Trường ĐH Cần thơ- Phương pháp nghiên cứu khoa học
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP
VIỆN HẢI SẢN
BÀI GIẢNG MÔN
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Biên soạn:
Nguyễn Thanh Phương
7/2000
Chương 1:
MỞ ĐẦU
- Phương pháp nghiên cứu khoa học là môn học bắt buộc của sinh viên ngành Nuôi
trồng Thủy sản và là môn học tự chọn cho các ngành nông nghiệp khác.
- Môn học nầy nhằm giúp sinh viên có kiến thức về những luận cứ căn bản khi viết đề
cương nghiên cứu khoa học, viết báo cáo khoa học và những phương pháp truy cập
thông tin / tài liệu từ thư viện và máy tính thông qua các đĩa chứa dữ liệu hay trực tiếp
trên internet mà trước hết để phục vụ làm luận văn tốt nghiệp ra trường.
- Môn học cũng sẽ giúp sinh viên tìm hiểu về các phương pháp luận khác như phương
pháp mô thức luận (LFA = logical framework Approach) ứng dụng trong xây dựng các
đề án nghiên cứu và phát triển.
- Ngoài ra, với các bài tập về viết và trình bày trước lớp đề cương nghiên cứu, xây dựng
cây vấn đề,.. . cũng giúp cho sinh viên làm quen với công việc bảo vệ đề cương, thẩm
định đề cương và đọc báo cáo mà sẽ hữu ích cho sinh viên sau khi ra trường.
- Môn học đưọc kết cấu theo các chương như sau:
- Chương 1: Mở đầu
- Chương 2: Phương pháp viết đề cương nghiên cứu
- Chương 3: Phương pháp viết báo cáo khoa học
- Chương 4: Phương pháp mô thức luận (LFA)
- Bài tập và báo cáo.
Chương 1:
PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
I. CHỌN CHỦ ĐỀ NGHIÊN CỨU
Chủ đề nghiên cứu là yếu tố rất quan trọng cần phải xác định trước khi đặt vấn về xây
dựng đề cương nghiên cứu khoa học. Với một chủ đề phù hợp thì người viết có thể tạo ra một
đề cương có chất lượng và tính thuyết phục cao. Chọn một chủ đề nghiên cứu cần phải:
có sự thích thú của người nghiên cứu (phù hợp với năng lực và trình độ chuyên
môn);
có nhu cầu của thực tế về sản xuất hay lý luận;
đúng xu hướng phát triển của thời đại (ô nhiễm môi trường, đánh giá tác động môi
trường, đa dạng sinh, bảo vệ tài nguyên,..); và
xem xét khả năng kinh phí sẽ có.
II. LẬP ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU
Thông thường lập đề cương nghiên cứu phải qua hai bước: (i) bước một là xây dựng đề
cương tổng quát để xác định ý tưởng chung của công việc và dự đoán những kết quả sẽ đạt
được của đề án; (ii) khi ý tưởng được chấp thuận thì sẽ chuẩn bị đề cương chi tiết và đây chính
là đề cương thực thi công việc nghiên cứu. Tuy nhiên, trong một số trưòng hợp thì người lập
đề cương có thể chuẩn bị đề cương nghiên cứu chi tiết mà không qua chuẩn bị đề cương tổng
quát nếu như ý tưởng của đề tài đã được thảo luận hay đồng ý của người tài trợ, hay theo kế
hoạch nào đó.
1. ĐỀ CƯƠNG TỔNG QUÁT (PROJECT CONCEPT)
Đề cương tổng quất sẽ phát họa những ý tưỏng chính của đề tài, dự kiến nôị dung cơ
của đề tài và dự kiến kết quả sẽ đạt được của đề tài. Nội dung của đề cương tổng quát bao
gồm:
Tên đề tài (title): phải ngắn gọn và thể hiện được mục tiêu thễ hiện được nội dung và
kết quả kỳ vọng sẽ đạt được.
