th ng ki m soát trong nhà máy. Trên c s các lýỹ ư ề ệ ố ể ơ ở
thuy t c a Taylor, Gantt đã phát tri n và đ a ra lý thuy t c a mình, trong đó ch y u t pế ủ ể ư ế ủ ủ ế ậ
trung vào m r ng h th ng khuy n khích v t ch t cho ng i lao đ ng v i các bi n pháp nhở ộ ệ ố ế ậ ấ ườ ộ ớ ệ ư
:
-Khuy n khích công nhân sau m t ngày làm vi c n u h làm vi c t t.ế ộ ệ ế ọ ệ ố
-Khuy n khích cho đ c công, qu n đ c d a vào k t qu làm vi c c a công nhân d i sế ố ả ố ự ế ả ệ ủ ướ ự
giám sát tr c ti p c a h nh m đ ng viên h trong công vi c lãnh đ o, qu n tr .ự ế ủ ọ ằ ộ ọ ệ ạ ả ị
Bi n pháp này đã khuy n khích các đ c công qu n lý t t h n. Cũng trên c s này, cácệ ế ố ả ố ơ ơ ở
ph ng pháp qu n tr ti n đ th c hi n m i đ c đ a vào trong qu n lý nh ph ng phápươ ả ị ế ộ ự ệ ớ ượ ư ả ư ươ
đ ng găng (CPM -Critical Path Method) và ph ng pháp s đ m ng l i (PERT - Programườ ươ ơ ồ ạ ớ
Evaluation and Revie Technique). Trong lý thuy t này, khía c nh l i ích đ c chú ý h n nhi u.ế ạ ợ ượ ơ ề
Frank B (1868 - 1924) và Liliant M. Gibreth (1878 -1972). Hai tác gi này đã nghiên c u r t chiả ứ ấ
ti t quá trình th c hi n và quan h gi a các thao tác, đ ng tác và c đ ng v i m t m c đế ự ệ ệ ữ ộ ử ộ ớ ộ ứ ộ
căng th ng và m t m i nh t đ nh c a công nhân trong quá trình làm vi c, t đó đ a ra ph ngẳ ệ ỏ ấ ị ủ ệ ừ ư ươ
pháp th c hành t i u nh m tăng năng su t lao đ ng, gi m s m t m i c a công nhân.ự ố ư ằ ấ ộ ả ự ệ ỏ ủ
Các ph ng pháp thu c tr ng phái này đã có nh ng đóng góp có giá tr cho s phát tri n c aươ ộ ườ ữ ị ự ể ủ
t t ng lãnh đ o, qu n tr , phát tri n k năng lãnh đ o, qu n tr qua phân công, chuyên mônư ưở ạ ả ị ể ỹ ạ ả ị
hóa quá trình lao đ ng, đ ng th i là nh ng ng i đ u tiên nêu lên t m quan tr ng c a vi cộ ồ ờ ữ ườ ầ ầ ọ ủ ệ
tuy n ch n và hu n luy n nhân viên, dùng đãi ng đ tăng năng su t lao đ ng.ể ọ ấ ệ ộ ể ấ ộ
Tuy nhiên, các tác gi đã phát tri n m t ph ng pháp lãnh đ o, qu n tr mang tính khoa h cả ể ộ ươ ạ ả ị ọ
hóa m t cách thu n túy nh "máy móc hóa con ng i", g n ch t con ng i vào m t dâyộ ầ ư ườ ắ ặ ườ ộ
chuy n công ngh đ lãnh đ o, qu n tr và tăng năng su t lao đ ng.ề ệ ể ạ ả ị ấ ộ
b - Lý thuy t lãnh đ o, qu n tr hành chínhế ạ ả ị
Tr ng phái lãnh đ o, qu n tr hành chính đã phát tri n nh ng nguyên t c lãnh đ o, qu n trườ ạ ả ị ể ữ ắ ạ ả ị
chung cho c t ch c, tiêu bi u cho tr ng phái này có các tác gi v i các công trình nghiênả ổ ứ ể ườ ả ớ
