DANH MỤC TÀI LIỆU
Khái quát về điều kiện tự nhiên, con người ở Đồng Văn - Hà Giang, đặc điểm dân ca và sử dụng dân ca Lô Lô trong hoạt động thông tin tuyên truyền
Khoá lu n t t nghi p ậ ố Ph m Th ạ ị
Lan
L p: Văn hoá dân t c 9Aớ ộ
1
TR NG Đ I H C VĂN A HÀ N IƯỜ Ạ Ọ
===========
KHÓA LU N T T NGHI PẬ Ố
Đ tài: Dân ca c a ng i Lô và v n d ng vào công c tng tin ườ ậ ụ
tuyên truy n hi n nay Đ ng Văn - Hà Giang ở ồ
_______________
Sinh viên: Ph m Th Lanạ ị
Ng i h ng d n: TS. Ph m Vi t Longườ ướ
Khoá lu n t t nghi p ậ ố Ph m Th ạ ị
Lan
L I M Đ U Ở Ầ
I. Lý do ch n đ tàiọ ề
Văn hoá chính n n t ng đ xây d ng m t xã h i phát tri n toàn di n. Là m t qu c giaề ả
54 dân t c c trú m i mi n đ t n c, v i c i ngu n l ch s , ti ng nói, ch vi t, phong t c ư ở ọ ấ ướ ồ ị ử ế ữ ế
t p quán mang nh ng đ c tr ng khác nhau nên đ i s ng văn hoá nói chung cũng r t đa d ng. ư ờ ố
M i dân t c đ u nh ng đóng góp tích c c vào vi c làm phong phú cho v n văn hoá c a đ t ộ ề ủ ấ
n c Vi t Nam. Vì v y, vi c ti n hành nghiên c u v văn hoá c a các dân t c thi u s đi uướ ế ế ố
r t c n thi t.ấ ầ ế
Cũng nh nhi u dân t c khác, dân t c b dày truy n th ng văn hoá r t giàuư ề ề ố
v v n văn hoá dân gian. V i văn hoá dân gian y ra đ i cùng v i s hình thành c a dân t c,ề ố
đ c nuôi d ng trong môi tr ng sinh thái t nhiên, môi tr ng kinh t xã h i.ượ ưỡ ườ ườ ế ộ
M t trong nh ng nét tiêu bi u v văn hoá ngh thu t c a ng i Lô Lô là dân ca. Ng i Lô ậ ủ ườ ườ
coi dân ca c a n t c nh nh m t món ăn tinh th n không th thi u đ c. Dân ca c a n ư ộ ế ượ
t c Lô Lô đã t o nên s g n k t c ng đ ng, có m t trong đ i s ng sinh ho t hàng ngày c a ng i ự ắ ế ư
Lô.
Trong th i kỳ đ t n c đ i m i nh hi n nay, m t th i kỳ m c a v i n n kinh t th ấ ướ ư ệ ớ ề ế ị
tr ng, s du nh p và giao thoa v kinh t đã nh h ng không nh đ n n n văn hoá. Trong vănườ ế ưở ỏ ế
hoá nói chung, văn hoá truy n th ng ngày càng m nh t d n đi, thay th vào đó là văn ngh hi n ạ ầ ế ệ ệ
đ i v i dòng nh c tr ngo i lai l p thanh niên a thích r i lãng quên văn ngh dân gianạ ớ ư
truy n th ng c a dân t c mình. Vì v y, công tác thông tin tuyên truy n hi n nay, đ c bi t đ i v iề ố ề ệ
m t huy n mi n núi nh Đ ng Văn, đã đ c các c p các ngành r t quan tâm và đ t đ c nh ng ư ồ ượ ượ
k t qu đáng k , v i nhi m v quan tr ng là tuyên truy n nh ng ch tr ng, chính sách, đ ngế ủ ươ ườ
l i c a Đ ng t i con vùng sâu, vùng xa, trên đ a bàn huy n. Tuyên truy n b ng nhi u hìnhố ủ
th c, trong đó tun truy n b ng ho t đ ng văn ngh là r t quan tr ng. Tuy v y, Hà Giang, trong ậ ở
ng c tuyên truy n, vi c v n d ng các lo i hình sinh ho t văn hoá dân gian cho phù h p v i đi u ệ ậ
ki n kinh t , h i c a t ng dân t c, t ng đ a n ch a đ c quan tâm đ y đ nên ch a thu ế ộ ủ ừ ư ượ ư
