DANH MỤC TÀI LIỆU
NGỮ VĂN 9 PHÂN TÍCH BÀI THƠ SANG THU
1
Sang Thu
-H÷u ThØnh-
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
+ Gióp HS:
- Ph©n tÝch ®-îc nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ th¬ H÷u ThØnh vÒ sù biÕn ®æi cña ®Êt trêi tõ
cuèi h¹ sang ®Çu thu.
- RÌn luyÖn thªm n¨ng lùc c¶m thô th¬ ca.
B. ChuÈn bÞ.
1. ThÇy: so¹n gi¸o ¸n - ®äc TLTK.
2. Trß: chuÈn bÞ theo sgk.
C. TiÕn t×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng
* æn ®Þnh tæ chøc.
* KiÓm tra.
? T×m vµ ph©n tÝch nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô trong bµi th¬ ViÕng l¨ng B¸c -ViÔn Ph-¬ng.
Tr¶ lêi: HS nªu
Hµng tre xanh xanh ViÖt Nam: Con ng-êi vµ ®Êt n-íc ViÖt Nam kiªn c-êng bÊt khuÊt.
B·o t¸p m-a sa vÉn th¼ng hµng: v-ît qua gian khã.
MÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á: B¸c Hå rùc rì, chãi s¸ng, tr-êng tån, bÊt diÖt.
Trµng hoa: TÊm lßng biÕt ¬n, sù thµnh kÝnh cña nh©n d©n ®èi víi B¸c Hå vÜ ®¹i.
B¶y m-¬i chÝn mïa xu©n: Cuéc ®êi B¸c nh- b¶y m-¬i chÝn mïa xu©n në hoa cña d©n téc
Trêi xanh: Sù vÜnh h»ng, bÊt diÖt cña tªn tuæi, sù nghiÖp Hå ChÝ Minh.
- gv nhËn xÐt.
* Giíi thiÖu Bµi míi:
GV cho HS quan s¸t: + H/¶ quÐt mét sè bµi th¬:
Mïa thu c©u c¸ cña NguyÔn KhuyÕn
TiÕng thu cña L-u Träng L-
§©y mïa thu tíi cña Xu©n DiÖu
? §iÓm chung cña c¸c t¸c phÈm trªn lµ g×? ViÕt vÒ mïa thu
=> Qua trªn c¸c em ®· thÊy: Mïa thu lu«n ®Ò tµi bÊt tËn cña thi ca nh¹c häa. Mçi t©m
hån nghÖ sÜ ®Òu sù c¶m nhËn riªng vÒ mïa thu. C¶nh s¾c mïa thu ë VN thËt ®Ñp trong th¬
NguyÔn KhuyÕn, thËt buån trong th¬ míi. Cßn rÊt nhiÒu bµi th¬ n÷a viÕt vÒ mïa thu nh-ng sù
c¶m nhËn khi ®Êt trêi biÕn chuyÓn tõ h¹ sang thu th× kh«ng ph¶i ai còng dÔ dµng nãi lªn ®-îc
b»ng lêi. VËy mµ H÷u ThØnh ®· rÊt tinh tÕ khi ghi l¹i dßng c¶m xóc cña m×nh tr-íc thêi ®iÓm
giao mïa trong mét thi phÈm nhá: Sang thu => Chóng ta cïng t×m hiÓu.
Néi dung bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
I/ §äc - t×m hiÓu chó thÝch.
1.T¸c gi¶:
? Dùa vµo chó thÝch SGK vµ sù hiÓu biÕt cña
m×nh, h·y nªu ®«i nÐt vÒ nhµ th¬ H÷u ThØnh
GV nhËn xÐt, bæ sung.
Giíi thiÖu ch©n dung HT
- H÷u ThØnh tªn ®Çy ®ñ lµ NguyÔn H÷u ThØnh.
- Sinh n¨m: 1942
- Quª: Tam D-¬ng - VÜnh Phóc.
- H÷u ThØnh c¸n v¨n ho¸, tuyªn huÊn
trong qu©n ®éi tõ n¨m 1963.
2
GV gt kh¸i qu¸t phong c¸ch th¬ H÷u ThØnh.
GV gt nh÷ng t¸c phÈm chÝnh vµ gi¶i th-ëng,
b×a mét sè tËp th¬ cña «ng.
2. T¸c phÈm.
? Bµi th¬ ®-îc ra ®êi vµo thêi gian nµo?
? Thêi ®iÓm ®-îc nãi ®Õn trong bµi th¬?
II. §äc - HiÓu v¨n b¶n.
1. §äc v¨n b¶n.
