Tổ chức bộ máy nhà nước
TIỂU LUẬN
MÔN: LÝ LUẬN NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
ĐỀ TÀI:
“Nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt
động của Bộ máy Nhà nước. Liên hệ với Việt Nam”
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa là một cơ chế đồng bộ chuyên thực
hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Để bộ máy
nhà nước có hiệu lực và hiệu quả trong việc quản lí xã hội thì vấn đề quan
trọng hàng đầu là phải bảo đảm cho nó có được một cơ cấu tổ chức hợp lí,
một cơ chế hoạt động đồng bộ và đội ngũ cán bộ có năng lực thực hiện những
nhiệm vụ được giao. Tất cả những điều đó chỉ có thể đạt được khi xác định
đúng những nguyên tắc cơ bản làm cơ sở cho tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước. Hệ thống nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà
nước xã hội chủ nghĩa rất phong phú và nhiều loại. “Tập trung dân chủ” là
một trong những nguyên tắc cơ bản nhất, có tính bao quát nhất được áp dụng
cho hầu hết bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa, trong đó có Việt Nam. Vì
vậy, trong bài tiểu luận này, em xin trình bày đề tài: “Nguyên tắc tập trung
dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Bộ máy Nhà nước. Liên hệ với
Việt Nam”.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. NGUYÊN TẮC TẬP TRUNG DÂN CHỦ TRONG TỔ CHỨC
VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ MÁY NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1. Khái niệm
Để hiểu được nguyên tắc tập trung dân chủ là gì? Trước hết chúng ta
phải hiểu được thế nào là nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà
nước xã hội chủ nghĩa. “Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà
nước xã hội chủ nghĩa là những nguyên lý, những tư tưởng chỉ đạo đúng đắn,
khách quan và khoa học, phù hợp với bản chất của nhà nước xã hội chủ
nghĩa tạo thành cơ sở cho tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước và
toàn thể bộ máy nhà nước.”1
Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong hệ thống nguyên tắc tổ
chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
“Tập trung dân chủ là nguyên tắc thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa sự
chỉ đạo, lãnh đạo tập trung thống nhất của cấp trên, trung ương với việc mở
rộng dân chủ cho cấp dưới, bảo đảm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản
lí nhà nước.”2
2. Cơ sở hình thành nguyên tắc
2.1. Cơ sở lí luận
* Trên cơ sở học thuyết Mác - Lênin
1 : Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình lí luận nhà nước và pháp luật , Nxb. CAND, Hà Nội,năm 2010, tr 282,
283.
2 : Nguyễn Thị Hồi (chủ biên), Những nội dung căn bản của môn học lí luận nhà nước và pháp luật, Nxb. Tư pháp,
Hà Nội, năm 2010, tr. 267.
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin: “Dân chủ là quyền lực của nhân dân”.
Nguyên tắc tập trung dân chủ đã được V.I. Lênin xác định trong học thuyết về
xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp vô sản, sau đó được các Đảng cộng sản
của Quốc tế cộng sản (Quốc tế thứ III) cũng như nhiều Đảng cộng sản của
phong trào cộng sản quốc tế vận dụng vào trong các hoạt động của Đảng
mình. Nguyên tắc này đã được Lênin nêu ra trước Cách mạng Tháng 10 Nga
trong bối cảnh nội bộ Đảng cộng sản Nga xuất hiện những tư tưởng có
khuynh hướng cản trở việc thống nhất đường lối, thống nhất hành động cách
mạng. Nội dung của nguyên tắc này theo Lênin là thống nhất nhận thức,
thống nhất hành động để giữ vững đường lối cách mạng và tiến hành cách
mạng thắng lợi. Từ đó, nguyên tắc này được xác định là nguyên tắc cơ bản
trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
* Trên cơ sở tư tưởng Hồ Chí Minh
Hồ Chí Minh coi nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc rất quan
trọng trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước cũng như trong xây
dựng Đảng. Người coi tập trung dân chủ phải luôn đi đôi với nhau, dân chủ
phải đi đến tập trung và tập trung trên cơ sở dân chủ.
