giác của con người. Ánh trăng như soi sáng cả khi rừng, đầu súng trăng treo.
Người lính trong những phút giây thanh thản hiếm hoi, họ bình thản ngắm
vầng trăng cao. Chính sức mạnh của tình đồng đội đã đem lại sự bình yên
trong tâm hồn. Họ ngắm trăng, cảm nhận vẻ đẹp của trăng trong hoàn cảnh áo
rách quần áo. Sự hòa quyện giữa chất chiến sĩ và nghệ sĩ. Súng là biểu tượng
cho chiến tranh, trăng là biểu tượng hòa bình. Cây súng ấy bảo vệ cho vầng
trăng hòa bình. Cuộc chiến đấu của ngày hôm nay là để cho ánh trăng hòa bình
ngày mai mãi tỏa sáng trên quê hương của những người lính. Súng còn là hiện
thực, trăng là lãng mạn. Súng và trăng cũng là một cặp Đồng chí. Cặp đồng
chí này soi tỏ cho cặp Đồng chí kia. Bài thơ khép lại trong hình ảnh giản dị mà
vô cùng đẹp. Có lẽ bởi thế, câu thơ cuối cùng đã được chọn làm nhan đề cho
cả tập thơ.
"Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo."
Giữa rừng đêm hoang vu, lạnh lẽo, đầy bất trắc rình rập, họ vững tin đứng
cạnh nhau, khoác súng trên vai, đầu súng hướng lên trời, tư thế hiên ngang
"chờ giặc tới”. Ánh trăng đêm, có lẽ là trăng cuối tháng, cứ chếch dần, chếch
dần, cho tới khi chạm tới đầu mũi súng, đầu súng như vươn tận lên trời cao.
Tác giả đã rất sáng tạo mới viết nên được hình ảnh vừa rất thực, vừa rất lãng
mạn, gợi cảm này. Mặt trăng như được cụ thể hoá, trở thành một vật treo trên
đầu súng. Biện pháp tương phản càng làm hình ảnh thơ thêm giàu ý nghĩa:
Trăng trên trời cao, lơ lửng giữa màn đêm, súng ở dưới đất, đặt trên vai người
chiến sĩ, vậy mà ở một góc nhìn đặc biệt, Chính Hữu đã “bắt” được hình ảnh
vô cùng độc đáo ấy. Trăng từ muôn đời nay tượng trưng cho cái yên tĩnh, tĩnh
lặng, cái thi vị, lãng mạn, còn súng là thứ vũ khí lạnh lùng, nguy hiểm, biểu
tượng của chiến tranh, sự tàn phá dữ dội.
Thế nhưng khi có bàn tay của Chính Hữu đặt hai hình ảnh ấy lại gần nhau thì
chúng lại bổ sung cho nhau, tạo nên một ý nghĩa mới: Súng trong tay kẻ thù
mới là vũ khí nguy hiểm, còn súng trong tay hai người đồng đội, người chiến
sĩ kia, thì súng là vũ khí để họ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ sự bình yên, bảo vệ ánh
trăng thanh bình. Trăng trên trời cao soi sáng đôi bạn, như muốm làm bạn với
hai người chiến sĩ, muốn ngợi ca, soi rõ tình đồng đội thiêng liêng, cao đẹp
của hai người.