Theo quy định tại điều 20 khỏan 2 và 7 Luật về các tổ chức tín dụng (TCTD)
được Quốc hội nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành :
“ Ngân hàng thương mại là một TCTD được thực hiện tòan bộ họat động Ngân
hàng và các họat động kinh doanh khác có liên quan”. Nói cách khác hơn,
NHTM là một doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ, là một TCTD thực hiện huy động
vốn nhàn rỗi từ các chủ thể trong nền kinh tế để tạo lập nguồn vốn tín dụng và
cho vay phát triển kinh tế, tiêu dùng..cho xã hội.
B. Đặc điểm của ngân hàng thương mại (NHTM)
a) NHTM là một doanh nghiệp đặc thù kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ – tín
dụng. Các họat động của NHTM nhằm thúc đẩy và lưu chuyển các dòng tiền tệ
phục vụ cho việc giao dịch, thanh tóan , phát sinh hàng ngày trong nền kinh tế,
đồng thời thông qua các họat động huy động vốn và cho vay. Các NHTM có khả
năng tạo tiền từ các nghiệp vụ kinh doanh của mìnhthông qua các công cụ lãi
suất, tỉ giá. Vì vậy, NHTM là một mắt xích góp phần ổn định chính sách tiền tệ
quốc gia, đặc biệt là đối với các quốc gia đang chuyển đổi nền kinh tế để tham
gia hội nhập khu vực và quốc tế như Việt Nam.
b) Sản phẩm mà ngân hàng kinh doanh và làm dịch vụ là hàng hóa tài chính
(financial goods). Nói cách khác, đó là tiền và các chứng từ có giá như là: cổ
phiếu, thương phiếu, hối phiếu, trái phiếu và tín phiếu. Đây là những sản phẩm
cao cấp của nền kinh tế thị trường vì vậy được vận hành theo một quy trình và
phải được điều hành bởi nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn nhất định, dựa
trên những cơ sở pháp lý do luật pháp quy định.
c) Trong quá trình họat động, NHTM tạo ra sản phẩm và dịch vụ trực tiếp cung
ứng cho người tiêu dùng khi co nhu cầu. Do vậy, họat động của ngân hàng dựa
vào thương hiệu và uy tín tạo ra đối với khách hàng. Cho nên, họat động của
NHTM là một chuỗi không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ cung
cấp và quảng bá tiếp thi hình ảnh của mình tới khách hàng.
d) Họat động của NHTM là cầu nối giữa các nhà đầu tư, các doanh nghiệp,
những cá nhân có vốn nhàn rỗi và các nhà đầu tư, các doanh nghiệp, các cá nhân
có nhu cầu vay vốn. Các NHTM góp phần khong nhỏ vào việc giải quyết nạn
thất nghiệp, nâng cao thu nhập và mức sống của dân cư cũng như góp phần bảo
đảm vốn đối với các ngành kinh tế nhằm phát triển ngành nghề, chuyển dịch cơ
cấu kinh tế trong một quốc gia.
C. Phân lọai ngân hàng thương mại (NHTM) theo cấu trúc vốn
Tại Việt Nam, các NHTM được phân lọai dựa trên tiêu thức về cấu trúc vốn bao
gồm: NHTM quốc doanh (thuộc tổ chức tín dụng nhà nước); ngân hàng thương
mại cổ phần (NHTMCP) ; NHTM liên doanh; chi nhánh NHTM nước ngòai;
NHTM có 100% vốn nước ngòai. Các NHTM quốc doanh trong quá trình họat
động theo chính sách của từng thời kỳ, có thể tiến hành cổ phần hóa thành
3