Tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình
Th.s. NGUYỄN VĂN LINH
NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
Được biên soạn trong khuôn khổ dự án ASVIET002CNTT
”Tăng cường hiệu quả đào tạo và năng lực tự đào tạo của sinh viên
khoa Công nghệ Thông tin - Đại học Cần thơ”
ĐẠI HỌC CẦN THƠ - 12/2003
Ngôn ngữ lập trình Mục lục
CHƯƠNG 0: TỔNG QUAN .................................................................................................i
0.1 MỤC ĐÍCH YÊU CẦU...............................................................................................i
0.2 ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG............................................................................................i
0.3 NỘI DUNG CỐT LÕI.................................................................................................i
0.4 KIẾN THỨC TIÊN QUYẾT......................................................................................ii
0.5 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................ii
CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
1.1 TỔNG QUAN ............................................................................................................1
1.2 KHÁI NIỆM VỀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH ............................................................1
1.3 VAI TRÒ CỦA NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH ..............................................................2
1.4 LỢI ÍCH CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU NNLT ............................................................3
1.5 CÁC TIÊU CHUẨN ÐÁNH GIÁ MỘT NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH TỐT ...............4
1.6 CÂU HỎI ÔN TẬP ....................................................................................................7
CHƯƠNG 2: KIỂU DỮ LIỆU..............................................................................................8
2.1 TỔNG QUAN ............................................................................................................8
2.2 ÐỐI TƯỢNG DỮ LIỆU.............................................................................................8
2.3 BIẾN VÀ HẰNG .....................................................................................................10
2.4 KIỂU DỮ LIỆU........................................................................................................10
2.5 SỰ KHAI BÁO ........................................................................................................13
2.6 KIỂM TRA KIỂU VÀ BIẾN ÐỔI KIỂU.................................................................14
2.7 CHUYỂN ÐỔI KIỂU...............................................................................................17
2.8 GÁN VÀ KHỞI TẠO ..............................................................................................17
2.9 CÂU HỎI ÔN TẬP ..................................................................................................20
CHƯƠNG 3: KIỂU DỮ LIỆU SƠ CẤP.............................................................................22
3.1 TỔNG QUAN ..........................................................................................................22
3.2 ÐỊNH NGHĨA KIỂU DỮ LIỆU SƠ CẤP................................................................22
3.3 SỰ ÐẶC TẢ CÁC KIỂU DỮ LIỆU SƠ CẤP .........................................................22
3.4 CÀI ÐẶT CÁC KIỂU DỮ LIỆU SƠ CẤP ..............................................................23
3.5 KIỂU DỮ LIỆU SỐ.................................................................................................24
3.6 KIỂU LIỆT KÊ.........................................................................................................27
3.7 KIỂU LOGIC ...........................................................................................................28
3.8 KIỂU KÝ TỰ...........................................................................................................29
3.9 CÂU HỎI ÔN TẬP ..................................................................................................29
CHƯƠNG 4: KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC................................................................30
4.1 TỔNG QUAN ..........................................................................................................30
4.2 ÐỊNH NGHĨA KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC...................................................30
4.3 SỰ ÐẶC TẢ KIỂU CẤU TRÚC DỮ LIỆU ............................................................30
4.4 SỰ CÀI ÐẶT CÁC CẤU TRÚC DỮ LIỆU ............................................................32
4.5 VÉCTƠ.....................................................................................................................34
4.6 MẢNG NHIỀU CHIỀU ...........................................................................................36
