TỔNG QUAN VỀ NỢ NƯỚC NGOÀI VÀ QUẢN LÝ NỢ NƯỚC NGOÀI
TỔNG QUAN VỀ NỢ
NƯỚC NGOÀI VÀ QUẢN
LÝ NỢ NƯỚC NGOÀI
1
CHƯƠNG I:
TỔNG QUAN VỀ NỢ NƯỚC NGOÀI VÀ QUẢN LÝ NỢ NƯỚC NGOÀI
1.1. Nợ nước ngoài
1.1.1. Khái niệm nợ nước ngoài và tái cơ cấu nợ nước ngoài
1.1.1.1. Khái niệm về nợ nước ngoài:
Nợ nước ngoài là một khái niệm cần làm rõ để quản lý một cách hiệu quả, với
cách hiểu khác nhau sẽ cho số liệu khác nhau dẫn đến đánh giá và giải quyết vấn đề nợ
khác nhau.
Theo quy chế quản lý vay và trả nợ nước ngoài (Ban hành kèm nghị định số
90/1998/NĐ-CP ngày 07/11/1998 của Chính phủ) thì không gọi là nợ mà gọi là vay
nước ngoài: “Vay nước ngoài là khoản vay ngắn, trung và dài hạn (có hoặc không có
lãi) do Nhà nước Việt Nam, Chính phủ Việt Nam hoặc doanh nghiệp là pháp nhân
Việt Nam (kể cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài) vay của tổ chức tài chính
quốc tế, của Chính phủ, của ngân hàng nước ngoài hoặc của tổ chức và cá nhân nước
ngoài khác (sau đây gọi là bên cho vay nước ngoài)”. Như vậy, theo cách hiểu này nợ
nước ngoài là tất cả các khoản vay mượn của tất cả các pháp nhân Việt Nam đối với
nước ngoài và không bao gồm nợ của các thể nhân (nợ của cá nhân và hộ gia đình).
Theo 8 tổ chức quốc tế nghiên cứu thống kê nợ nước ngoài, gồm Ngân hàng
Thanh toán Quốc tế, Ban Thư ký Khối Thịnh Vượng chung, Tổ chức Thống Kê Châu
Âu, Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, Ban Thư ký Câu lạc
bộ Paris, Hội nghị về Thương mại và Phát triển của Liên Hiệp Quốc, nợ nước ngoài
được thống nhất định nghĩa: “Tổng nợ nước ngoài tại bất kỳ thời điểm nào, là tổng dư
nợ của các nghĩa vụ nợ tại thời điểm đó, không bao gồm các nghĩa vụ nợ dự phòng,
đòi hỏi người đi vay phải thanh toán nợ gốc có hay không có lãi trong tương lai và
khoản nợ này là nợ của người cư trú với người không cư trú trong quốc gia”.
2
Vì có nhiều khái niệm nợ khác nhau, luận văn sẽ phân tích dựa trên định nghĩa
được chấp nhận chung bởi 8 tổ chức quốc tế. Đây là khái niệm nợ được dùng để đánh
giá tình trạng nợ của các quốc gia trong WDT bây giờ là GDF. Khái niệm nợ và số
liệu này hoàn toàn có thể sử dụng để đánh giá tình trạng nợ của Việt Nam vì: Nợ theo
thống kê trong GDF được cung cấp bởi các cơ quan hữu quan của Việt Nam; GDF là
báo cáo tình trạng nợ của WB, một tổ chức chuyên về thống kê nợ, đặc biệt là nợ dài
hạn, tương đối trung dung về mặt chính sách nên số liệu này đáng tin cậy và chấp nhận
được; số liệu trong GDF là số liệu hệ thống, có thể so sánh được qua các năm, đáp ứng
được yêu cầu quản lý sao không có một khoản nợ nào tính thiếu, không có khoản nợ
nào tính trùng.
1.1.1.2. Tái cơ cấu nợ nước ngoài:
Tái cơ cấu nợ hay tái tổ chức nợ có nhiều dạng: Thay đổi kỳ hạn nợ là hoãn trả
nợ cho tới một thời điểm thuận tiện trong tương lai, Xóa nợ là bất kỳ việc cắt giảm nào
về giá trị của khoản nợ theo hợp đồng. Điều này có thể thực hiện được bằng nhiều
cách khác nhau, rõ ràng nhât là xóa toàn bộ nợ [Corden trích trong 21, tr. 280]. Giảm
giá trị hiện tại của khoản nợ là bất kỳ biện pháp nào làm giảm giá trị hiện tại của các
khoản thanh toán tới hạn, ví dụ kéo dài thời gian ân hạn.