đ c k t qu cao. Vì v y ng i vi t ch n đ i: "Dân ca c a ng i Lô Lô và v n d ng vào côngượ ế ườ ế ườ
c thông tin tuyên truy n hi n nay Đ ng Văn - Hà Giang" làm đ tài Khoá lu n t t nghi p, v i ở ồ
mong mu n c ng c ki n th c trong th i gian h c t p t i tr ng, làm c s ban đ u cho vi c v n ế ư ơ ở
d ng lý lu n, lý thuy t vào th c ti n công tác t i đ a ph ng. ế ạ ị ươ
II. Đ i t ng và ph m vi nghiên c uố ượ
1. Đ i t ng: Dân ca Lô Lôố ươ
L p: Văn hoá dân t c 9Aớ ộ
2
Khoá lu n t t nghi p ậ ố Ph m Th ạ ị
Lan
2. Ph m vi: Dân ca huy n Đ ng Văn - Giang vi c s d ng dân ca ử ụ
trong ho t đ ng thông tin tuyên truy n.ạ ộ
III. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
- Ph ng pháp đi n dân t c h c ph ng pháp ng i vi t s d ng ch y u đươ ươ ườ ế ử ụ ủ ế
th th p tài li u.ủ ậ
- Ph ng pháp nghiên c u liên ngành (xã h i h c, văn hoá h c, văn h c).ươ ộ ọ
- Ph ng pháp miêu t , so sánh, phân tích t ng h p đ x lý t li u thu đ c.ươ ể ử ư ượ
IV. Nhi m v và m c đích nghiên c uệ ụ
m hi u các giá tr ngh thu t và v trí c a dân ca Lô Lô trong các dân t c thi u s . ị ệ ộ ể
Đ xu t ý ki n v vi c s d ng dân ca Lô Lô vào ho t đ ng thông tin tuyên truy n. ế ử ụ
Góp ph n kh ng đ nh giá tr c a dân ca dân t c cho th y dân ca vai trò quan ị ủ
tr ng trong cu c s ng hi n đ i. ộ ố
V. B c cố ụ
Ngoài ph n m đ u, k t lu n, ph l c, khoá lu n g m 3 ch ng: ế ụ ụ ươ
Ch ng 1:ươ Khái quát v đi u ki n t nhiên, con ng i Đ ng Văn - Hà Giang ườ ở
Ch ng 2:ươ Đ c đi m dân ca Lô Lô Đ ng Văn - Hà Giang ở ồ
Ch ng 3:ươ S d ng dân ca Lô Lô trong ho t đ ng thông tin tuyên truy nử ụ
L p: Văn hoá dân t c 9Aớ ộ
3
Khoá lu n t t nghi p ậ ố Ph m Th ạ ị
Lan
CH NG 1ƯƠ
KHÁI QUÁT V ĐI U KI N T NHIÊN, CON NG IỀ Ề ƯỜ
HUY N Đ NG VĂN - T NH HÀ GIANG Ệ Ồ
1.1 Đi u ki n t nhiên ệ ự
Đ ng Văn là m t huy n mi n núi vùng cao c a t nh Giang, n m đi m c c B c c a ủ ỉ
T qu c Vi t Nam. Huy n Đ ng Văn v trí đ a trong t a đ t 23 ộ ừ 006' đ n 23ế0 -21' - 17''
b c, 1050 - 24'-40'' kinh đông, phía B c Tây giáp n c c ng hoà nhân dân Trung Hoa v i chi u ướ ộ
dài đ ng biên gi i qu c gia 52,5 km, phía Nam giáp huy n Yên Minh, phía Đông giáp huy nườ ớ ố
Mèo V c. Huy n có 18 xã và 1 th tr n. ị ấ
Huy n có di n tích t nhiên là 44.666 ha, trong đó 11.837 ha là đ t s n xu t nông nghi p. ấ ả
Di n tích núi đá chi m 73,49%. Đ a hình ph c t p, nhi u núi cao, v c sâu chia c t. Nhi u ế ứ ạ
ng n núi cao nh Lũng Táo 1.911m, Cán T 1.491 m án ng phía Tây và phía Nam v i dãy Mã Pìọ ư
Lèng d ng đ ng bên b sông Nho Qu làm cho đ a hình khó khăn v đi l i, giao l u, t o nên s ế ư ạ
cách bi t gi a các vùng trong s nghi p m mang, phát tri n kinh t , văn hoá. ệ ữ ế Đ cao trung
bình 1.200m so v i m t n c bi n. ướ Đ a hình th p d n t Tây sang Đông. ầ ừ