4.7 MẨU TIN .................................................................................................................39
4.8 MẨU TIN CÓ CẤU TRÚC THAY ÐỔI .................................................................41
4.9 CHUỖI KÝ TỰ: .......................................................................................................45
4.10 CẤU TRÚC DỮ LIỆU CÓ KÍCH THƯỚC THAY ÐỔI ........................................47
4.11 CON TRỎ.................................................................................................................48
4.12 TẬP HỢP..................................................................................................................50
4.13 TẬP TIN...................................................................................................................52
4.14 CÂU HỎI ÔN TẬP ..................................................................................................54
CHƯƠNG 5: KIỂU DO NGƯỜI DÙNG ÐỊNH NGHĨA ..................................................58
5.1 TỔNG QUAN ..........................................................................................................58
5.2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KHÁI NIỆM KIỂU DỮ LIỆU .........................................58
Ngôn ngữ lập trình Mục lục
5.3 TRỪU TƯỢNG HÓA ..............................................................................................58
5.4 ÐỊNH NGHĨA KIỂU................................................................................................60
5.5 CÂU HỎI ÔN TẬP ..................................................................................................62
CHƯƠNG 6: CHƯƠNG TRÌNH CON ..............................................................................63
6.1 TỔNG QUAN ..........................................................................................................63
6.2 ÐỊNH NGHĨA CHƯƠNG TRÌNH CON .................................................................63
6.3 CƠ CHẾ GỌI CHƯƠNG TRÌNH CON ..................................................................65
6.4 CHƯƠNG TRÌNH CON CHUNG...........................................................................68
6.5 TRUYỀN THAM SỐ CHO CHƯƠNG TRÌNH CON.............................................68
6.6 CÂU HỎI ÔN TẬP .................................................................................................70
CHƯƠNG 7: ÐIỀU KHIỂN TUẦN TỰ.............................................................................71
7.1 TỔNG QUAN ..........................................................................................................71
7.2 KHÁI NIỆM ÐIỀU KHIỂN TUẦN TỰ..................................................................71
7.3 ÐIỀU KHIỂN TUẦN TỰ TRONG BIỂU THỨC ...................................................71
7.4 ÐIỀU KHIỂN TUẦN TỰ GIỮA CÁC LỆNH ........................................................75
7.5 SỰ NGOẠI LỆ VÀ XỬ LÝ NGOẠI LỆ.................................................................78
7.6 CÂU HỎI ÔN TẬP ..................................................................................................80
CHƯƠNG 8: LẬP TRÌNH HÀM .......................................................................................81
8.1 TỔNG QUAN ..........................................................................................................81
8.2 NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH HÀM.............................................................................81
8.3 NGÔN NGỮ LISP ...................................................................................................83
CHƯƠNG 9: LẬP TRÌNH LOGIC ....................................................................................95
9.1 TỔNG QUAN ..........................................................................................................95
9.2 GIỚI THIỆU VỀ LẬP TRÌNH LOGIC ...................................................................95
9.3 NGÔN NGỮ PROLOG............................................................................................96
Ngôn ngữ lập trình Tổng quan
i
TỔNG QUAN
MỤC ĐÍCH YÊU CẦU
Mục đích của môn học Ngôn ngữ lập trình là cung cấp cho sinh viên một khối lượng
kiến thức tương đối hoàn chỉnh về nguyên lí của ngôn ngữ lập trình. Cùng với môn
học Tin học lí thuyết, Ngôn ngữ lập trình sẽ là môn học tiên quyết để học môn Trình
biên dịch. Sau khi học xong môn học này, sinh viên cần:
- Nắm được các khái niệm về đối tượng dữ liệu và kiểu dữ liệu. Các khía
cạnh cần nghiên cứu khi đặc tả và cài đặt một kiểu dữ liệu. Vấn đề kiểm tra
kiểu và chuyển đổi kiểu cũng cần được quan tâm.
- Nắm được các kiểu dữ liệu sơ cấp và có cấu trúc. Với mỗi kiểu dữ liệu cần
nắm định nghĩa, đặc tả và cách cài đặt kiểu dữ liệu.
- Nắm được khái niệm trừu tượng hoá trong lập trình thể hiện trên hai khía
cạnh là trừu tượng hoá dữ liệu bằng cách sử dụng các kiểu dữ liệu tự định
nghĩa và trừu tượng hoá chương trình bằng cách chia chương trình thành
các chương trình con. Vấn đề truyền tham số cho chương trình con cũng cần
được lưu tâm.