2.2. Cơ sở thực tiễn
Bắt nguồn từ yêu cầu quản lí xã hội của nhà nước và bản chất giai cấp
của nhà nước. Trong quá trình quản lí nhà nước, quản lí xã hội đòi hỏi phải có
sự tập trung quyền lực. Đây là yếu tố bắt buộc và mang tính tất yếu. Bởi có
tập trung quyền lực mới điều khiển được xã hội, mới thiết lập và duy trì được
một xã hội ổn định. Vì vậy, trong xã hội có giai cấp, quyền lực nhà nước là
chủ yếu, tập trung vào nhà nước. Đối với nhà nước xã hội chủ nghĩa tập trung
quyền lực và dân chủ là cần thiết vì đây là Nhà nước pháp quyền của nhân
dân, do nhân dân và vì nhân dân.
3. Nội dung nguyên tắc tập trung dân chủ
Nội dung của nguyên tắc được biểu hiện trên ba mặt chủ yếu: Tổ chức
bộ máy, cơ chế hoạt động (quyền lực) và chế độ thông tin, báo cáo, kiểm tra
và xử lý các vấn đề khen thưởng, kỉ luật.
* Về mặt tổ chức bộ máy: nguyên tắc này thể hiện ở chế độ bầu cử, cơ
cấu tổ chức bộ máy, chế độ công vụ, xác lập và giải quyết mối quan hệ giữa
các bộ phận của bộ máy nhà nước nói chung, giữa trung ương với địa
phương, giữa các bộ phận trong mỗi cơ quan nhà nước và trên bình diện
chung nhất là giữa nhà nước với nhân dân.
Ở các nước xã hội chủ nói chung và nước ta nói riêng, nguyên tắc tập
trung dân chủ được áp dụng trong lĩnh vực tổ chức bộ máy nhà nước đều xuất
phát từ nguyên lý: Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Nhân dân
trực tiếp bầu ra hệ thống cơ quan đại diện, trao quyền cho các cơ quan này
bầu ra hoặc phê chuẩn các hệ thống cơ quan khác.
Các cơ quan nhà nước phải khác phải chịu trách nhiệm báo cáo công tác
trước cơ quan đại diện và chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan đó. Đồng
thời, các cơ quan địa phương phải phục tùng cơ quan Trung ương, các cơ
quan cấp dưới phải phục tùng cơ quan cấp trên, vì vậy nhiều cơ quan có chế
độ hai chiều phụ thuộc.
Các cơ quan nhà nước, công chức nhà nước được trao quyền để quản lí
các công việc nhà nước phải chịu trách nhiệm trước nhân dân và chịu sự kiểm
tra, giám sát của nhân dân.
* Về mặt hoạt động: Mỗi cơ quan nhà nước được pháp luật được pháp
luật quy định có thẩm quyền riêng, độc lập với các cơ quan nhà nước khác.
Trong phạm vi thẩm quyền luật định, các cơ quan nhà nước có quyền tự quyết
định và chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Cấp trên có quyền kiểm tra,
giám sát hoạt động của cấp dưới ngược lại các cơ quan cấp dưới phải phục
tùng cấp trên, địa phương phải phục tùng trung ương.
Khi quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền của mình, các cơ quan
trung ương và cấp trên phải lắng nghe và cân nhắc ý kiến ,điều kiện của cấp
dưới và điạ phương.
Các cơ quan nhà nước ở trung ương có quyền quyết định các vấn đề cơ
bản, quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, anh ninh, quốc phòng,
đối ngoại…trên phạm vi toàn quốc.
Nhân dân có quyền tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của đất
nước.