c u và lý thuy t nh sau:ứ ế ư
Henry Fayol (1841 - 1925): Quan đi m c a Fayol là t p trung vào xây d ng m t t ch c t ngể ủ ậ ự ộ ổ ứ ổ
th đ lãnh đ o, qu n tr quá trình làm vi c. Ông cho r ng, năng su t lao đ ng c a con ng iể ể ạ ả ị ệ ằ ấ ộ ủ ườ
làm vi c chung trong m t t p th tùy thu c vào s s p x p, t ch c c a nhà lãnh đ o, qu nệ ộ ậ ể ộ ự ắ ế ổ ứ ủ ạ ả
tr . Ð có th làm t t vi c s p x p, t ch c doanh nghi p, Fayol đã đ ra và yêu c u các nhàị ể ể ố ệ ắ ế ổ ứ ệ ề ầ
lãnh đ o, qu n tr nên áp d ng 14 nguyên t c trong lãnh đ o, qu n tr :ạ ả ị ụ ắ ạ ả ị
-Phân công lao đ ng trong quá trình làm vi c m t cách ch t chộ ệ ộ ặ ẽ
-Ph i xác đ nh rõ m i quan h quy n hành và trách nhi m.ả ị ố ệ ề ệ
-Ph i xây d ng và áp d ng ch đ k lu t nghiêm ng t trong quá trình làm vi c .ả ự ụ ế ộ ỷ ậ ặ ệ
-Th ng nh t trong các m nh l nh đi u khi n, ch huyố ấ ệ ệ ề ể ỉ
-Lãnh đ o t p trungạ ậ
-L i ích cá nhân ph i g n li n và ph c v cho l i ích c a t p th , l i ích chung.ợ ả ắ ề ụ ụ ợ ủ ậ ể ợ
-Xây d ng ch đ tr công m t cách x ng đáng theo k t qu lao đ ngự ế ộ ả ộ ứ ế ả ộ
-Lãnh đ o, qu n tr th ng nh tạ ả ị ố ấ
-Phân quy n và đ nh rõ c c u lãnh đ o, qu n tr trong t ch cề ị ơ ấ ạ ả ị ổ ứ
-Tr t tậ ự
-Công b ng: t o quan h bình đ ng trong công vi cằ ạ ệ ẳ ệ
-Công vi c c a m i ng i ph i đ c n đ nh trong t ch cệ ủ ỗ ườ ả ượ ổ ị ổ ứ
-Khuy n khích s sáng t o trong quá trình làm vi cế ự ạ ệ
-Khuy n khích phát tri n các giá tr chung trong quá trình làm vi c c a m t t ch c.ế ể ị ệ ủ ộ ổ ứ
Max Weber (1864 - 1920): Nhà xã h i h c ng i Ð c, tác gi đã phát tri n m t t ch c quanộ ọ ờ ứ ả ể ộ ổ ứ
liêu bàn gi y. Khái ni m quan liêu bàn gi y đ c đ nh nghĩa: là h th ng ch c v và nhi mấ ệ ấ ượ ị ệ ổ ứ ụ ệ
v đ c xác đ nh rõ ràng, phân công phân nhi m chính xác, h th ng quy n hành có tôn ti tr tụ ượ ị ệ ệ ố ề ậ
t . Theo Weber, h th ng t ch c kinh doanh ph i đ c:ự ệ ố ổ ứ ả ượ
-Xây d ng m t c c u t ch c ch t ch .ự ộ ơ ấ ổ ứ ặ ẽ
-Ð nh rõ các quy đ nh, các lu t l , chính sách trong ho t đ ng lãnh đ o, qu n tr .ị ị ậ ệ ạ ộ ạ ả ị
-Ð nh rõ quy n l c và th a hành trong lãnh đ o, qu n tr .ị ề ự ừ ạ ả ị
Chester Barnard (1886 - 1961): Tác gi cho r ng m t t ch c là m t h th ng h p pháp c aả ằ ộ ổ ứ ộ ệ ố ợ ủ
nhi u ng i v i ba y u t c b n:ề ườ ớ ế ố ơ ả
- S s n sàng h p tác.ự ẵ ợ
- Có m c tiêu chung.ụ
- Có s thông đ t.ự ạ
N u thi u m t trong ba y u t đó t ch c s tan v . Cũng nh Weber, ông nh n m nh y u tế ế ộ ế ố ổ ứ ẽ ỡ ư ấ ạ ế ố