GV h/d ®äc: - Giäng nhÑ nhµng, nhÞp chËm
khoan thai, trÇm l¾ng vµ tho¸ng suy t-.
GV ®äc mÉu mét lÇn
2. ThÓ th¬ - Bè côc
? Bµi th¬ thÓ th¬ gièng víi nh÷ng t¸c
phÈm th¬ nµo em ®· häc? §ã lµ thÓ th¬ g×?
? Ph-¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña bµi th¬?
? Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n?
? Nªu m¹ch c¶m xóc cña bµi th¬?
GV: §Æc s¾c cña bµi th¬ m¹ch c¶m xóc
g¾n liÒn víi vËn ®éng cña ®èi t-îng c¶m
xóc. ë tiÕt häc nµy c« sÏ h-íng dÉn chóng ta
t×m hiÓu theo m¹ch c¶m xóc ®ã.
3. HiÓu v¨n b¶n:
* Khæ 1:
? Bµi th¬ ®-îc ®Çu b»ng nµo? Nªu ý
nghÜa biÓu ®¹t cña tõ ®ã?
? Nhµ th¬ bÊt ngê ®ét ngét nhËn ra ®iÒu g×?
? HiÓu nh- thÕ nµo nh÷ng h×nh ¶nh th¬
nµy?
? C¸ch nhËn ra h-¬ng æi ®-îc nhµ th¬ biÓu
®¹t b»ng nµo? Ph©n tÝch c¸i hay cña tõ
®ã?
? C¸ch miªu t¶ s-¬ng cã g× ®Æc biÖt?
GV: Mïa thu ®Õn kh«ng ph¶i chØ ë c h×nh
¶nh ®Õn ë c¸ch to¶ h-¬ng: ph¶ vµo
trong giã se ë c¸ch vËn ®éng cña s-¬ng
-> ý mét c¸ch chËm h¬n t¹o nªn sù
-Lµ nhµ th¬ tr-ëng thµnh trong cuéc kh¸ng
chiÕn chèng MÜ.
- Cã hån th¬ mang c¶m xóc b©ng khu©ng
s©u l¾ng vµ giµu suy t-ëng.
- ¤ng tham gia BCH Héi nv¨n ViÖt Nam
c¸c kho¸ III, IV, V. n¨m 2000, H÷u ThØnh
Tæng th- Héi nhµ v¨n ViÖt Nam. HiÖn
«ng lµm chñ tÞch héi nhµ v¨n ViÖt Nam khãa
VIII (8/2010).
- S¸ng t¸c n¨m 1977.
- Bµi th¬ ®-îc rót tËp chiÕn hµo ®Õn
thµnh phè xuÊt b¶n n¨m 1991.
- Thêi ®iÓm giao mïa tõ h¹ sang thu.
HS ®äc bµi
HS kÓ: TiÕng gµ tr-a, ¤ng ®å, ¸nh tr¨ng,
=> Thuéc thÓ th¬ 5 ch÷.
- BiÓu c¶m + miªu t¶.
- Chia 3 ®o¹n, øng víi mçi khæ th¬.
- ngì ngµng-> ng©y ngÊt -> ngÉm ngîi,
nghÜ suy
- Bçng: ThÓ hiÖn sù bÊt ngê ®ét ngét.
+ h-¬ng æi: - æi ®ang vµo ®é chÝn.
+ giã se: - giã nhÑ, kh«, h¬i l¹nh.
+ s-¬ng - chïng ch×nh.
=> Nh÷ng dÊu hiÖu thiªn nhiªn khi thu vÒ.
- ph¶: - lan to¶ trong kh«ng gian.
- cã ý nghÜa ®ét ngét.
- s-¬ng: chïng ch×nh -> Nh©n ho¸: gîi
nh÷ng b-íc chuyÓn nhÑ nhµng cña thiªn nhiªn
trong kho¶nh kh¾c giao mïa.
3
duyªn d¸ng, yÓu ®iÖu, nh- bãng h×nh mét
thiÕu n÷.
? Tr-íc khung c¶nh ®ã, t/g cã c¶m nhËn nh-
thÕ nµo?
GV: Bçng kh«ng chØ ngì ngµng ta
cßn c¶m thÊy mét c¸i khÏ giËt m×nh. H×nh
nh- kh«ng ph¶i ®Ó hái ®Ó x¸c nhËn c¶m
xóc dÉu vÉn ch-a tin h¼n. Phót gi©y giao
mïa cña tù nhiªn Êy, nh×n thÊy råi, c¶m
thÊy råi mµ vÉn s÷ng sê ®Õn khã tin.