Người chủ trì và cán bộ phối hợp (principle investigator and collaborators): nêu
rõ ai là chủ trì và ai là cán bộ phối hợp, nếu có thể thì chỉ định nội dung chuyên môn mà các
cán bộ phối hợp sẽ làm trong đề tài để tăng tính thuyết phục với người xem xét đề tài.
Đặt vấn đề (justification / introduction): nêu những vấn đề hết sức căn bản liên quan
đến vấn đề nghiên cứu qua lược khảo một số tài liệu có liên quan và nêu lên được nhu cầu cần
thiết của đề tài để giúp người đọc hiểu được tại sao phải tiến hành nghiên cứu nầy.
Mục tiêu của đề tài (objectives): nêu được những mục tiêu chính của đề tài có thể bao
gồm mục tiêu lâu dài và mục tiêu trước mắt.
Kết quả cần đạt được (expected outputs): dự kiến khi đề tài kết thúc thì sẽ đạt được
những kết quả như thế nào? và cần phải được lượng hóa các kết quả.
Các nội dung nghiên cứu chính (activities): nêu lên những nội dung nghiên cứu
chính mà đề tài dự kiến sẽ làm.
Kế hoạch hoạt động của đề tài (workplan / timeframe): trình bày kế hoạch theo thời
gian và nội dung công việc đế người đọc có thể hiểu được tiến trình công việc cũng như những
kết quả có thể đạt được theo thời gian có thể trình bày theo dạng sơ đồ.
Dự toán kinh phí và phương tiện (budget estimation and materials): nêu nhu cầu
kinh phí cần thực hiện đề tài (chi phí hoạt động và phương tiện cần có)
Tài liệu tham khảo (references): (nếu có)
2. ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT (RESEARCH PROJECT)
Là đề cương để thực hiện công việc, trong một đề cương lớn có thể có nhiều đề cương
chi tiết nhỏ cho từng nội dung nghiên cứu cụ thể. Đề cương chi tiết gồm các phần sau:
Tên đề tài nghiên cứu (title): giống như đề cương tổng quát, tên đề tài phải ngắn gọn
và thể hiện được mục tiêu thễ hiện được nội dung và kết quả kỳ vọng sẽ đạt được.
Đặt vấn đề (justification / introduction): nêu những vấn đề hết sức căn bản liên quan
đến vấn đề nghiên cứu qua lược khảo một số tài liệu có liên quan và nêu lên được nhu cầu cần
thiết của đề tài để giúp người đọc hiểu được tại sao phải tiến hành nghiên cứu nầy.
Lược khảo tài liệu (reference / literature review): tùy vào từng trường hợp cụ thể
mà phần nầy có thể là một hay hai đoạn văn trong phần đặt vấn đề hay tách thành một phần
riêng. Hầu hết các đề tài nghiên cứu lớn, hay đề cương luận văn / luận án thì phần nầy được
tách riêng. Vì đề cương chi tiết sẽ mô tả công việc của đề tài nên phần lược khảo tài liệu là rất
quan trọng, nó giúp cho người đọc hiểu được những công việc có liên quan đã được thực hiện,
mức độ đạt được cũng như các phương pháp đã áp dụng. Qua phần nầy người đọc sẽ càng
củng cố nhận định của mình về mục tiêu, nội dung và phương pháp mà trong đề cương nêu ra.
Vật liệu và phương pháp nghiên cứu (materials and methods): đây là phần quan
trọng hàng đầu để người đọc thể hiện sự tin tưởng vào kết quả và kết luận của đề tài đạt được.
Chính vì vậy, phần phương pháp đòi hỏi phải viết thật rõ ràng và chi tiết. Các yêu cầu chính
là:
nếu là thí nghiệm thì nêu rõ số thí nghiệm tiến hành, số lần lập lại, phương pháp áp
dụng, vật tư mẫu vật sẽ được dùng trong nghiên cứu.
nếu là đề tài điều tra thì phải xác định số mẫu thu (10-15% hay lớn hơn), chuẩn bị
và thử biểu mẫu, tập huấn, xác định địa điểm điểm điều tra,...
nêu rõ các chỉ tiêu thu thập và phương pháp xử lý và tốt nhất là lượng hóa các chỉ
tiêu để đánh giá chính xác và tùy theo từng thí nghiệm mà chọn phương pháp xử lý
phù hợp
Kế hoạch thhực hiện của đề tài (workplan /timeframe): trình bày kế hoạch thời gian
theo từng nội dung công việc nghiên cứu kể cả thời gian xử lý số liệu và viết báo cáođể người
đọc xem xét tính hợp lý của đề cương.