quy n hành trong t ch c, nh ng ông cho r ng ngu n g c quy n hành không xu t phát tề ổ ứ ư ằ ồ ố ề ấ ừ
ng i ra l nh, mà xu t phát t s ch p nh n c a c p d i. Ði u đó ch có đ c khi v i b nườ ệ ấ ừ ự ấ ậ ủ ấ ướ ề ỉ ượ ớ ố
đi u ki n nh sau:ề ệ ư
- C p d i hi u rõ m nh l nhấ ướ ể ệ ệ
- N i dung ra l nh ph i phù h p v i m c tiêu c a t ch cộ ệ ả ợ ớ ụ ủ ổ ứ
- N i dung ra l nh ph i phù h p v i l i ích cá nhân c a c p d iộ ệ ả ợ ớ ợ ủ ấ ướ
- C p d i có kh năng th c hi n m nh l nh đó.ấ ướ ả ự ệ ệ ệ
* Tr ng phái lãnh đ o, qu n tr hành chính ch tr ng r ng năng su t lao đ ng s đ t caoườ ạ ả ị ủ ươ ằ ấ ộ ẽ ạ
trong m t t ch c đ c s p đ t h p lý, đóng góp trong lý lu n cũng nh trong th c hành lãnhộ ổ ứ ượ ắ ặ ợ ậ ư ự
đ o, qu n tr : nh ng nguyên t c lãnh đ o, qu n tr , các hình th c t ch c, quy n l c và s yạ ả ị ữ ắ ạ ả ị ứ ổ ứ ề ự ự ủ
quy n....ề
2 - Nhóm lý thuy t hành vi - tâm lý xã h i trong lãnh đ o, qu n tr kinh doanhế ộ ạ ả ị
Nhóm lý thuy t này nh n m nh vai trò con ng i trong t ch c, quan đi m c a nhóm này choế ấ ạ ườ ổ ứ ể ủ
r ng năng su t lao đ ng không ch do y u t v t ch t quy t đ nh mà còn do nhu c u tâm lý xãằ ấ ộ ỉ ế ố ậ ấ ế ị ầ
h i c a con ng i. "V n đ t ch c là v n đ con ng i" và h ch ra r ng trong tr ng pháiộ ủ ờ ấ ề ổ ứ ấ ề ườ ọ ỉ ằ ườ
c đi n có nhi u h n ch vì đã b qua y u t con ng i trong quá trình làm vi c.ổ ể ề ạ ế ỏ ế ố ườ ệ
Mary Parker Pollet (1868 1933)-Tác gi c a lý thuy t các quan h con ng i trong t ch c.ả ủ ế ệ ườ ổ ứ
N tác gi này cho r ng, trong quá trình làm vi c, ng i lao đ ng có các m i quan h gi a hữ ả ằ ệ ườ ộ ố ệ ữ ọ
v i nhau và gi a h v i m t th ch t ch c nh t đ nh bao g m:ớ ữ ọ ớ ộ ể ế ổ ứ ấ ị ồ
-Quan h gi a công nhân v i công nhânệ ữ ớ
-Quan h gi a công nhân v i các nhà lãnh đ o, qu n trệ ữ ớ ạ ả ị
Ð ng th i tác gi cũng nh n m nh, hi u qu c a lãnh đ o, qu n tr ph thu c vào vi c gi iồ ờ ả ấ ạ ệ ả ủ ạ ả ị ụ ộ ệ ả
quy t các m i quan h này.ế ố ệ
* Nh ng quan đi m v hành vi con ng i: các tác gi trong tr ng phái này cho r ng ho tữ ể ề ườ ả ườ ằ ạ
đ ng c a con ng i ph thu c nhi u vào các y u t tâm lý xã h i. Chính các y u t này t oộ ủ ườ ụ ộ ề ế ố ộ ế ố ạ
nên các quan h t t đ p trong quá trình lao đ ng, t đó mà có th đ t hi u qu cao trong quáệ ố ẹ ộ ừ ể ạ ệ ả
trình làm vi c.ệ
Ði n hình trong quan đi m này là các nghiên c u v các tác đ ng tâm lý vào quá trình laoể ể ứ ề ộ