? Em nhËn xÐt c¶m nhËn mïa thu
cña nhµ th¬ trong khæ th¬ ®Çu?
GV: Thu ®· ®Õn nh-ng ch-a h¼n ®Õn. §iÒu
®ã ®-îc nhµ th¬ c¶m nhËn b»ng c¸c gi¸c
quan.
* Khæ 2:
? C¶nh thiªn nhiªn sang thu ®-îc tiÕp tôc
b»ng nh÷ng h×nh ¶nh vµ chi tiÕt nµo?
? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®-îc dông ë
®©y? T¸c dông cña biÖn ph¸p ®ã?
GV: C¸i dÒnh dµng cña s«ng lµ sau lóc vît
ghÒnh leo th¸c nhäc nh»n, ®· ®Õn lóc ®-îc
th¶nh th¬i sau mïa lò. Cßn bÇy chim khi
mïa thu chît ®Õn, ph¶i gÊp g¸p lµm
tha måi. => Hai tèc ®é tr¸i chiÒu gi÷a chËm
nhanh quy luËt kh«ng ®ång ®Òu ë vµo
thêi ®iÓm giao thoa cña mu«n vËt mu«n loµi
GV cho HS H§N víi c©u hái sau
? H×nh ¶nh nµo ®Ó l¹i Ên t-îng nÐt
nhÊt vÒ thêi ®iÓm giao mïa. V× sao?
GV: Sù chuyÓn m×nh sang thu kh«ng chØ
®-îc biÓu hiÖn qua ®èi lËp trong ho¹t
®éng cña s«ng, cña chim cßn thÓ hiÖn râ
nÐt n qua h/¶ ®¸m m©y mïa h¹, v¾t
nöa m×nh sang thu. C¸i tµi cña HT dïng
kh«ng gian ®Ó miªu thêi gian. §¸m m©y
nhÞp cÇu duyªn d¸ng nèi hai thêi gian
b»ng ®Ñp mÒm m¹i tr÷ t×nh. ®Ñp ®ã
®-îc quan s¸t vµ c¶m nhËn b»ng t©m
hån.
GV gióp HS liªn víi t NguyÔn
KhuyÕn: TÇng m©y löng trêi xanh ng¾t;
- H×nh nh- thu ®· vÒ:
Thµnh phÇn biÖt lËp -> Ch-a kh¼ng ®Þnh mét
c¸ch ch¾c ch¾n, cßn mét chót m¬ hå, nghi
hoÆc.
-> lµ sù c¶m nhËn tinh tÕ vµ nh¹y bÐn.
=> C¶m xóc ngì ngµng b©ng khu©ng.
- C¶m nhËn mïa thu: Kh«ng rông nh-
trong th¬ cæ, kh«ng mµu vµng nh- trong
th¬ míi.
=> c¶m nhËn rÊt riªng, rÊt míi b»ng tÊt
c¶ c¸c gi¸c quan.
Khøu gi¸c: h-¬ng æi -> xóc gi¸c: giã se ->
ThÞ gi¸c: s-¬ng chïng ch×nh -> c¶m nhËn
cña lÝ trÝ: H×nh nh- thu ®· vÒ
=> Nh¹y c¶m vµ tinh tÕ.
+ Dßng s«ng: dÒnh dµng CÆp ®èi
+ chim: Véi v· Nh©n ho¸
+ m©y: v¾t nöa m×nh
=>TÊt c¶ ®Òu ®æi thay khi thu vÒ: Cã hån,
sèng ®éng, sù vËt trë nªn duyªn d¸ng, gÇn
ng-êi h¬n.
- H/¶: Cã ®¸m m©y mïa h¹
V¾t nöa m×nh sang thu
+ Nh©n ho¸: M©y v¾t nöa nh => Mïa h¹,
mïa thu hai ®Çu bÕn ®¸m m©y nhÞp
cÇu v¾t qua => dïng kh«ng gian ®Ó thêi
gian: Lµm hiÖn ranh giíi h¹ sang thu vèn
mong manh m¬ hå trë nªn cô thÓ h÷u h×nh.
=> C©u th¬ sèng ®éng giµu h/¶ gîi c¶m xóc.
4
Th¬ Xu©n DiÖu: M©y vÈn tõng kh«ng chim
bay ®i -> ®Ñp, nh-ng chØ cã kh«ng gian.
GV Tuy nhiªn nÕu hiÓu nh- thÕ h×nh nh-
vÉn ch-a ®ñ. §Ó s©u s¾c h¬n, c« mêi c¸c em
tham kh¶o mét ®o¹n t- liÖu sau.
