không bị giới hạn trong một danh mục hàng hóa nào hay bị bó hẹp trong một
khu vực bao gồm những sản phẩm nhất định nào cả. Hơn thế, đúng theo bản
chất, những hiểu biết đó phải toàn diện. Những thứ hiện hữu trong kinh
doanh cũng sẽ hiện hữu trong các lĩnh vực khác của đời sống, từ tình bằng
hữu cho đến chính trị.
Vì vậy, chúng ta phải đọc cuốn sách của Midler ở hai cấp độ. Ban đầu,
Poorly Made in China có vẻ là một bản kể lể đơn thuần và có chút phiêu lưu
về những chuyến đi và những tai nạn bất tận của ông với các thương gia
Trung Quốc và các nước khác, mỗi người đều muốn giành phần hơn người
khác. Chuyện kể đầu tiên trong sách là dự án của tác giả về sản xuất xà
phòng và dầu gội đầu cho chuỗi cửa hàng giảm giá của Mỹ. Có lẽ đó không
phải là một câu chuyện hấp dẫn, nhưng nó có những kịch tính như trong một
cuốn tiểu thuyết hồi hộp. Người kể cò cưa tới lui, xoay quanh những vấn đề
nhỏ trong sản xuất như việc làm mỏng chai nhựa (dùng để đóng gói dầu gội
đầu giá rẻ) một cách bí ẩn. Nhà máy trong câu chuyện này đã rất hoang
mang vì khách hàng cứ khăng khăng vào những điều cơ bản, chẳng hạn như
các đặc tính của sản phẩm phải trước sau như một, không được thay đổi.
Trong khi đó, bên phía nhập khẩu Mỹ trong câu chuyện này đã gần như phát
điên lên vì lo rằng việc nhập khẩu một thành phần lỗi của sản phẩm có thể
khiến ông thua lỗ hàng triệu đô-la vì mất hợp đồng.
Là một hướng dẫn viên du lịch ở Trung Quốc nhiều năm trước, tôi đã trải
qua rất nhiều trường hợp về các hành vi vô đạo đức và gây phiền phức, dọc
theo dòng sự kiện mà Midler mô tả trong cuốn sách này, thậm chí tôi còn
nhận ra chính mình trong những sự việc đó nữa cơ. Sự tương đồng có thể
được rút ra từ những thỏa thuận về tài khóa và tiền tệ của chính phủ mà
Trung Quốc đã có với các nước khác, và thậm chí từ cả các cuộc đàm phán
hiệp ước vốn là một phần của nó. Nếu bạn có những hiểu biết vững chắc
như của Midler, nhiều bí ẩn của Trung Quốc có thể bị bật mí. Nếu bạn
không có những hiểu biết đó, bạn sẽ thấy mình lênh đênh trên biển, nhanh
chóng trôi xa khỏi điểm đến mà bạn đã nhắm trong tâm trí.
Ở cấp độ thứ hai, cuốn sách của Midler không hẳn là một cuốn sách kinh
doanh về Trung Quốc, mặc dù nó là cuốn phải đọc đối với bất kỳ nhà kinh
doanh nào, vì nó là một bản mô tả, chắc chắn là thông qua ngôn ngữ thương
mại, chỉ kể về Trung Quốc, với một số hiểu biết khó kiếm về làm thế nào để
đi đúng hướng giữa những dòng chảy mơ hồ và đan xen chằng chịt của nước
này.
Trong câu chuyện được kể khá nhanh này, chúng ta sẽ gặp một số nhân