4
+ Khi rôto quay, từ thông qua cuộn dây biến thiên, trong cuộn dây xuất hiện suất điện động cảm ứng, suất
điện động này được đưa ra ngoài để sử dụng.
+ Tần số của dòng điện xoay chiều do máy phát điện xoay chiều một pha có p cặp cực, rôto quay với tốc độ n
vòng/giây phát ra:
f = np
4. Doøng ñieän xoay chieàu ba pha
a) Doøng ñieän xoay chieàu ba pha
Doøng ñieän xoay chieàu ba pha laø moät heä thoáng ba doøng ñieän xoay chieàu, gaây bôûi ba suaát ñieän ñoäng
xoay chieàu coù cuøng taàn soá, cuøng bieân ñoä nhöng leäch pha nhau töøng ñoâi moät laø 2/3.
i1= I0cost; i2= I0cos(t – 2/3); i3= I0cos(t + 2/3).
b) Caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän xoay chieàu 3 pha
Maùy phaùt ñieän xoay chieàu ba pha caáu taïo goàm stato coù ba cuoän daây rieâng reõ, hoaøn toaøn gioáng nhau
quaán treân ba loûi saét ñaët leäch nhau 1200treân moät voøng troøn, roâto laø moät nam chaâm ñieän. Khi roâto quay ñeàu,
caùc suaát ñieän ñoäng caûm öùng xuaát hieän trong ba cuoän daây coù cuøng bieân ñoä, cuøng taàn soá nhöng leäch pha
nhau 2/3. Neáu noái caùc ñaàu daây cuûa ba cuoän vôùi ba maïch ngoaøi (ba taûi tieâu thuï) gioáng nhau thì ta coù heä ba
doøng ñieän cuøng bieân ñoä, cuøng taàn soá nhöng leäch nhau veà pha laø 2/3.
c) Caùc caùch maéc maïch 3 pha
+ Maéc hình sao:
Ba ñieåm ñaàu cuûa ba cuoän daây ñöôïc noái vôùi 3
maïch ngoaøi baèng 3 daây daãn, goïi laø daây pha. Ba ñieåm
cuoái noái chung vôùi nhau tröôùc roài noái vôùi 3 maïch ngoaøi
baèng moät daây daãn goïi laø daây trung hoøa.
Neáu taûi tieâu thuï cuõng ñöôïc noái hình sao vaø taûi
ñoái xöùng (3 taûi gioáng nhau) thì cöôøng ñoä doøng ñieän trong
daây trung hoøa baèng 0.
Neáu taûi khoâng ñoái xöùng (3 taûi khoâng gioáng nhau) thì cöôøng ñoä doøng ñieän trong daây trung hoaø khaùc
0 nhöng nhoû hôn nhieàu so vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän trong caùc daây pha.
Khi maéc hình sao ta coù:
Ud=
Up, Id= Ip
trong ñoù:Udlaø ñieän aùp giöõa hai daây pha, Uplaø ñieän aùp giöõa daây pha vaø daây trung hoaø.
Maïng ñieän gia ñình söû duïng moät pha cuûa maïng ñieän 3 pha: noù coù moät daây noùng vaø moät daây nguoäi.
+ Maéc hình tam giaùc:
Ñieåm cuoái cuoän naøy noái vôùi ñieåm ñaàu cuûa cuoän tieáp
theo theo tuaàn töï thaønh ba ñieåm noái chung. Ba ñieåm noái ñoù
ñöôïc noái vôùi 3 maïch ngoaøi baèng 3 daây pha.
Khi maéc hình tam giác ta coù:
Id=
Ip, Ud= Up
Caùch maéc naøy ñoøi hoûi 3 taûi tieâu thuï phaûi gioáng nhau.
IV. ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ BA PHA
1. Söï quay khoâng ñoàng boä
Quay ñeàu moät nam chaâm hình chöû U vôùi toác ñoä goùc thì töø tröôøng giöõa hai nhaùnh cuûa nam chaâm
cuõng quay vôùi toác ñoä goùc . Ñaët trong töø tröôøng quay naøy moät khung daây daãn kín coù theå quay quanh moät
truïc truøng vôùi truïc quay cuûa töø tröôøng thì khung daây quay vôùi toác ñoä goùc ’ < . Ta noùi khung daây quay
khoâng ñoàng boä vôùi töø tröôøng.