GV ®-a t- liÖu HT tù b¹ch víi sang thu
§©y lêi b¹ch cña nhµ th¬ HT trªn b¸o
V¨n hãa thÓ thao ®iÖn tö, chuyªn môc GÆp
l¹i c¸c nhµ v¨n trong SGK.
GV cho 1 HS ®äc to.
* Khæ 3:
? Thiªn nhiªn sang thu cßn ®-îc gîi ra b»ng
nh÷ng h/¶ nµo?
? Nh÷ng hiÖn t-îng ®ã diÔn ra nh- thÕ nµo?
GV: VÉn n¾ng, m-a, sÊm nh÷ng thi liÖu
®Æc tr-ng cña mïa h¹ nh-ng víi víi ®é gi¶m
dÇn. ph©n hãa gi÷a hai mïa ®-êng
ranh giíi hÕt søc mong manh. Víi nh÷ng
phã tõ: vÉn cßn, ®·, v¬i dÇn, còng bít,
d-êng nh- thi ®ang ®o ®Õm ®-îc ®é ®Ëm
nh¹t cña n¾ng, khèi l-îng cña m-a ®Çu mïa
thu
? Em hiÓu nh- thÕ nµo hai dßng th¬ cuèi
bµi?
? Tõ ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch c¶m nhËn
mïa thu cña t/g ë hai c©u th¬ nµy?
GV cho HS quan s¸t l¹i bµi th¬. Chó ý vµo
thêi gian ®-îc ghi ë cuèi bµi th¬
? Thêi gian ®ã gîi cho em suy nghÜ g×?
GV: Em ®· nãi ®óng nh-ng ch-a ®ñ
§Æt bµi th¬ vµo hoµn c¶nh s¸ng t¸c 1977
khi ®Êt n-íc võa rêi khái cuéc chiÕn tranh,
t/g, mét ng-êi lÝnh tõng x«ng pha trËn m¹c
c¶m thÊy v÷ng vµng h¬n tr-íc nh÷ng biÕn
®éng bÊt th-êng cña cuéc ®êi. Còng thÓ
hiÓu hµng c©y ®øng tuæi gièng nh- mét
1 HS ®äc to, C¶ líp theo dâi.
+ N¾ng => nh÷ng ht-îng thiªn nhiªn.
+ M-a ®Æc tr-ng cña mïa h¹.
+ SÊm
- vÉn cßn, v¬i dÇn, còng bít: S¾c ®é gi¶m dÇn
=> Nh÷ng biÕn chuyÓn ©m thÇm trong lßng
c¶nh vËt.
- thùc: Khi sang thu, trêi ®· v¬i ®i nh÷ng
c¬n m-a rµo å ¹t, Ýt gi«ng b·o h¬n, bít ®i
nh÷ng tiÕng sÊm bÊt ngê -> Hµng c©y kh«ng
cßn bÞ lay ®éng bëi sÊm.
- Èn dô: + SÊm: Nh÷ng vang ®éng bÊt th-êng
cña ngo¹i c¶nh, cña cuéc ®êi.
+ ng c©y ®øng tuæi; Con ng-êi
®· tõng tr¶i.
=> Khi con ng-êi ®· tõng tr¶i trong cuéc sèng
th× v÷ng vµng b×nh tÜnh h¬n tr-íc nh÷ng
t¸c ®éng bÊt th-êng cña ngo¹i c¶nh, cña cuéc
®êi.
=> Hai c©u th¬ kh«ng chØ c¶nh sang thu
cßn chøa chÊt suy nghiÖm con ng-êi
cuéc sèng. Khi nhiÒu tuæi v÷ng vµng,
tin xö lý c¸c t×nh huèng bÊt ngê cña cuéc sèng
mét c¸ch hiÖu qu¶
- N¨m 1977, ®Êt n-íc míi ®-îc thèng nhÊt,
thêi k× ®Çu cña hßa b×nh. Gîi cho em nghÜ ®Õn
®©y mïa thu thanh b×nh yªn cña lµng quª
sau nh÷ng n¨m chiÕn tranh kÐo dµi.
5
chøng nh©n ®ang quan s¸t l¾ng nghe
thÊu hiÓu nh÷ng lÆng ©m thÇm kh¸ch
quan, nh÷ng chuyÓn ®éng bªn ngoµi cuéc
sèng xung quanh. Ph¶i ch¨ng hµng c©y Êy lµ
nhµ th¬ ®· ho¸ th©n vµo ®ã nªn lêi th¬ nhÑ
nhµng t×nh th¬ ®Çy ¾p yªu th-¬ng tr×u
mÕn.