Dự trù kinh phí và vật tự thiết bị (budget estimation and materials): liệt kê nhu
cầu kinh phí cần cho hoạt động nghiên cứu (chi phí hoá chất, công lao động, mẫu vật, phương
tiện thí nghiệp,..), những trang thiết bị cần thiết (máy móc,..) và có thể mua tư liệu (mua số
liệu, sách vở,...).
Tài liệu tham khảo (reference lists): liệt kê những tài liệu tham khảo dùng cho việc
chuẩn bị đề cương nghiên cứu. Phương pháp liệt kê tài liệu tham khảo xem phần viết báo cáo
khoa học.
Ngoài ra, cũng nêu thêm người thực hiện đề tài, cán bộ phối hợp thực hiện công việc
và kế cả người cố vấn cho đề tài ờ trang bìa của đề cương.
Chương 3:
GIỚI THIỆU CÁCH VIỆT BÁO CÁO KHOA HỌC
Viết báo cao khoa học là một công việc rất quan trọng mà không phải dễ làm. Qua báo
cáo khoa học sẽ làm cho nhiều người hiểu về công việc của người làm nghiên cứu. Không
phải bao giờ một nghiên cứu có kết quả tốt, số liệu hay mà trở thành một báo cáo hay. Một
báo cáo hay đòi hỏi người viết phải biết cách phân tích số liệu và viết thành báo cáo, làm sao
cho số liệu mình thu thập được phân tích hợp lý, biến số liệu thành thông tin (xin lưu ý là số
liệu (data) thì chỉ là số liệu mà thôi không có ý nghĩa gì cả, khi mà số liệu được xử lý rút ra
đượüc các nhận định thì các nhân định đó sẽ là thông tin (information) thì mới có giá trị. Vì
vậy một báo cáo hay là báo cáo đó có nhiều thông tin rút ra từ các nghiên cứu. ĐÊ3 Có một
báo cáo tốt cần phải qua hai bước: bưóc chuẩn bị và bước viết bài.
I. BƯỚC CHUẨN BỊ
1. Lập kế hoạch
Để có một báo cáo khoa học hay người viết phải xác định rõ những vấn đề cần nêu
trong bài báo cáo của mình.
2. Những vấn đề cần nêu trong báo cáo
Một bài báo cáo khoa học hay đòi hỏi phải có một bố cục mạch lạc từ đầu đế cuối.
Phải có kết luận rõ ràng, chính xác và nếu có ý nghĩa về mặt kinh tế thì càng tốt. Người viết
phải biết liên hệ các kết luận với những giả thuyết đã được nghiên cứu. Kết luận phải thật chắc
chắn không mang tính thăm dò. Số liệu phải hoàn chỉnh và có thể công bố được.
Cần phải xem xét loại hình báo cáo thích hợp nhất để công bố kết quả của mình. Có
thể đó là một báo cáo khoa học ngắn hay dài hoặc chỉ mang tính chất trao đổi thông tin. Có
nhiều trường hợp các nhà nghiên cứu chuẩn bị báo cáo khi các nghiên cứu đang tiến hành.
Việc làm này thường giúp họ xác định rõ ràng hơn những nội dung nghiên cứu mà họ cần phải
hoàn tất.
3. Chọn tạp chí muốn xuất bản
Phải chọn những tạp chí thích hợp với nội dung cần công bố. Nhất là khi bài báo của
bạn có nhiều hình ảnh minh họa thì phải xem xét đến chất lượng của chúng khi báo cáo được
xuất bản. Cũng cần phải tìm hiểu thời gian xuất bản sau khi đã duyệt là bao lâu, tính phổ biến
của tạp chí đó như thế nào có được liệt kê trên ASFA hay BA không.