Giảm nợ là bất kỳ biện pháp nào có thể giảm giá trị khoản nợ của một quốc gia
ví dụ nợ có thể chuyển thành vốn sở hữu, mua lại nợ, hoặc chuyển thành trái phiếu dài
hạn với một suất chiết khấu. Giảm nợ có thể làm giảm giá trị khoản nợ nhưng không
chắc sẽ làm giảm các khoản thanh toán trong tương lai. Ví dụ, chuyển nợ thành vốn sở
hữu nợ sẽ giảm nhưng các khoản thanh toán trong tương lai. Ví dụ, chuyển nợ thành
vốn sở hữu nợ sẽ giảm nhưng các khoản thanh toán không giảm mà chỉ thay thế khoản
thanh toán lãi suất trước đây bằng thanh toán cổ tức. Trong dài hạn các khoản thanh
toán sẽ thật sự gia tăng.
Tái cơ cấu nợ thường được thực hiện thông qua hình thức chuyển nợ thành vốn,
nhưng về sau càng có nhiều nghiệp vụ khác được áp dụng hơn, có 5 dạng nghiệp vụ
thường gặp trên thị trường thứ cấp:
3
- Thứ nhất, chuyển nợ thành vốn là nghiệp vụ liên quan đến việc mua nợ trên
trường thứ cấp, rồi chuyển thành vốn đầu tư vào nước đi vay. Việc mua nợ thường áp
dụng với một mức chiết khấu. Đồng ngoại tệ của khoản nợ vì vậy có thể chuyển sang
trái phiếu hoặc cổ phiếu bằng đồng tiền của nước đi vay. Nợ chuyển thành đầu tư vào
các dự án bảo vệ môi trường, phúc lợi xã hội cũng thuộc dạng này. Nghiệp vụ này
thường được sử dụng nhất.
- Thứ hai, chuyển đổi nợ: các khoản nợ ngân hàng được chuyển thành các dạng
trái quyền khác, thông thường là trái phiếu như trái phiếu chiết khấu, trái phiếu ngang
giá; các trái phiếu này có thể được đảm bảo bằng ký quỹ cho phần gốc hoặc lãi, giá trị
trái phiếu có thể bằng hoặc thấp hơn giá trị khoản nợ và lãi suất có thể cố định hoặc
thả nổi. Mua nợ trả bằng hàng hóa xuất khNu hoặc bằng viện trợ cũng thuộc dạng này.
- Thứ ba, chuyển đổi nợ thành nợ: các ngân hàng sẽ mua bán các khoản nợ của
khách hàng trên thị trường nợ thứ cấp theo mức chiết khấu được định bởi thị trường
này. Tái tài trợ hay còn gọi là khoản vay Bắc cầu - khoản vay mới được sử dụng để
trang trải nợ cũ cũng thuộc nhóm này. Tuy nhiên, hình thức tái tài trợ không phổ biến
ở các nước đang phát triển vì thị trường tài chính ở các nước này kém phát triển và khả
năng tiếp cận thị trường vốn quốc tế còn hạn chế .
- Thứ tư, mua lại nợ: nước đi vay được phép mua lại nợ bằng cách trả tiền mặt
cho nước cho vay. Thông thường các nước đi vay sẽ trả nợ gốc với một mức chiết
khấu. Đây là một dạng của trả nợ trước hạn nhưng có thể có những miễn giảm.
Thứ năm, bán nợ bằng tiền mặt: một ngân hàng hay một nhà đầu tư mua lại một
khoản nợ. Đây là cách quen thuộc mà người cho vay hay làm khi muốn rút khỏi một
quốc gia đi vay nào đó. Tuy nhiên, người cho vay đầu tiên phải chịu một khoản lỗ
đáng kể.
Các nghiệp vụ xử lý nợ nay thường liên quan đến các chủ nợ là các ngân hàng,
nhà đầu tư, công ty cung ứng hoặc Chính phủ và nhà trung gian môi giới. Nghiệp vụ
xử lý nợ do các nhà chuyên môn ở các ngân hàng thương mại, công ty đầu tư và các tổ
chức chuyên doanh thực hiện. Nghiệp vụ này có thể tiến hành bằng nhiều hình thức,
4
kỹ thuật rất phức tạp, đặc biệt là việc thiết lập các chứng từ giao dịch. Nghiên cứu sẽ
không đi sâu phân tích khía cạnh kỹ thuật của các nghiệp vụ này.
1.1.2. Phân loại nợ nước ngoài
Phân loại nợ nước ngoài trước hết phải dựa trên luồng vốn vào để nắm được
tính chất, cơ cấu của từng loại vốn, từ đó lựa chọn cơ cấu phù hợp đáp ứng nhu cầu
tăng trưởng ổn định, giúp quản lý nợ nước ngoài hiệu quả hơn.
1.1.2.1. Cơ cấu dòng vốn vào
Dòng vốn vào một quốc gia có cấu trúc như trong hình 1.1
Nguồn: [48]
Hình 1.1. Cơ cấu dòng vốn vào
Dòng vốn vào
Tài trợ phát triển chính thức Vốn tư nhân
Viện trợ phát triển
Chính thức
Tài trợ phát triển
Chính thức khác
Đầu tư
Trực tiếp
Nước ngoài
Đầu tư
tài chính
(TP,CP&
P.Sinh)
Vay tư
nhân
Viện trợ
không
hoàn lại
Viện trợ
có
hoàn lại
Vay thương mại
Tín dụng thương mại
5
Trong đó, tài trợ phát triển chính thức (ODF) thường là luồng vốn ưu đãi (lãi
suất thấp, thời hạn vay dài, thời gian ân hạn dài) đầu tư vào cơ sở hạ tầng sản xuất và
xã hội nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế và thu hút đầu tư ở nước tiếp
nhận. Trong luồng tài trợ phát triển chính thức, viện trợ phát triển chính thức (ODA)
chiếm tỷ trọng cao.