Sau nµy lín lªn víi vèn sèng cña m×nh c¸c
em hiÓu s©u s¾c h¬n tÇng nghÜa s©u xa
cña bµi th¬.
? u suy nghÜ cña em vÒ t©m hån con
ng-êi khi sang thu trong bµi th¬ võa häc?
? Tõ ®ã em hiÓu thªm g× vÒ nhµ th¬ HT?
III. Tæng kÕt:
? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña
bµi th¬?
? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gãp phÇn thÓ hiÖn
néi dung g×?
IV/ LuyÖn tËp.
Bt: T×m ý tr¶ lêi ®óng cho mçi c©u hái sau:
1.ý nµo nãi ®óng c¶m xóc cña t¸c gi¶ trong
bµi th¬ sang thu?
A. Hån nhiªn, t-¬i trÎ.
B. Míi mÎ, tinh tÕ.
C. L·ng m¹n, siªu tho¸t
D. Méc m¹c, ch©n thµnh.
2. Trong bµi th¬, h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµo
thêi ®iÓm giao mïa h¹ - thu cã ®Æc ®iÓm g×?
A. S«i ®éng, n¸o nhiÖt.
B. B×nh lÆng, ng-ng ®äng.
C. Vui t-¬i, rén r·
D. NhÑ nhµng, giao c¶m.
- HS lµm bµi tËp sgk- gv nhËn xÐt.
? H·y tr×nh bµy kh¸i qu¸t l¹i m¹ch c¶m xóc
- Con ng-êi khi ®· ®i ®-îc nöa cuéc ®êi:
mét mÆt s©u s¾c, chÝn ch¾n, th©m trÇm
®iÒm ®¹m thªm, mÆt kh¸c l¹i ph¶i khÈn
tr-¬ng thªm, gÊp g¸p thªm ->Sù véi
cña bÇy chim hay còng chÝnh lµ sù véi v·
cña con ng-êi?
-Thiªn nhiªn vµ con ng-êi ®Òu mét nhÞp
sang thu. Hån ng-êi võa l-u luyÕn båi
håi l¹i võa nghiªm trang ch÷ng ch¹c,võa
s©u l¾ng l¹i võa më réng b©ng khu©ng võa
khiªm nh-êng nh-ng còng tù hµo, kiªu
h·nh.
=>- Cã t©m hån tha thiÕt tr©n träng vÎ ®Ñp cña
quª h-¬ng xø së.
- nh÷ng suy ngÉm s©u s¾c con
ng-êi vµ cuéc ®êi.
NT:- Tõ ng÷ giµu h/¶, gîi c¶m, gîi suy t-ëng.
ND: C¶m nhËn chuyÓn biÕn nhÑ nhµng
rÖt cña ®Êt trêi cuèi sang thu ë
®ång b»ng B¾c bé.
- HS ®äc phÇn ghi nhí (sgk).
1 B
2D
TÝn hiÖu mïa thu C¶m xóc
- H-¬ng æi, giã se, s-¬ng => Ngì ngµng
B©ng khu©ng
6
D. Cñng cè - DÆn dß.
1. Bµi tËp
KÕt thóc bµi th¬ ChiÒu S«ng Th-¬ng nhµ th¬ H÷u ThØnh
viÕt:
N¾ng thu ®ang tr¶i ®Çy
§· tr¨ng non mói bëi
Bªn cÇu con nghÐ ®îi
C¶ chiÒu thu sang s«ng.
H×nh ¶nh, c¶m xóc ë khæ th¬ nµy cã ®iÓm g× gÇn gòi
t-¬ng ®ång víi h×nh ¶nh, c¶m xóc cña bµi th¬ Sang Thu.
2. Häc thuéc bµi th¬ vµ néi dung bµi häc.
- So¹n: Nãi víi con.
cña bµi th¬ qua mçi khæ th¬?
GV nhËn xÐt, chiÕu s¬ ®å m¹ch c¶m xóc cña
bµi th¬.
GV cho HS nghe ®o¹n b¨ng ®äc l¹i bµi Sang
thu => kÕt thóc bµi häc.
- S«ng, chim, ®¸m m©y => Ng©y ngÊt
- N¾ng, m-a, sÊm, hµng c©y => suy ngÉm
thông tin tài liệu
NGỮ VĂN 9 PHÂN TÍCH BÀI THƠ SANG THU HỮU THỈNH Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi
Mở rộng để xem thêm
xem nhiều trong tuần
yêu cầu tài liệu
Giúp bạn tìm tài liệu chưa có

LÝ THUYẾT TOÁN


×