2.Lý thuyết chung về tạo động lực lao động
2.1.Nhu cầu và động cơ làm việc của con người
2.1.1.Nhu cầu
"Nhu cầu là trạng thái tâm lý mà con người cảm thấy thiếu thốn không thoả
mãn về một cái gì đó và mong được đáp ứng nó"3.
Nhu cầu gắn liền với sự tồn tại và phát triển của con người cũng như cộng
đồng và tập thể xã hội.Hệ thống nhu cầu rất phong phú và đa dạng,gồm có nhiều
loại nhu cầu:
- Nhu cầu sinh lý : các nhu cầu thiết yếu và thông thường nhất như
ăn,mặc,ở,nghỉ ngơi...
- Nhu cầu về lao động,về an ninh,tình cảm...
- Nhu cầu được kính trọng (quyền lực,địa vị xã hội ,uy tín,mức ảnh hưởng tới
xã hội,sự giàu có...).
- Nhu cầu thẩm mĩ ( cái đẹp,cái tốt,cái thiện...)
-Nhu cầu tự hoàn thiện (tự do,trách nhiệm,sự phát triển...)
- Nhu cầu về giao tiếp ( các quan hệ xã hội,giao lưu học hỏi...)
- Nhu cầu về tái sản xuất xã hội ( sinh đẻ và nuôi dạy con cái,truyền thống...)
- Nhu cầu tự phủ định ( các ham muốn,đòi hỏi có tính nguy hại đến bản
thân,cộng đồng,tập thể và xã hội...)
- Nhu cầu về sự biến đổi ( các xáo trộn xã hội theo hướng tiến bộ)
Như vậy,hệ thống nhu cầu của con người hết sức phức tạp,song cơ bản nó
được chia thành 3 nhóm nhu cầu chính là: Nhu cầu vật chất
Nhu cầu tinh thần
Nhu cầu xã hội
Nhu cầu của con người luôn luôn biến đổi,với mỗi người cụ thể khác nhau
trong xã hội,việc thực hiện các nhu cầu cũng rất khác nhau tuỳ theo quan điểm của
từng cá nhân.Nhưng nhìn chung,để thoả mãn tất cả các nhu cầu là hết sức khó
khăn,chỉ có thể thoả mãn một hoặc một số nhu cầu nào đó trong từng giai đoạn khác
nhau của cuộc đời.
3 PGS.TS Đoàn Thị Thu Hà,PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Huyền - Giáo trình Khoa học Quản lý II,NXB Khoa
học kỹ thuật,năm 2002