Nhi t đ trunh bình ng năm t 17 0 - 190C. Do đ a hình núi cao, chia c t nên tính ch t khí ắ ấ
h u kh c nghi t, nhi u vùng khác nhau (kh u ti u ng). ậ ể L ng m a ng năm trung bình tượ ư
1.600mm đ n 2.000 mm. M t năm chia làm 2 mùa: Mùa m a t tháng 5 - 10, vào mùa y m a l n,ế ư ừ ư ớ
i đá có đ d c cao i l m nh, chia c t, đi l i khó khăn. Mùa khô t tháng 11 đ n tháng 4 mộ ố ế
sau, th ng có s ng mù, s ng mu i. m t vài ti u vùng nhi t đ c xu ng t i 4ườ ươ ươ ố Ở 0 - 50 nh ư ở
n Xì, Phó B ngTh i ti t khí h u kh c nghi t vào mùa đông (tháng 11,12) nhi u ngày có tuy t ờ ế ế
và s ng mu i ph . Mùa đông ít m a, khô l nh, đ a hình ki n t o núi đá vôi, r ng ngun sinh c nươ ư ế ạ
ki t, khí h u thu văn kh c nghi t làm cho khan hi m ngu n n c sinh ho t và s n xu t, gây khó ế ồ ướ
khăn cho cu c s ng c a con ng i.ộ ố ườ
Đ ng Văn có con sông l n nh t là sông Nho Qu , b t ngu n t các d y núi phíay B c ế ắ ồ ừ
c a huy n, ch y qua Malé. Đ ng Văn sang Mèo V c và B c Mê r i đ vào sông Gâm. Sông Nho ồ ổ
Qu ngu n sinh thu qu c t trong phát tri n thu đi n t i tiêu cũng nh n c sinh ho tế ế ướ ư ướ
đi u hoà khí h u, mùa đông dòng sông đ y p s ng mù. Ngoài ra còn các dòng su i nh ầ ắ ươ
nh Lũng Táo ch y v Yên Minh, su i Đ ng Văn, su i Phó B ng, Ph mùa m a m i ư ố ở ư
L p: Văn hoá dân t c 9Aớ ộ
4
Khoá lu n t t nghi p ậ ố Ph m Th ạ ị
Lan
n c. Quá trình t o s n t nhiên lâu đ i trên đ a bàn hình núi đá vôi đ l i nh ng th ng c nhướ ơ ể ạ
đ p cho Đ ng Văn. Đ a hình đá vôi cũng làm cho Đ ng Văn thi u n c sinh ho t t i tiêu ế ướ ướ
nghiêm tr ng. Th i ti t khí h u Đ ng Văn mang tính ôn đ i, thích h p tr ng các lo i cây ăn qu ờ ế
cây thu c nh : đ tr ng, huy n sâm, xuyên khung, ý dĩ, th o qu Đ ng Văn gi ng chè ư ỗ ọ
ngon n i ti ng phù h p v i vùng đ t Lũng Phìn.ổ ế
R ng Đ ng Văn có th m th c v t phong phú, thích h p cho s phát tri n nhi u lo i nh : ự ậ ư
cây d , s i, thông đá, p mu… nh ng do b khai thác b a bài nên đã c n ki t. ơ ư Đ ng v t cácộ ậ
lo i nh : sóc, lôi, nhím, trăn, r n, tê… Do không còn r ng n n săn b n nên nhi u loàiạ ư
g n nh tuy t ch ng. Tài nguyên khoáng s n đ n nay ch a phát hi n ra lo i nào tr l ng ư ế ư ữ ượ
l n và giá tr cao. Tuy nhiên đây cũng là vùng đ t n t ng v i nh ng đ a danh nh C t c , Lũng ượ ớ ữ ị ư
Cú, nh ng phong t c t p quán riêng c a ng i dân, v i nh ng dãy núi đá tai mèo, v i di tích l ch ụ ậ ườ
s nhà V ng... T t c đ c h i t t o nên cao nguyên đá Đ ng Văn mang nh ng giá tr đ a lý, ươ ượ ụ ạ
môi tr ng đ c s c n i c c B c T qu c.ườ ơ ự
1.2. Đi u ki n kinh t xã h iề ệ ế
Đ ng văn dân s kho ng 5,7 v n ng i, v i 17 dân t c anh em nh : Mông, Dao, ườ ớ ư
Lô, Tày, Gi y, C Lao, Pu Pèo,.. các dân t c s ng xen k 220 xóm b n, trong đó dân t c Lô ẽ ở
có kho ng 500 ng i.ả ườ
2.1.1. L ch s t c ng i Lô Lô ử ộ ườ