đ ng t i Western Electric’s Hawthorne Plant. Công trình nghiên c u này g i là nh ng nghiênộ ạ ứ ọ ữ
c u Hawthorne. Trong nghiên c u đó, các tác gi đã s d ng các bi n pháp t o cho công nhânứ ứ ả ử ụ ệ ạ
c m giác tâm lý là h đang đ c các nhà lãnh đ o, qu n tr chú ý đ n nh :ả ọ ượ ạ ả ị ế ư
- Thay đ i ch đ sáng (tăng và gi m đ sáng).ổ ế ộ ả ộ
- Thay đ i v ti n l ng.ổ ề ề ươ
- Thay đ i th i gian làm vi c.ổ ờ ệ
S thay đ i này đã d n đ n các tác đ ng tâm lý làm tăng năng su t lao đ ng. Ti p c n cácự ổ ẫ ế ộ ấ ộ ế ậ
đ ng c v hành vi c a con ng i: các tác gi đã t p trung nghiên c u vào các y u t tácộ ơ ề ủ ườ ả ậ ứ ế ố
đ ng vào hành vi c a con ng i trong quá trình làm vi c v i t cách là đ ng c làm vi c c aộ ủ ườ ệ ớ ư ộ ơ ệ ủ
h .ọ
có thể bạn quan tâm
Tìm hiểu về lãnh đạo, quản trị trong kinh doanh - phần 1
9
893
346
Kỹ năng mềm khác
9
(New)
Tìm hiểu về lãnh đạo, quản trị trong kinh doanh - phần 2
13
860
356
Kỹ năng mềm khác
13
(New)
Kỹ năng lãnh đạo và quản trị trong kinh doanh
7
955
359
Kỹ năng mềm khác
7
(New)
Những giải pháp chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doan...
82
897
349
Kinh tế quản lý
82
(New)
Tiểu luận: Vai trò quan trọng của giao tiếp trong kinh doanh và những...
8
1.965
392
Kinh tế quản lý
8
(New)
Tổng quan về thẻ và rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ, thực trạng...
96
902
344
Kinh tế quản lý
96
(New)
Kinh doanh, chiến lược đàm phán trong kinh doanh
3
1.912
418
Kỹ năng đàm phán
3
(New)
Tiểu luận: Phương án, chiến lược kinh doanh trong cạnh tranh lành mạnh...
29
998
332
Kinh tế quản lý
29
(New)
thông tin tài liệu
Tìm hiểu về lãnh đạo, quản trị trong kinh doanh - phần 3
- Học thuyết hay còn gọi là lý thuyết là những khái quát lý luận về một lĩnh vực nào đó, thông qua nghiên cứu và khảo nghiệm thực tế, từ đó vận dụng vào các hoạt động thực tiễn trong mỗi lĩnh vực.
- Học thuyết về lãnh đạo, quản trị kinh doanh là những khái quát lý luận về lãnh đạo, quản trị các hoạt động kinh doanh.
- Các học thuyết về lãnh đạo, quản trị là cơ sở, là nền tảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một cách khoa học, có hệ thống.
- Từ những năm 1800 khi nền công nghiệp và các hoạt động sản xuất phát triển mạnh, thực tiễn đã tổng kết và rút ra thành những lý thuyết với nhiều trường phái hay các nhóm lý thuyết khác nhau.
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
