
ViÖt Nam dµnh −u tiªn cho viÖc tham gia WTO vµ quyÕt t©m ®Ó ®−îc kÕt n¹p vµo
n¨m 2005, ®©y lµ mét chñ tr−¬ng ®óng. §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu nµy cÇn ph¶i cã sù chñ
®éng vµ khÈn tr−¬ng h¬n n÷a trong viÖc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c mÆt, ®Æc biÖt lµ vÒ lÜnh
vùc míi vµ rÊt quan träng lµ th−¬ng m¹i dÞch vô. HiÖp ®Þnh chung vÒ th−¬ng mai dÞch
vô (GATS) lµ kÕt qu¶ cña Vßng ®µm ph¸n Uruguay vµ cã hiÖu lùc tõ th¸ng 1/1995.
DÞch vô ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi kinh tÕ cña mçi quèc gia vµ hÖ
thèng th−¬ng m¹i quèc tÕ. Nh×n chung, do ng−êi d©n giµu lªn, nhu cÇu tiªu thô dÞch
vô cña hä nh− du lÞch, gi¸o dôc, y tÕ, v.v... t¨ng lªn nhiÒu so víi nhu cÇu vÒ hµng c«ng
nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. N¨ng suÊt trong nhiÒu lo¹i dÞch vô t¨ng thÊp h¬n trong c«ng
nghiÖp vµ n«ng nghiÖp v× hµm l−îng lao ®éng cßn cao, vÝ dô nh− trong lÜnh vùc nhµ
hµng, kh¸ch s¹n, vËn t¶i « t« buýt, v.v... T×nh tr¹ng nµy lµm cho gi¸ cña nhiÒu dÞch vô
truyÒn thèng t¨ng nhanh t−¬ng ®èi so víi gi¸ cña hµng hãa. Mét nh©n tè n÷a lµ tr−íc
®©y nhiÒu c«ng ty c«ng nghiÖp tù lo mét sè dÞch vô trong s¶n xuÊt nh− thiÕt kÕ, tµi
chÝnh, vËn t¶i, v.v...th× nay ®i mua nh−ng dÞch vô ®ã cña c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô
chuyªn nghiÖp. NhiÒu lo¹i dÞch vô hiÖn ®¹i, kÓ c¶ viÔn th«ng, tµi chÝnh, vËn t¶i kh«ng
nh÷ng ®ãng vai trß lµ thµnh phÈm mµ cßn lµ ®Çu vµo c¬ b¶n cña nhiÒu ngµnh c«ng
nghiÖp. §Êy còng lµ lý do tû träng cña dÞch vô trong GDP ngµy cµng cao.Vµo gi÷a
thËp kû 90, tû träng cña dÞch vô chiÕm trªn 60% s¶n xuÊt vµ c«ng ¨n viÖc lµm toµn
cÇu, riªng ®èi víi Mü dÞch vô chiÕm 80% GDP. Nh−ng tû träng cña th−¬ng m¹i dÞch
vô chØ chiÕm kho¶ng 20% th−¬ng m¹i thÕ giíi.1 Tuy tû träng ®ã cßn khiªm tèn, nh−ng
kh«ng ®−îc ®¸nh gi¸ thÊp nã, nhiÒu lo¹i dÞch vô tõ l©u ®−îc coi lµ nh÷ng ho¹t ®éng
quan träng cña quèc néi ®ang ngµy cµng trë thµnh n¨ng ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu,
nhÊt lµ chiÒu h−íng sö dông nh÷ng c«ng nghÖ míi nh− dÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö
(electronic banking), y tÕ, gi¸o dôc tõ xa (tele-health, tele-education). §Õn nay hÇu hÕt
thµnh viªn WTO, kho¶ng 140 nÒn kinh tÕ, ®Òu lµ thµnh viªn cña GATS.
Trong c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam, dÞch vô ngµy cµng cã tû träng t¨ng lªn, nh−ng
vÉn lµ mét lÜnh vùc míi vµ yÕu, vµ th−¬ng m¹i dÞch vô cßn rÊt h¹n chÕ. Tr−íc thêi ®æi
míi, lÜnh vùc dÞch vô bÞ coi nhÑ vµ ®Õn nay vÉn cßn dÊu Ên tiªu cùc rÊt nÆng nÒ c¶ vÒ
nhËn thøc, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, hÖ thèng luËt ph¸p ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh. Cã thÓ
kh¼ng ®Þnh r»ng trong héi nhËp kinh tÕ vµ viÖc chuÈn bÞ gia nhËp WTO, lÜnh vùc dÞch
vô cña ViÖt Nam lµ kh©u rÊt yÕu cÇn ®æi míi m¹nh h¬n, cÇn mét sù ®ét ph¸, më cöa
réng h¬n n÷a.
Trong ®µm ph¸n song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng ®Ó gia nhËp WTO, vÊn ®Ò h¹ mÆt b»ng
biÓu thuÕ quan kh«ng khã l¾m, møc thuÕ quan trung b×nh ViÖt Nam ®−a ra ®èi víi
th−¬ng m¹i hµng hãa trong vßng ®µm ph¸n lÇn thø 6 lµ 28%, trong vßng ®µm ph¸n lÇn
thø 7 ®· h¹ xuèng 22% vµ cã kh¶ n¨ng cã thÓ ®−îc chÊp nhËn ë møc thuÕ quan trung
b×nh kho¶ng 20%. Nh− vËy, møc biÓu thuÕ trung b×nh nµy còng kh«ng xa l¾m so víi
møc biÓu thuÕ quan trung b×nh cña c¸c n−íc tham gia WTO lµ 15% ®èi víi hµng c«ng
1 WTO Secretariat, Trade in Services Division, 4/2001
CIEM, Trung tâm Thông tin – Tư liệu 2