4. Các bước chuẩn bị
Chọn tác giả chung cho bài báo cáo, thông thường một tác giả sẽ là người viết chính,
những người cùng nghiên cứuvà những người khác sẽ đóng góp ý kiến cho nội dung và cách
trình bày bản thảo.
có thể bạn quan tâm
Khóa luận: ĐH Nông lâm TP.HCM - Nội dung và phương pháp nghiên cứu Mô...
68
1.471
294
Kinh tế quản lý
68
(New)
Đề tài nghiên cứu: Tổng quan, đối tượng, nội dung, phương pháp và kết...
68
2.007
512
Kinh tế quản lý
68
(New)
Luận văn: Phương pháp nghiên cứu khoa học, luận khoa học là gì? Nêu mộ...
14
920
274
Lý luận chính trị
14
(New)
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KẾT QUẢ PHÂN TÍCH TỚI CHIẾN LƯỢC PHÁT TR...
47
770
313
Kinh tế - Thương mại
47
(New)
Nghiên cứu phương pháp điều khiển mạng OBS trong phương pháp làm lệch...
66
854
276
Khoa học tự nhiên
66
(New)
Luận văn: Ô nhiễm môi trường làng nghề - Thực trạng, cơ sở lý luận, ph...
106
1.961
487
Kinh tế quản lý
106
(New)
NHẬN THỰC TRONG MÔI TRƯỜNG LIÊN MẠNG VÔ TUYẾN VÀ NHỮNG ỨNG DỤNG TIỀM N...
83
825
335
Kỹ thuật
83
(New)
Môi trường tại phường Quang Trung, Thái Nguyên- Đối tượng, nội dun...
60
718
268
Kinh tế quản lý
60
(New)
thông tin tài liệu
Phương pháp nghiên cứu khoa học là môn học bắt buộc của sinh viên ngành Nuôi trồng Thủy sản và là môn học tự chọn cho các ngành nông nghiệp khác. Môn học nầy nhằm giúp sinh viên có kiến thức về những luận cứ căn bản khi viết đề cương nghiên cứu khoa học, viết báo cáo khoa học và những phương pháp truy cập thông tin / tài liệu từ thư viện và máy tính thông qua các đĩa chứa dữ liệu hay trực tiếp trên internet mà trước hết để phục vụ làm luận văn tốt nghiệp ra trường. Môn học cũng sẽ giúp sinh viên tìm hiểu về các phương pháp luận khác như phương pháp mô thức luận (LFA = logical framework Approach) ứng dụng trong xây dựng các đề án nghiên cứu và phát triển
Mở rộng để xem thêm
tài liệu mới trong mục này
Tạo chủng Rhodococcus opacus B4 có biểu hiện của enzyme n- alkane monooxygenase tăng so với dòng chƣa biến nạp, bằng cách tạo plasmid chứa gene alkB1/alkB2 rồi chuyển plasmid đó vào R. opacus B4
Khảo sát tỉ lệ nhiễm Coliforms và E. coli trong nƣớc uống, nước giải khát có gas, nước uống có cồn đang lƣu hành trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Sản xuất được chế phẩm diệt ruồi hiệu quả mà không gây độc đối với con ngƣời và thân thiện với môi trường
Nghiên cứu mới để bảo vệ vi khuẩn probiotic và nâng cao giá trị của sữa chua về chỉ tiêu vi sinh vật.
Sản xuất kháng thể thỏ kháng ovalbumin và tinh chế kháng thể (IgG) kháng ovalbumin
tài liệu hot trong mục này
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
Giáo trình Quản trị học của Đại học kinh tế quốc dân
Tâm lý xã hội VÀ Hệ tư tưởng
Mẫu slide chủ đề âm nhạc
Tham khảo 12 bài tập nguyên lý thống kê có lời giải
4 đề thi học sinh giỏi Toán lớp 2, có đáp án kèm theo
Các hiệu ứng HTML cho trang web
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có
×