- Nắm được khái niệm điều khiển tuần tự, nguyên tắc điều khiển tuần tự trong
biểu thức và giữa các câu lệnh.
ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG
Môn học ngôn ngữ lập trình được dùng để giảng dạy cho các sinh viên năm thứ 4
chuyên ngành Tin học.
NỘI DUNG CỐT LÕI
Trong khuôn khổ 45 tiết, giáo trình được cấu trúc thành 9 chương
Chương 1: Mở đầu. Chương này trình bày khái niệm về ngôn ngữ lập trình, lợi ích
của việc nghiên cứu ngôn ngữ lập trình và các tiêu chuẩn để đánh giá một ngôn ngữ
lập trình tốt.
Chương 2: Kiểu dữ liệu. Chương này trình bày các khái niệm về đối tượng dữ liệu
và kiểu dữ liệu; các phương pháp kiểm tra kiểu và chuyển đổi kiểu; Phép gán trị cho
biến và sự khởi tạo biến.
Chương 3: Kiểu dữ liệu sơ cấp. Chương này trình bày khái niệm về kiểu dữ liệu sơ
cấp, sự đặc tả và nguyên tắc cài đặt một kiểu dữ liệu sơ cấp nói chung. Phần chủ yếu
của chương trình bày một số kiểu dữ liệu sơ cấp phổ biến như các kiểu số, kiểu miền
con, kiểu liệt kê, kiểu kí tự và kiểu logic.
Chương 4: Kiểu dữ liệu có cấu trúc. Chương này trình bày khái niệm về kiểu dữ
liệu có cấu trúc, sự đặc tả các thuộc tính, đặc tả phép toán, đặc biệt là phép toán lựa
chọn một phần tử; các phương pháp lưu trữ một cấu trúc dữ liệu trong bộ nhớ và
phương pháp lựa chọn phần tử. Nội dung chủ yếu của chương trình bày các cấu trúc
cụ thể như mảng, mẩu tin, chuỗi ký tự, tập hợp…
Chương 5: Kiểu dữ liệu tự định nghĩa. Chương này trình bày về sự trừu tượng hoá,
định nghĩa kiểu dữ liệu và sự tương đương của các kiểu dữ liệu được định nghã.
Ngôn ngữ lập trình Tổng quan
ii
Chương 6: Chương trình con. Chương này trìn bày về sự định nghĩa và cơ chế gọi
thực hiện chương trình con, các phương pháp truyền tham số cho chương trình con.
Chương 7: Điều khiển tuần tự. Chương này trình bày các loại điều khiển tuần tự
và vấn đề xử lý ngoại lệ.
Chương 8: Lập trình hàm. Chương này trình bày khái niệm, bản chất của lập trình
hàm và giới thiệu một ngôn ngữ lập trình hàm điển hình là LISP.
Chương 9: Lập trình logic. Chương này trình bày khái niệm, bản chất của lập trình
logic và giới thiệu một ngôn ngữ lập trình hàm điển hình là PROLOG.
KIẾN THỨC TIÊN QUYẾT
Để học tốt môn học ngôn ngữ lập trình cần phải có các kiến thức và kĩ năng lập trình
căn bản.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Terrence W. Pratt, Marvin V. Zelkowitz; Programming Languages: Design
and Implementation; Prentice-Hall, 2000.
[2] Doris Appleby, Julius J. VandeKopple; Programming Languages; McGraw-
Hill; 1997.
[3] Ryan Stensifer; The Study of Programming Languages; Prentice Hall, 1995.
[4] Maryse CONDILLAC; Prolog fondements et applications; BORDAS, Paris
1986.
[5] Website về XLISP
http://webmaker.web.cern.ch/WebMaker/examples/xlisp/www/cldoc_1.html
[6] Website về Turbo Prolog
http://www.csupomona.edu/%7Ejrfisher/www/prolog_tutorial/contents.html
Ngôn ngữ lập trình Chương I: Mở đầu
1
CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU
1.1 TỔNG QUAN
1.1.1 Mục tiêu
Sau khi học xong chương này, sinh viên cần phải nắm:
- Khái niệm và phân loại các ngôn ngữ lập trình.