* Về chế độ thông tin, báo cáo, kiểm tra và xử lý các vấn đề khen
thưởng, kỉ luật
Hoạt động của bộ máy nhà nước cần phải được công khai theo phương
châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Muốn vậy cần thực hiện
tốt chế độ thông tin,báo cáo, kiểm tra và xử lý các vấn đề kịp thời, đúng đắn,
khách quan và khoa học. Các chủ trương, quyết định của cấp trên phải được
thông báo kịp thời cho cấp dưới để cấp dưới nắm đúng tinh thần chỉ đạo của
cấp trên. Từ đó, chủ động giải quyết các vấn đề đúng pháp luật và đáp ứng
yêu cầu của cấp trên. Các hoạt động của cấp dưới phải báo cáo kịp thời và
đầy đủ cho cấp trên để cấp trên nắm được và có sự chỉ đạo phù hợp tạo ra sự
nhịp nhàng, đồng bộ của cả bộ máy nhà nước. Đồng thời phải đảm bảo chế độ
kỷ luật nghiêm minh trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước.
4. Mối quan hệ giữa tập trung và dân chủ trong tổ chức và hoạt
động của bộ máy nhà nước XHCN.
có thể bạn quan tâm
Luận văn: Xí nghiệp thoát nước số 3 thuộc CT thoát nước Hà Nội- Tình h...
83
963
244
Kinh tế quản lý
83
(New)
Hóa đơn nhận được khi công ty tổ chức tours du lịch nước ngoài
2
681
321
Kế toán, kiểm toán
2
(New)
NGUYÊN TẮC TẬP TRUNG DÂN CHỦ TRONG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ MÁY NHÀ...
13
754
504
Lý luận chính trị
13
(New)
Thực trạng kế toán cho vay tổ chức cá nhân trong nước tại ngân hàng nô...
59
712
319
Kinh tế quản lý
59
(New)
Luận văn: Tổng quan, chức năng, nhiệm vụ và phân tích hệ thống thông t...
84
1.035
333
Kỹ thuật
84
(New)
Luận văn: Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức công tác lưu...
52
782
327
Kinh tế quản lý
52
(New)
Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong...
4
797
301
Biểu mẫu, văn bản khác
4
(New)
Báo cáo thực tập: Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, hoạt động, tổ chức c...
28
4.937
1.057
Kinh tế quản lý
28
(New)
thông tin tài liệu
Trong quá trình quản lí nhà nước, quản lí xã hội đòi hỏi phải có sự tập trung quyền lực. Đây là yếu tố bắt buộc và mang tính tất yếu. Bởi có tập trung quyền lực mới điều khiển được xã hội, mới thiết lập và duy trì được một xã hội ổn định.
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
TÁC ĐỘNG CỦA CÁC KHU VỰC MẬU DỊCH TỰ DO ASEAN-NHẬT BẢN, ASEAN-HÀN QUỐC ĐỐI VỚI NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH HÔI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ
Hoàn thiện pháp luật về xử lý nợ xấu trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế
Phát triển bền vững nền kinh tế Việt Nam 2011-2020
VẤN ĐỀ DI CƯ TỪ NÔNG THÔN RA THÀNH THỊ ( ĐÔ THỊ HÓA )
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
4 đề thi học sinh giỏi Toán lớp 2, có đáp án kèm theo
BIỂU MẪU ĐỀ NGHỊ NHẬP KHẨU THUỐC CHƯA CÓ GIẤY ĐĂNG KÝ LƯU HÀNH THUỐC TẠI VIỆT NAM KHÔNG VÌ MỤC ĐÍCH THƯƠNG MẠI
Hướng dẫn tự học Access
Giáo trình Quản trị học của Đại học kinh tế quốc dân
Trắc nghiệm Hóa học 10 bài 2: Hạt nhân nguyên tử. Nguyên tố hóa học. Đồng vị
Toán nâng cao bồi dưỡng học sinh giỏi toán lớp 2: Bài toán về nhiều hơn, ít hơn
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có
×