Luồng vốn tư nhân đổ vào các nước đang phát triển thường dưới dạng: (i) đầu
tư trực tiếp, (ii) đầu tư chứng khóan, (iii) khoản cho vay tư nhân khác như cho vay
thương mại, tín dụng thương mại và (iv) các khoản chuyển vốn của các tổ chức phi
chính phủ.
Đầu tư trực tiếp (FDI) là đầu tư để nắm giữ quyền quản lý lâu dài (thông
thường 10% cổ phiếu có quyền bỏ phiếu) tại một công ty ở một quốc gia khác với
quốc gia của nhà đầu tư. Đầu tư trực tiếp gồm ba phần: vốn chủ sở hữu, tái đầu tư từ
lợi nhuận để lại và các khoản vay ngắn hạn và dài hạn. Như vậy, vốn đầu tư trực tiếp ở
dạng vốn chủ sở hữu và tái đầu tư từ lợi nhuận để làm tăng tài sản của người nước
ngoài tại nước nhận vốn nhưng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở dạng vốn vay là
khoản nợ của pháp nhân nước nhận đầu tư đối với cá nhân hoặc tổ chức nước ngoài.
Đầu tư tài chính hay còn gọi là danh mục đầu tư là dạng mua chứng khóan nợ,
chứng khoán cổ phần hoặc các công cụ phát sinh. Danh mục đầu tư là tổng các nguồn
quỹ tài trợ quốc gia, biên nhận tiền gởi và trực tiếp mua các cổ phần bởi nhà đầu tư
nước ngoài. Nếu việc mua cổ phiếu được thực hiện theo các đầu cơ vốn ngắn hạn có
thể thúc đNy thị trường tài chính vận hành và cũng có thể tạo nên những cú sốc kinh tế.
Khoản cho vay tư nhân gồm (i) khoản vay thương mại: vay theo điều kiện của
thị trường tiền tệ quốc tế (không được ưu đãi), (ii) khoản tín dụng thương mại: khoản
vay giữa các doanh nghiệp với nhau thường liên quan đến mua bán hàng hóa trả chậm,
(iii) khoản chuyển vốn của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài dưới dạng viện trợ
tài chính hoặc hiện vật thông qua việc cung cấp các hàng hóa và dịch vụ. Những khoản
này thường rất khó có số liệu thống kê chính thức và với lãi suất thương mại của các
khoản vay, nếu không sử dụng hợp lý rất dễ trở thành gánh nặng về nợ nước ngoài của
quốc gia trong tương lai.
có thể bạn quan tâm
Tổng quan về đất nước Canada và quan hệ Việt Nam- Canada, chính sách n...
94
991
316
Kinh tế - Thương mại
94
(New)
Thực trạng đầu tư nước ngoài tại tỉnh Bắc Giang và giải pháp tự đề xuấ...
15
891
316
Kinh tế - Thương mại
15
(New)
Luận văn: Kinh tế đối ngoại - giải pháp đặc biệt quan Trọng tiến hành...
82
730
322
Kinh tế quản lý
82
(New)
Thực trạng kinh tế đối ngoại ở Việt Nam và những giải pháp nâng cao h...
18
1.515
380
Kinh tế - Thương mại
18
(New)
Tổng quan về cân bằng nước hệ thống và mô hình IQQM, áp dụng mô hình I...
63
1.074
338
Thạc sĩ cao học
63
(New)
TÀI LIỆU: ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI
20
1.009
227
Bài giảng, giáo trình
20
(New)
SƠ YẾU LÝ LỊCH ĐI NƯỚC NGOÀI
2
638
267
Biểu mẫu, văn bản khác
2
(New)
Ngữ văn 9 liệt kê các tác phẩm văn học nước ngoài
3
1.503
303
Giáo án, bài giảng lớp 9
3
(New)
thông tin tài liệu
TỔNG QUAN VỀ NỢ NƯỚC NGOÀI VÀ QUẢN LÝ NỢ NƯỚC NGOÀI
Mở rộng để xem thêm
từ khóa liên quan
tài liệu mới trong mục này
TÁC ĐỘNG CỦA CÁC KHU VỰC MẬU DỊCH TỰ DO ASEAN-NHẬT BẢN, ASEAN-HÀN QUỐC ĐỐI VỚI NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH HÔI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ
Hoàn thiện pháp luật về xử lý nợ xấu trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế
Phát triển bền vững nền kinh tế Việt Nam 2011-2020
VẤN ĐỀ DI CƯ TỪ NÔNG THÔN RA THÀNH THỊ ( ĐÔ THỊ HÓA )
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
×