Ng i m t t bao gi trên lãnh th Vi t Nam h ph i c dân c aườ ặ ừ ư
v ng qu c Nam Chi u c đ i không? Câu h i l n này d ng nh đã đ c nh c đ n nhi uươ ố ế ườ ư ượ ế
l n, nh ng v n ch a đ c gi i quy t m t cách tri t đ . Tuy v y, qua nhi u ngu n s li u cho ư ư ượ ế ử ệ
th y, dân t c Lôcó m t Vi t Nam t r t s m, ít ra là kho ng trên d i 500 năm. Đ ng bào ặ ở ướ
đ n Vi t Nam qua nhi u đ t thiên di b i quê chi n tranh, lo n l c h b đàn áp n ngế ở ở ế
n ho c b m t mùa đói kém, b nh d ch... Đ n Vi t Nam, ng i Lô Lô đã có công khai kh n đ t ị ấ ế ườ
đai vùng cao biên gi i núi đá Giang B o L c (Cao B ng). Công lao c a ng i ả ạ ườ
đ c các dân t c Giang, Cao B ng luôn ghi nh n trong cõi tâm linh sâu th m c a t p quán.ượ ộ ở
Vi t Nam quê h ng lâu đ i c a ng i Lô, đ ng bào m t trong nh ng thành ph n dân ươ ờ ủ ườ
t c c u thành Đ i gia đình các dân t c Vi t Nam.ộ ấ
Ng i Vi t Nam 3.350 ng i c trú 2 t nh Giang vào Cao B ng, g mườ ườ ư
hai ngành ĐenHoa; Giang đ u c hai nhóm t c ng i đó. Hai nhóm ộ ườ
Đen và Lô Lô Hoa khác nhau v trang ph c, còn ngôn ng và phong t c t p quán không có gì ụ ậ
khác bi t nhi u.ệ ề
1.2.2. Đ c đi m kinh t c a ng i Lô Lô Đ ng Văn - Hà Giang ế ủ ườ
L p: Văn hoá dân t c 9Aớ ộ
5
Khoá lu n t t nghi p ậ ố Ph m Th ạ ị
Lan
Nh ng vùng ng i Lô Lô sinh s ng h u h t là núi đá, đ t d c, ru ng không nhi u, ph n ườ ế ấ ố
l n nh ng ru ng c n trên m t vùng quanh năm thi u n c cho nên ch c y đ c m t v r i ế ướ ượ ụ ồ
b hoang. G n đây đ c s giúp đ c a chính quy n, con tr ng thêm m t v đông v i các ượ ỡ ủ
lo i rau c i, đ u ho c ngô v đông xuân. ả ậ
Do đi u ki n di n tích đ t gieo tr ng th p khí h u kh c nghi t nên đòi h i ph i ề ệ ệ ỏ ả
nh ng bi n pháp k thu t đ tăng hi u su t canh tác. Chính đi u đó đã khi n cho ng i ậ ể ế ườ
đ c bi t đ n nh nh ng ng i gi i k thu t canh nông. T lâu, k thu t thâm canh c a đ ngượ ế ế ư ườ ỹ ậ ỹ ậ
bào cũng nh h u h t c dân c a vùng cao phía b c Giang đã tr nên n i ti ng.ư ầ ế ư ế
N ng đá d c nên ph i be đá làm b trên n ng đá đ ch ng r a trôi đ t, đ ng th i đ p b giươ ươ ờ ắ ờ ữ
m, gi màu bón phân cho đ t. B nông c đ ng bào dùng b nông c ph bi n đ i v i ổ ế ố ớ
các c dân vùng cao núi đá phía B c Hà Giang.ư ắ
Cây tr ng chính c a ng i Lô Lô là lúa, ngô, tam giác m ch. Ngoài ra còn xen k b u, bí, ườ ẽ ầ
rau, đ u... Nghĩa là h u h t các lo i cây tr ng khác nhau thích h p v i ch đ th nh ng, thu ầ ế ợ ớ ế ổ ưỡ
văn c a khu v c vùng núi cao đ u đ c gieo tr ng n i mà đ ng bào Lô Lô sinh s ng. ượ ở ơ
Vào tháng 2 âm l ch, đ ng bào b t đ u cày ru ng màu x i đ t th canh h c đá. Đ t ắ ầ ớ ấ
này đ c ph i i đ ng th i chu n b sang cu i tháng 3 âm l ch ng i ta đ t c trên n ng đá vàượ ơ ả ườ ươ
x i l i đ t đ tra h t. Gi ng ngô đ a ph ng dài ngày gi ng ngô kh năng ch u h n, ch uớ ạ ươ