- Vai trò của ngôn ngữ lập trình trong công nghệ phần mềm.
- Lợi ích của việc nghiên cứu ngôn ngữ lập trình.
- Các tiêu chuẩn để đánh giá ngôn ngữ lập trình.
1.1.2 Nội dung cốt lõi
- Khái niệm về ngôn ngữ lập trình.
- Vai trò của ngôn ngữ lập trình.
- Lợi ích của việc nghiên cứu ngôn ngữ lập trình.
- Các tiêu chuẩn để đánh giá một ngôn ngữ lập trình tốt.
1.1.3 Kiến thức cơ bản cần thiết
Kiến thức và kĩ năng lập trình căn bản
1.2 KHÁI NIỆM VỀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
Như chúng ta đã biết, máy tính bao gồm phần cứng là các thiết bị điện tử trong đó
thông tin được biểu diễn dưới dạng số nhị phân và phần mềm bao gồm các chương
trình được tạo ra bằng cách sử dụng các ngôn ngữ lập trình.
Như vậy ngôn ngữ lập trình (NNLT) là ngôn ngữ dùng để viết các chương trình cho
máy tính. Cũng như các ngôn ngữ thông thường, NNLT cũng có từ vựng, cú pháp và
ngữ nghĩa. Theo tiến trình lịch sử phát triển, ngôn ngữ lập trình có thể được chia ra
làm ba loại chủ yếu như sau:
Ngôn ngữ máy (machine language): Là các chỉ thị dưới dạng nhị phân, can thiệp trực
tiếp vào trong các mạch điện tử. Chương trình được viết bằng ngôn ngữ máy thì có thể
được thực hiện ngay không cần qua bước trung gian nào. Tuy nhiên chương trình viết
bằng ngôn ngữ máy dễ sai sót, cồng kềnh và khó đọc, khó hiểu vì toàn những con số 0
và 1.
Hợp ngữ (assembly language):
Hợp ngữ là một bước tiến vượt bậc đưa ngôn ngữ lập trình thoát ra khỏi ngôn ngữ máy
khó hiểu. Ngôn ngữ này xuất hiện vào những năm 1950, nó được thiết kế để máy tính
trở nên thân thiện hơn với người sử dụng. Hợp ngữ đưa ra khái niệm biến (variable),
nhờ đó mà ta có thể gán một ký hiệu cho một vị trí nào đó trong bộ nhớ mà không phải
viết lại địa chỉ này dưới dạng nhị phân mỗi lần sử dụng. Hợp ngữ cũng chứa vài "phép
toán giả", tức là ta có thể biểu biễn mã phép toán dưới dạng phát biểu (hay còn gọi là
câu lệnh) thay vì dưới dạng nhị phân. Các câu lệnh bao gồm hai phần: phần mã lệnh
có thể bạn quan tâm
Tìm hiểu những ứng dụng của họ vi điều khiển PIC 16F877A, ngôn ngữ lập...
34
877
402
Kỹ thuật
34
(New)
Giáo trình đại cương về ngôn ngữ lập trình Pascal
34
1.729
295
Cơ sở dữ liệu
34
(New)
Ngôn ngữ lập trình C (Tin học cơ sở A)
92
639
281
Lập trình
92
(New)
TIN HỌC : NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
3
732
310
Giáo án, bài giảng lớp 11
3
(New)
16 ngôn ngữ lập trình phổ biến mà bạn nên học
16
743
207
Lập trình
16
(New)
Hướng dẫn cách lập trình ngôn ngữ ASM
95
976
499
Lập trình
95
(New)
Tài liệu lập trình với ngôn ngữ Pascal và C#
0
662
514
Lập trình
(New)
Tai sao ngôn ngữ lập trình C không bao giờ lỗi thời
4
868
247
Lập trình
4
(New)
thông tin tài liệu
Tài liệu cung cấp kiến thức cơ bản về ngôn ngữ lập trình
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