rét và cho năng su t cao. Nh h u h t các c dân vùng cao, k thu t tr ng ngô h c đá không th ư ầ ế ư
làm khác h n ch c l tra h t. 6 tháng sau thì ngô cho thu ho ch. Lúc này nhà nào ru ng lúaơ ọ ỗ
thì cũng vào thu. Nh bi t xen canh (tra ngô l n v i các lo i rau đ u), g i v (ngô v i tam giácờ ế ố ụ
m ch ho c v i đ u) nên đ ng bào th t n d ng đ c kh năng t i đa c a đ t đ ng th i t o ể ậ ượ
ra l p ph th c v t dày ch ng xói mòn. ủ ự
th coi dân t c nh ng c dân nông nghi p kh năng thích ng cao v i ữ ư
đi u ki n môi tr ng. Ngoài tr ng tr t, h còn nuôi nhi u gia súc, gia c m đ gi i quy t s c ườ ế ứ
kéo nhu c u th c ph m thi t y u. Ngành ngh th công ng i ít phát tri n h n so ế ế ề ủ ườ ơ
v i các t c ng i khác. Nh ng đ ng bào l i n i ti ng b i ngh may thêu thùa. Nh ng b ườ ư ạ ổ ế
trang ph c n Lô Lô có th coi là nh ng s n ph m đ c nh t vô nh trên vùng c c b c Hà Giang.ụ ữ ự ắ
1.2.3. Phong t c t p quánụ ậ
* V ăn u ngề ố
B a ăn ph n ánh r t rõ t p quán s n xu t và hoàn c nh kinh t . L ng th c chính là mèn ế ươ
mén làm t b t ngô đ nh nh ng t c ng i vùng cao khác. C m g o hi m nên ch dùng trong ư ữ ộ ườ ơ ạ ế
nh ng ngày l t t và đ dành cho ng i ễ ế ườ m, tr nh , ph n m i sinh. Gi ng nh ng i Mông, ụ ữ ư ườ
ng i xay ngô b ng m t lo i c i đá l n thành b t m n r i đem đ trong m t cái chõ l n.ườ ạ ố
Khi g n chín, b t ngô đ c đ ra m t cái nia, v y n c tr n đ u l i r i đ ti p l n hai cho chín ượ ướ ề ạ ồ ồ ế ầ
L p: Văn hoá dân t c 9Aớ ộ
6
thông tin tài liệu
Văn hoá chính là nền tảng để xây dựng một xã hội phát triển toàn diện. Là một quốc gia có 54 dân tộc cư trú ở mọi miền đất nước, với cội nguồn lịch sử, tiếng nói, chữ viết, phong tục tập quán mang những đặc trưng khác nhau nên đời sống văn hoá nói chung cũng rất đa dạng. Mỗi dân tộc đều có những đóng góp tích cực vào việc làm phong phú cho vốn văn hoá của đất nước Việt Nam. Vì vậy, việc tiến hành nghiên cứu về văn hoá của các dân tộc thiếu số là điều rất cần thiết. Cũng như nhiều dân tộc khác, dân tộc Lô Lô có bề dày truyền thống văn hoá và rất giàu về vốn văn hoá dân gian. Vối văn hoá dân gian ấy ra đời cùng với sự hình thành của dân tộc, được nuôi dưỡng trong môi trường sinh thái tự nhiên, môi trường kinh tế xã hội. Một trong những nét tiêu biểu về văn hoá nghệ thuật của người Lô Lô là dân ca. Người Lô Lô coi dân ca của dân tộc mình như một món ăn tinh thần không thể thiếu được. Dân ca của dân tộc Lô Lô đã tạo nên sự gắn kết cộng đồng, có mặt trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của người Lô Lô.
Mở rộng để xem thêm
tài liệu giúp tôi
Nếu bạn không tìm thấy tài liệu mình cần có thể gửi yêu cầu ở đây để chúng tôi tìm giúp bạn!
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×